Οι μείζονες σιαλογόνοι αδένες είναι οι δύο παρωτίδες, οι δύο υπογνάθιοι αδένες και οι δύο υπογλώσσιοι αδένες. Ωστόσο σημαντικό τμήμα του σάλιου παράγεται από τους ελάσσονες σιαλογόνους αδένες, οι οποίοι είναι διάσπαρτοι μέσα στην κοιλότητα του στόματος.

Η παρωτίδα εντοπίζεται πίσω και κάτω από τον κλάδο της κάτω γνάθου και εμπρός από το αυτί (παρωτιδική χώρα). Το προσωπικό νεύρο, που νευρώνει όλους τους μυς του προσώπου, διέρχεται μέσα από την παρωτίδα. Από πρακτικής απόψεως αυτό σημαίνει πως οι χειρουργικές επεμβάσεις στην περιοχή αυτή θα πρέπει να σέβονται την ακεραιότητα του προσωπικού νεύρου, για να μην προκύψει ετερόπλευρη παράλυση των μυών του προσώπου. Με όριο το προσωπικό νεύρο η παρωτίδα διαιρείται σε επιπολής (δηλαδή, επιφανειακό) και εν τω βάθει (δηλαδή, στο βάθος) λοβό. Ο εκφορητικός πόρος της παρωτίδας (πόρος του Stensen) διασχίζει το βυκανητή μυ της παρειάς και εκβάλλει στη στοματική κοιλότητα, απέναντι από το δεύτερο άνω γομφίο οδόντα.

Ο υπογνάθιος αδένας, που περιβάλλεται από κάψα συνδετικού ιστού, εντοπίζεται στην εσωτερική επιφάνεια του σώματος της κάτω γνάθου, σε μια περιοχή που ονομάζεται υπογνάθιος βόθρος. Ο πόρος του υπογναθίου αδένα (πόρος του Wharton) εκβάλλει στο έδαφος της στοματικής κοιλότητας, στα πλάγια του χαλινού της γλώσσας.

Ο υπογλώσσιος αδένας, που είναι ο μικρότερος από τους τρεις κύριους σιαλογόνους αδένες, εντοπίζεται στο έδαφος του στόματος, κοντά στη μέση γραμμή και πλησίον του χαλινού της γλώσσας. Εγείρει τον βλεννογόνο που τον καλύπτει, σχηματίζοντας την υπογλώσσια πτυχή. Παρουσιάζει πολυάριθμους εκφορητικούς πόρους που συνήθως εκβάλλουν στην κορυφή της υπογλώσσιας πτυχής ή στον πόρο του υπογναθίου αδένα.

Πιάγκου Μάρα, Λέκτορας Ανατομικής
Γρίβας Δημήτριος, Ιατρός
Εργαστήριο Ανατομικής, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών
Διευθύντρια : Αναγνωστοπούλου Σοφία, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Τελευταία αναθεώρηση : 1/4/2006