Φυσιολογικά το αίμα ρέει μέσα από τα στόμια των καρδιακών βαλβίδων, χωρίς να προκαλεί ηχητικά φαινόμενα. Αν δημιουργούνται δονήσεις, οι οποίες είναι δυνατόν να γίνουν αντιληπτές κατά την ακρόαση με το στηθοσκόπιο, τότε μιλούμε για φύσημα. Αν οι δονήσεις αυτές μπορεί να γίνουν αισθητές με την τοποθέτηση της παλάμης του χεριού στο θωρακικό τοίχωμα, τότε μιλούμε για ροίζο.

Δύο είναι οι λόγοι δημιουργίας των φυσημάτων. Πρώτον, κάποιο ανατομικό αίτιο που προκαλεί τη γένεση στροβιλισμών. Τα φυσήματα της κατηγορίας αυτής χαρακτηρίζονται οργανικά, γιατί φανερώνουν κάποια καρδιακή ή βαλβιδική πάθηση. Δεύτερον, αυξημένη ροή αίματος μέσα από μια φυσιολογική βαλβίδα. Τα φυσήματα της κατηγορίας αυτής χαρακτηρίζονται λειτουργικά και συνήθως είναι μικρότερης σοβαρότητας, σε σχέση με τα οργανικά φυσήματα. Νοσήματα, όπως η αναιμία και ο υπερθυρεοειδισμός μπορούν να συνοδεύονται από λειτουργικά φυσήματα. Πολλές φορές η διάκριση είναι δύσκολη και πρέπει να καταφύγουμε στο υπερηχογράφημα της καρδιάς, που θα δώσει την τελική απάντηση για το αν υπάρχει οργανική αιτιολογία ή όχι.

Ο γιατρός τοποθετεί το ακουστικό του στις τέσσερεις θέσεις ακρόασης των καρδιακών βαλβίδων (αορτική, μιτροειδής, πνευμονική και τριγλώχινα) και. παράλληλα ελέγχει την επέκταση του φυσήματος σε γειτονικές περιοχές. Με τον τρόπο αυτό προσανατολίζεται για την προέλευση του φυσήματος. Στη συνέχεια εκτιμά την ένταση του φυσήματος. Στην κλίμακα που χρησιμοποιείται, με βαθμολογία 1/6 κατατάσσονται τα μόλις ακουστά φυσήματα, ενώ με βαθμολογία 6/6 κατατάσσονται τα εντονότατα φυσήματα που γίνονται ακουστά, ακόμη και αν το στηθοσκόπιο δεν έρχεται σε πλήρη επαφή με το θωρακικό τοίχωμα.

Αργότερα ο γιατρός προσηλώνει την προσοχή του στις φάσεις του καρδιακού κύκλου και προσπαθεί να ξεχωρίσει αν το φύσημα είναι ακουστό μόνο κατά τη διάρκεια της συστολής (συστολικό φύσημα) ή μόνο κατά τη διάρκεια της διαστολής (διαστολικό φύσημα). Συνεχές χαρακτηρίζεται το φύσημα που ακούγεται και στις δύο φάσεις του καρδιακού κύκλου. Επίσης, ο γιατρός προσπαθεί να διακρίνει αν το φύσημα είναι χαμηλής ή υψηλής συχνότητας και αν ακούγονται και άλλοι επιπρόσθετοι ήχοι. Τέλος, είναι δυνατόν να υποβάλλει τον ασθενή σε ορισμένες δοκιμασίες (π.χ. βαθειά εισπνοή) και καταγράφει τις αυξομειώσεις της έντασης του φυσήματος. Συλλέγοντας τα στοιχεία αυτά, κατευθύνεται προς μια συγκεκριμένη διάγνωση, η οποία συνήθως πρέπει να επιβεβαιωθεί με το υπερηχογράφημα.

Για παράδειγμα, στη στένωση της αορτής, το φύσημα είναι συστολικό, ακούγεται καλύτερα στην εστία ακρόασης της αορτικής βαλβίδας (δεύτερο μεσοπλεύριο διάστημα δεξιά του στέρνου) και μπορεί να επεκτείνεται και στις καρωτίδες. Το φύσημα στη στένωση της μιτροειδούς βαλβίδας είναι διαστολικό, χαμηλής συχνότητας και ακούγεται καλύτερα στην κορυφή της καρδιάς (πέμπτο μεσοπλεύριο διάστημα αριστερά του στέρνου, κοντά στην θηλή του αριστερού μαστού). Ο ανοικτός βοτάλειος πόρος εμφανίζει συνεχές φύσημα, με αυξομειώσεις της έντασης, που θυμίζουν ήχο ατμομηχανής.

Αθώο, θα χαρακτηριστεί ένα λειτουργικό, συστολικό φύσημα, όταν έχει αποκλειστεί το ενδεχόμενο οργανικής βαλβιδοπάθειας και δεν συνοδεύεται από παθήσεις που προκαλούν υπερκινητική κυκλοφορία, όπως η αναιμία και ο υπερθυρεοειδισμός. Τα φυσήματα αυτά είναι συχνά σε νέα άτομα και είναι δυνατόν να οφείλονται σε σωματική άσκηση, συγκίνηση ή άγχος.