Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι υπεύθυνο για την άμυνα του ανθρώπινου οργανισμού. Συγκεκριμένα, τα CD4 λεμφοκύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος έχουν ειδικευτεί στην αναγνώριση και εξουδετέρωση των εξωγενών εισβολέων. Καθημερινά, δισεκατομμύρια κύτταρα παράγονται και καταστρέφονται για αυτό το ρόλο. Όταν ένας νοσογόνος παράγοντας εισβάλλει στο σώμα μας, το ανοσοποιητικό σύστημα στέλνει τα CD4 κύτταρα για αναγνώριση και απομάκρυνση του εισβολέα.

Ο HIV (Human Immunodeficiency Virus, ιός της ανθρώπινης ανοσοποιητικής ανεπάρκειας) είναι ένας ρετροϊός, δηλαδή το γενετικό του υλικό είναι RNA, και το αντιγράφει κατά την αναπαραγωγή του σε DNA. Ο HIV χρειάζεται για τη διαδικασία αυτή δύο βασικά ένζυμα, την ανάστροφη τρανσκριπτάση και την πρωτεάση. Για να πολλαπλασιαστεί ο HIV, πλησιάζει τα CD4 λεμφοκύτταρα και ενώνεται με ένα υποδοχέα της εξωτερικής τους μεμβράνης. Τα CD4, επιτρέπουν τη διείσδυση, ώστε να «μελετήσουν» τον ιό και να τον καταστρέψουν ευκολότερα. Ο ιός χρησιμοποιεί την ανάστροφη τρανσκριπτάση και μεταφράζει το RNA σε DNA, δηλαδή σε γενετικό υλικό σαν και αυτό των λεμφοκυττάρων. Το υλικό αυτό ενσωματώνεται στο DNA του λεμφοκυττάρου. Τα CD4 παραπλανούνται, νομίζουν ότι το γενετικό υλικό του HIV είναι δικό τους, και παράγουν αντίγραφα του, μαζί με τα δικά τους συστατικά. Τα αντίγραφα αυτά είναι ανώριμα και αδρανή, άρα και μη λοιμογόνα. Η πρωτεάση, το δεύτερο ένζυμο του HIV, βοηθά στην παραγωγή ώριμων ιών. Οι ώριμοι ιοί εγκαταλείπουν το CD4 λεμφοκύτταρο, αφού το θανατώσουν, και μεταφέρονται με το αίμα, για να μολύνουν περισσότερα CD4 λεμφοκύτταρα. Το ιικό φορτίο αυξάνει (δηλαδή τα αντίγραφα του HIV στο αίμα), τα CD4 λεμφοκύτταρα μειώνονται και έτσι, η άμυνα του οργανισμού εξασθενεί. Το αποτέλεσμα είναι ο οροθετικός (θετικός στον ιό HIV) να αρρωσταίνει συχνά, καθότι είναι ευπαθής σε λοιμώξεις που φυσιολογικά θα μπορούσε να καταπολεμήσει.

Η λοίμωξη από τον HIV έχει τρεις φάσεις :

1. Ο ιός αυξάνεται εντυπωσιακά, αλλά το ανοσοποιητικό σύστημα δεν έχει ουσιαστική βλάβη και τον νικά. Τρεις με έξι εβδομάδες από την πρωτολοίμωξη, ο οροθετικός έχει μια μικρής διάρκειας νόσο που μοιάζει με γρίππη (πυρετό, κακουχία, κεφαλαλγία, διογκωμένους λεμφαδένες). Η νόσος αυτή υποχωρεί μόνη της χωρίς θεραπεία και γι’αυτό, συνήθως περνά απαρατήρητη
2. Ο οροθετικός ασθενής για μεγάλο χρονικό διάστημα αισθάνεται υγιής. Ο οργανισμός κρατά σε έλεγχο τον ιό, αλλά με μεγαλύτερη προσπάθεια. Περίπου 10 δισεκατομμύρια ιοί και 1 δισεκατομμύριο CD4 λεμφοκύτταρα παράγονται και καταστρέφονται καθημερινά. Το στάδιο αυτό διαφέρει από οργανισμό σε οργανισμό.
3. Οι άμυνες του οργανισμού καταρρίπτονται, ο ιός είναι ανεξέλεγκτος και ο οροθετικός ασθενής γίνεται ευπαθής σε σοβαρές λοιμώξεις και νεοπλασίες. Αυτές οι λοιμώξεις λέγονται ευκαιριακές, γιατί τα παθογόνα ουσιαστικά βρίσκουν την ευκαιρία να εισβάλλουν στον ανθρώπινο οργανισμό, μια και το ανοσοποιητικό σύστημα, που θα μπορούσε να τα καταπολεμήσει, είναι εξασθενημένο από τον HIV. Αυτό το στάδιο είναι γνωστό ως AIDS (Acquired ImmunoDeficiency Syndrome, Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσοποιητικής Ανεπάρκειας)

Ο HIV μεταδίδεται μόνο με τρεις τρόπους και αυτό τον καθιστά μη επικίνδυνο, απέναντι στη δική μας ενημέρωση και γνώση.

1. Επαφή με αίμα
2. Επαφή με κολπικά και σπερματικά υγρά
3. Κάθετη μετάδοση, δηλαδή από την οροθετική μητέρα στο παιδί της κατά τη διάρκεια της κύησης, κατά τη διάρκεια του τοκετού και κατά τη διάρκεια της γαλουχίας.

Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι δεν κινδυνεύουμε να μολυνθούμε στην καθημερινή ανθρώπινη επαφή με έναν οροθετικό. Ο HIV δεν μεταδίδεται με τη χειραψία, το κοινωνικό φιλί, τα κοινά μαγειρικά σκεύη, από τις τουαλέτες, τις πισίνες, τη θάλασσα, τα κουνούπια, τις πετσέτες ή γενικά το ρουχισμό.

Μπορούμε να μην επιτρέψουμε στον HIV να εισβάλλει στο σώμα μας, ακολουθώντας τις παρακάτω απλές οδηγίες :

• Χρησιμοποίηση προφυλακτικού latex σε κάθε επαφή, είτε αυτή είναι κολπική, πρωκτική ή στοματική. Σε περίπτωση που χρησιμοποιείται κάποιο λιπαντικό, αποφεύγεται η βαζελίνη και οι λοιπές λιπαρές ουσίες, διότι καταστρέφουν το προφυλακτικό. Τα λιπαντικά πρέπει να έχουν βάση το νερό.
• Οι χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών δεν θα πρέπει να μοιράζονται σύριγγες ή βελόνες με άλλα άτομα.
• Θα πρέπει να αποφεύγουμε να μοιραζόμαστε με άλλα άτομα αντικείμενα που μπορεί να έχουν υπολείμματα αίματος, όπως οδοντόβουρτσες, ξυραφάκια, ψαλίδια μανικιούρ κ.α.
• Οι οροθετικές έγκυοι ή όσες θα ήθελαν να μείνουν έγκυοι θα πρέπει να συμβουλεύονται το γιατρό τους.

Τα τελευταία παγκόσμια επιδημιολογικά δεδομένα για το AIDS δημοσιεύτηκαν από την Υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για το AIDS (UNAIDS) και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) το Νοέμβριο του 2005

Άνθρωποι που ζουν με τον HIV/AIDS

Άνθρωποι που μολύνθηκαν με τον HIV το 2005

 Θάνατοι από AIDS το 2005

Κάθε ημέρα μολύνονται με τον HIV 6000 άνθρωποι, εκ των οποίων οι μισοί είναι νέοι άνθρωποι (15-24 χρονών)

Η τελευταία έκδοση επιδημιολογικών δεδομένων για το HIV/AIDS στην Ελλάδα, δημοσιεύτηκε από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ) και περιλαμβάνει στοιχεία που δηλώθηκαν έως τις 30/6/2005.

Άνθρωποι που ζουν με HIV/AIDS στην Ελλάδα

Άνθρωποι που μολύνθηκαν με τον HIV στην Ελλάδα το πρώτο εξάμηνο του 2005

Το μεγαλύτερο ποσοστό των ανδρών που μολύνθηκαν με τον HIV το 2005 είναι ηλικίας 30-34 ετών, ενώ η προεξέχουσα ηλικιακή ομάδα στις γυναίκες είναι 25-29 ετών

Για να μάθει κάποιος, αν έχει μολυνθεί από τον ιό HIV, θα πρέπει να κάνει το αντίστοιχο τεστ (Elisa test). Τα θετικά αποτελέσματα επιβεβαιώνονται και με μια επιπλέον εξέταση, μεγαλύτερης ειδικότητας (Western blot). Το τεστ αυτό γίνεται δωρεάν σε ένα από τα Κέντρα Αναφοράς του AIDS. Το αποτέλεσμα της εξέτασης είναι απολύτως εμπιστευτικό και προστατεύεται από το ιατρικό απόρρητο.

Μίχαλου Χρυσάνθη, Νοσηλεύτρια
Κέντρο Ζωής
http://www.kentrozois.gr/
Τελευταία αναθεώρηση : 1/3/2006