Η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης είναι μια απλή και ανώδυνη διαδικασία και μπορεί να εκτελεστεί από τον οποιοδήποτε. Δίνει πολλές χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της καρδιάς και των αγγείων. Η αξία της, ωστόσο, συχνά υπερτιμάται, καθώς η γνώση της τιμής της αρτηριακής πίεσης δεν μπορεί να δώσει ωφέλιμες πληροφορίες σε πλήθος καταστάσεων.

Για την μέτρηση της αρτηριακής πίεσης απαραίτητη είναι η λήψη δύο τιμών. Η συστολική πίεση είναι η μέγιστη πίεση στο εσωτερικό των αρτηριών και παρατηρείται όταν η καρδιά εξωθεί δυναμικά το αίμα στην περιφέρεια (κατά τη διάρκεια της συστολής). Η διαστολική πίεση είναι η ελάχιστη πίεση στο εσωτερικό των αγγείων και παρατηρείται όταν η καρδιά είναι σε χάλαση και γεμίζει με αίμα προκειμένου να το εξωθήσει στην επόμενη συστολή (διαστολική φάση). Οι δύο τιμές αυτές, αλλά και η μεταξύ τους διαφορά (διαφορική πίεση) προσφέρουν διαφορετικού είδους πληροφορίες στο γιατρό. Ένα άτομο πάσχει από υπέρταση όταν έχει αυξημένη συστολική πίεση ή έχει αυξημένη διαστολική πίεση ή συμβαίνουν και τα δύο.

Η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης μπορεί να γίνει με το κλασικό πιεσόμετρο (υδραργυρικού ή ανεροειδούς τύπου) ή με το ηλεκτρονικό πιεσόμετρο. Παρότι η τεχνολογία των ηλεκτρονικών πιεσομέτρων έχει αναπτυχθεί ραγδαία, είναι συνετό να ελέγχεται η αξιοπιστία του ενίοτε, με μετρήσεις με κλασικό πιεσόμετρο.

Για τη λήψη της αρτηριακής πίεσης ο ασθενής θα πρέπει να είναι ξεκούραστος και να κάθεται αναπαυτικά. Δεν έχει νόημα να μετράμε την αρτηριακή πίεση μετά από βαριά μυϊκή εργασία, διότι είναι φυσιολογικό να είναι αυξημένη. Είναι απαραίτητο να λαμβάνονται περισσότερες από μια μετρήσεις με μεσοδιάστημα λεπτών. Πολλοί ασθενείς αγχώνονται κατά τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης και η πρώτη τιμή είναι ανεβασμένη. Μόλις ηρεμήσουν αργοτερα και επαναληφθεί η μέτρηση, βρίσκεται η πραγματική τιμή. Άλλοι ασθενείς παρουσιάζουν αυξημένη πίεση, όταν την μετράει ο γιατρός τους στο περιβάλλον του ιατρείου. Το φαινόμενο αυτό, που είναι καθαρά εκδήλωση άγχους, χαρακτηρίζεται ως «υπέρταση της λευκής μπλούζας» και αποτελεί αιτία να λαμβάνουν λανθασμένα οι ασθενείς αυτοί αντιυπερτασική αγωγή. Στις περιπτώσεις αυτές η πίεση επανέρχεται στα φυσιολογικά επίπεδα μόλις αυτοί επιστρέψουν σπίτι.

Μια τιμή αρτηριακής πίεσης από μόνη της συχνά δεν δίνει χρήσιμες διαγνωστικές πληροφορίες. Πολλές φορές ο γιατρός ζητάει την καταγραφή της για διάστημα μιας ή δύο εβδομάδων προκειμένου να τεκμηριώσει τη διάγνωση της υπέρτασης ή να ελέγξει την επάρκεια της χορηγούμενης αγωγής. Η περιστασιακή χρήση των αντιυπερτασικών φαρμάκων («μόλις ανέβει η πίεση») δηλώνει έλλειψη ρύθμισης και μπορεί να αποβεί και επικίνδυνη.

Οι διαστάσεις της περιχειρίδας θα πρέπει να είναι ανάλογες των διαστάσεων του βραχίονα, αλλιώς ενδέχεται να προκύψουν πλασματικές τιμές. Ο βραχίονας θα πρέπει να υποστηρίζεται επαρκώς. Σφίγγεται η περιχειρίδα και τοποθετείται το διάφραγμα των ακουστικών στο μέσο περίπου του βόθρου του αγκώνα, κάτω από την περιχειρίδα και χωρίς να καλύπτεται από αυτή. Στη συνέχεια αυξάνουμε προοδευτικά την πίεση μέσα στον αεροθάλαμο. Με το φούσκωμα του αεροθαλάμου, συμπιέζεται η βραχιόνιος αρτηρία, μια μεγάλη αρτηρία που τροφοδοτεί με αίμα το άνω άκρο, και παύει παροδικά η ροή του αίματος μέσα σε αυτή. Μόλις φουσκώσει ο αεροθάλαμος, ανοίγουμε ελαφρά τη βαλβίδα, αφήνοντας τον αέρα να εξέλθει. Η πτώση της πίεσης μέσα στον αεροθάλαμο πρέπει να γίνεται με αργό ρυθμό. Κάποια στιγμή, καθώς η πίεση του αεροθαλάμου πέφτει, ακούμε με τη βοήθεια των ακουστικών τους χτύπους της καρδιάς. Τότε, η πίεση στον αεροθάλαμο αντιστοιχεί στη συστολική αρτηριακή πίεση. Ο ήχος που ακούμε οφείλεται στον στροβιλισμό του αίματος μέσα στην στενωμένη αρτηρία, που μόλις ξαναάνοιξε ο αυλός της, μολις η πίεση μέσα σε αυτή έγινε ίση με την πίεση του αεροθαλάμου της περιχειρίδας. Καθώς η πίεση του αεροθαλάμου συνεχίζει να πέφτει, κάποια στιγμή οι χτύποι της καρδιάς παύουν να είναι ευκρινείς, ώσπου εξαφανίζονται εντελώς. Τη στιγμή εκείνη η πίεση του αεροθαλάμου αντιστοιχεί στη διαστολική αρτηριακή πίεση.

Μονάδα μέτρησης της αρτηριακής πίεσης είναι τα mmHg (χιλιοστόμετρα στήλης υδραργύρου). Ο κόσμος, αλλά όχι το ιατρικό προσωπικό, συνηθίζει να παραλείπει το τελευταίο ψηφίο της μέτρησης. Λέγοντας, δηλαδή, κάποιος ότι έχει «πίεση δώδεκα», εννοεί 120 mmHg.