Η υπερώα (ουρανίσκος) αντιστοιχεί στην οροφή της κοιλότητας του στόματος. Ο οστέινος σκελετός της αποτελείται από τμήματα του υπερώιου οστού και του οστού της άνω γνάθου. Οστέινο υπόβαθρο έχει μόνο το μπροστινό τμήμα της υπερώας (σκληρά υπερώα). Προς τα πίσω διακρίνουμε τη μαλθακή υπερώα με σύσταση μυώδη, που καταλήγει στη σταφυλή. Η μαλθακή υπερώα είναι ευκίνητη και συμμετέχει στις κινήσεις κατάποσης και ομιλίας. Όταν καταπίνουμε, η μαλθακή υπερώα αποφράσσει το ρινοφάρυγγα, ώστε η τροφή να οδηγηθεί στον οισοφάγο και να μην υπάρξει ανάρροια από τη μύτη. Τόσο η άνω επιφάνεια της υπερώας (που αντιστοιχεί στο έδαφος της ρινικής κοιλότητας), όσο και η κάτω επιφάνεια (που αντιστοιχεί στην οροφή του στόματος) καλύπτονται από ένα στρώμα βλεννογόνου.

Τα δύο ημιμόρια της υπερώας (δεξιό και αριστερό) ενώνονται μεταξύ τους κατά τη διάρκεια της εμβρυϊκής εξέλιξης. Φυσιολογικά δεν καταλείπεται χάσμα μεταξύ τους. Τα δύο οστά ενώνονται πλήρως μεταξύ τους κατά τη μέση υπερώια ραφή. Με τον τρόπο αυτό απομονώνεται η κοιλότητα της ρινός (άνω) από την κοιλότητα του στόματος (κάτω). Παράλληλα τα δύο ημιμόρια της υπερώας ενώνονται προς τα εμπρός και με το τομικό οστό, ένα ανεξάρτητο, αρχικά, τμήμα της άνω γνάθου που καταλαμβάνει την έκταση μεταξύ δεξιού και αριστερού άνω κυνόδοντα.

Αποτυχία της φυσιολογικής σύγκλεισης των οστών οδηγεί στις σχιστίες. Διάφορα αίτια έχουν ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση των σχιστιών, όπως η κληρονομικότητα και η ηλικία των γονέων.

Η ατελής ένωση των δύο ημιμορίων της υπερώας ονομάζεται υπερωιοσχιστία (η λυκόστομα). Η έκταση της σχιστίας αυτής ποικίλει από το πλήρες χάσμα μεταξύ στοματικής και ρινικής κοιλότητας, ως την παρουσία απλά δισχιδούς σταφυλής. Αποτυχία σύγκλεισης της υπερώας με την αριστερή επιφάνεια του τομικού οστού θα δώσει γένεση σε αριστερή γναθοσχιστία, χειλεοσχιστία (λαγόχειλος) ή χειλεογναθοσχιστία, ανάλογα με το αν συμμετέχει μόνο το οστό, μόνο το χείλος ή και τα δύο. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και δεξιά. Η σχισμή στη γνάθο εντοπίζεται μεταξύ κυνόδοντα και πλάγιου τομέα. Η παρουσία χειλεοσχιστίας και από τις δύο πλευρές χαρακτηρίζεται ως αμφοτερόπλευρη χειλεοσχιστία. Ο συνδυασμός χειλεογναθοσχιστίας με υπερωιοσχιστία χαρακτηρίζεται ως χειλεογναθουπερωιοσχιστία.

Το πρόβλημα στην χειλεοσχιστία είναι κατά βάση αισθητικό. Στην υπερωιοσχιστία, ωστόσο συχνά εμφανίζονται ανωμαλίες στην κατάφυση των μυών της υπερώας. Μπορεί να παρατηρηθεί ατελής σύγκλειση της μαλθακής υπερώας κατά την κατάποση, κατάσταση που αποδίδεται από τον όρο φαρυγγοϋπερώια ανεπάρκεια. Η φαρυγγοϋπερώια ανεπάρκεια, αλλά και το ίδιο το χάσμα μπορούν να επηρεάσουν σοβαρά τη σίτιση του βρέφους. Λόγω δυσλειτουργίας της ευσταχιανής σάλπιγγας, το βρέφος μπορεί να εμφανίζει συχνές προσβολές μέσης ωτίτιδας. Το χάσμα, εξάλλου, επηρεάζει άμεσα την ομιλία, στην οποία δίνει έντονα ένρινη χροιά.

Η αντιμετώπιση των καταστάσεων αυτών είναι κατά βάση χειρουργική. Είναι εμφανές ότι εμπλέκονται αρκετές ιατρικές ειδικότητες και η στενή συνεργασία μεταξύ τους θα επιτύχει το βέλτιστο αποτέλεσμα. Η ομάδα μπορεί να περιλαμβάνει γναθοχειρουργό, πλαστικό χειρουργό, παιδίατρο, ωτορινολαρυγγολόγο, ορθοδοντικό και λογοθεραπευτή.

Η χειρουργική σύγκλειση της χειλεοσχιστίας γίνεται σχετικά νωρίς, ακολουθώντας τον «κανόνα των 10». Δηλαδή το βρέφος θα πρέπει να είναι 10 εβδομάδων, να ζυγίζει 10 λίβρες (περίπου 5 κιλά) και να έχει αιμοσφαιρίνη 10 mg%. Είναι δυνατόν να απαιτηθούν διορθωτικές επεμβάσεις κατά την εφηβεία. Για τη χειρουργική σύγκλειση της υπερωιοσχιστίας οι απόψεις διίστανται ελαφρά, αλλά συνήθως ο κατάλληλος χρόνος είναι η ηλικία ενός έτους περίπου. Η λογοθεραπεία μπορεί να εφαρμοστεί, όταν το παιδί αρχίσει να μιλάει. Οι διάφορες χειρουργικές τεχνικές μπορεί να επηρεάσουν την ανάπτυξη του οστού της άνω γνάθου, και πάντοτε θα πρέπει να ζητείται η εκτίμηση του ορθοδοντικού.