Θα αναλύσουμε κυρίως τα εξής παρακάτω σημεία:

• Προέλευση, εμφάνιση και φάσεις ανάπτυξης των πόρων του Wolff.
• Εξήγηση του ρόλου της διυδροτεστοστερόνης (DHT) στη διακλαδωτή μορφογένεση των σπερματοδόχων κύστεων
• Αναφορά στις φάσεις ανάπτυξης των σπερματοδόχων κύστεων και στους υποδοχείς των ανδρογόνων

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ, ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΟΥ WOLFF

Οι μεσονεφρικοί πόροι (πόροι του Wolff) προέρχονται από τη σταδιακή αντικατάσταση των προνεφρών, οι οποίοι προέρχονται από το διάμεσο μεσόδερμα. Αποτελούν το αποχετευτικό σύστημα των μεσόνεφρων, οι οποίοι εμφανίζονται και αναπτύσσονται κατά την 4η εβδομάδα της κύησης στην οσφυϊκή και θωρακική χώρα. Κατά την 24η ημέρα της κύησης, οι μεσονεφρικοί πόροι εμφανίζονται με τη μορφή επιμήκων ραβδίων τα οποία με πολλαπλασιασμό και μετανάστευση των κυττάρων των ουραίων άκρων τους αναπτύσσονται προς ουραία κατεύθυνση, έως ότου τα στόμια των μεσονεφρικών πόρων φτάσουν στο οπίσθιο τοίχωμα της ουροδόχου κύστεως. Έτσι κατά την 28η ημέρα και κατά την διάρκεια του αδιαφοροποίητου σταδίου οι μεσονεφρικοί πόροι παίρνουν την τελική τους μορφή. Είναι σημαντικό σε αυτό το σημείο να τονίσουμε ότι στα αρσενικά έμβρυα αναπτύσσονται φυσιολογικά οι πόροι του Wolff, ενώ ατροφούν οι πόροι του Müller. Το αντίθετο συμβαίνει στα θηλυκά έμβρυα. Στην εικόνα 1 εμφανίζονται επακριβώς τόσο η θέση όσο και ο σταδιακός σχηματισμός του μεσονεφρικού πόρου. Στις εικόνες 2 και 3 παρουσιάζονται οι μεσονεφρικοί και παραμεσονεφρικοί πόροι σε αρουραίο και ανθρώπινο έμβρυο αντίστοιχα. Και στις δύο προέρχονται από αρσενικά έμβρυα, γι’αυτό άλλωστε φαίνονται να έχουν ατροφήσει οι πόροι του Müller και να αναπτύσσονται κανονικά οι πόροι του Wolff.

ΦΑΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΟΥ WOLFF

Μετά τη σταθεροποίησή τους (στο αμφιφυλετικό στάδιο) ακολουθεί η τμηματική τους διαφοροποίηση, η οποία συμβαίνει κατά την εμβρυϊκή περίοδο και μετά την έναρξη της γοναδικής διαφοροποίησης. Η διαφοροποίηση αυτή ξεκινά κατά την 30η ημέρα της κύησης και αφού ο μεσονεφρικός πόρος έχει ήδη αναπτυχθεί έως το ουραίο άκρο και εκβάλλει στον ουρογεννητικό κόλπο. Διαδοχικά έχουμε τη δημιουργία της επιδιδυμίδας από το κεφαλικό τμήμα του πόρου (8η-12η εβδομάδα) ,του σπερματικού πόρου από το μεσαίο τμήμα και των σπερματοδόχων κύστεων από το τελικό τμήμα (10η εβδομάδα). Τέλος είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι από το μεσονεφρικό πόρο και μετά την εκβλάστηση των σπερματοδόχων κύστεων ,το τμήμα του σπερματικού πόρου ,το οποίο βρίσκεται περιφερικά των δύο σπερματοδόχων κύστεων , καλείται εκσπερματιστικός πόρος. Στις παρακάτω φωτογραφίες (3,4,5) παρουσιάζονται από ιστολογικά ευρήματα της επιδιδυμίδας, του σπερματικού πόρου και των σπερματοδόχων κύστεων.

ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ DHT ΣΤΗ ΔΙΑΚΛΑΔΩΤΗ ΜΟΡΦΟΓΕΝΕΣΗ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΟΔΟΧΩΝ ΚΥΣΤΕΩΝ

Από διάφορες παρατηρήσεις ,οι οποίες παραθέτονται πιο κάτω, διαπιστώθηκε ο ρόλος της DHT στη διακλαδωτή μορφογένεση των σπερματοδόχων κύστεων. Συγκεκριμένα:

1. Η τεστοστερόνη (Τ) μετατρέπεται σε DHT σε περιπτώσεις καλλιέργειας σπερματοδόχων κύστεων σε νεογνά.
2. Χορήγηση του αντιανδρογόνου CA (οξεική κυπροτερόνη) σε έγκυα θηλυκά αναστέλλει και παρεμποδίζει τη διαφοροποίηση των πόρων του Wolff.
3. Η CA και η DHT μπορούν να προσδένονται με τους υποδοχείς ανδρογόνων και μάλιστα ανταγωνίζονται τη σύνδεσή τους με τους συγκεκριμένους υποδοχείς.
4. Συνύπαρξη DHT και CA σε καλλιέργειες σπερματοδόχων κύστεων, αναστέλλει την επιθηλιακή μορφογένεση των σπερματοδόχων κύστεων.
5. Παρουσία ΜΟΝΟΝ DHT σε ίδιες καλλιέργειες προκαλεί φυσιολογική μορφογένεση των σπερματοδόχων κύστεων.
6. Συνύπαρξη 390MSD (αναστολέας της 5α –αναγωγάσης) με DHT, παρεμποδίζει τη φυσιολογική ανάπτυξη των σπ.κύστεων.
7. Αντικατάσταση της Τ με DHT, αντίθετα, επάγει τη φυσιολογική ανάπτυξή τους.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ :  Η DHT ευθύνεται για τη διακλαδωτή μορφογένεση των σπερματοδόχων κύστεων κατά την πρώτη φάση της ανάπτυξής τους.

ΦΑΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΔΟΧΩΝ ΚΥΣΤΕΩΝ-ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΑΝΔΡΟΓΟΝΩΝ

Οι φάσεις ανάπτυξης των σπερματοδόχων κύστεων έχουν ως εξής:

1. Διακλαδωτή μορφογένεση των σπερματοδόχων κύστεων με τη δράση της DHT.
2. Σύνθεση DNA και αύξηση του οργάνου.
3. Εξέλιξη της κυτταρικής διαφοροποίησης και έκφραση των ειδικών εκκριτικών πρωτεϊνών.

Για την παραγωγή των απαιτούμενων πρωτεϊνών απαιτείται η επιθηλιακή έκφραση του υποδοχέα των ανδρογόνων. Οι υποδοχείς των ανδρογόνων σε κάποια όργανα στόχους ,όπως ο προστάτης, ο μαζικός αδένας, οι βολβουρηθραίοι αδένες, η επιδιδυμίδα, ο σπερματικός πόρος οι αδένες της ακροποσθίας , οι πόροι του Wolff και οι σπερματοδόχες κύστεις, εμφανίζονται αρχικά στο μεσέγχυμα και μετά στο επιθήλιο. Η ανίχνευση δραστηριότητας των υποδοχέων των ανδρογόνων (ARs) αποτελεί σημαντικό δείκτη διαφοροποίησης για τα ανδρογονοεξαρτώμενα επιθηλιακά κύτταρα.

Στις εικόνες που ακολουθούν φαίνονται μεσόνεφρος, οι γονάδες και η ακριβής τους θέση σε έμβρυο.

Εργασία που παρουσιάστηκε από τη φοιτήτρια Ζαμπλέλη Βασιλική, με ΑΜ 200100060
στα πλαίσια του κατ'επιλογήν μαθήματος της Πειραματικής Εμβρυολογίας
Υπεύθυνη μαθήματος : Ρωξάνη Αγγελοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Εργαστήριο Ιστολογίας και Εμβρυολογίας
Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να ανατρέξετε στον ιστότοπο του μαθήματος της Πειραματικής Εμβρυολογίας: http://www.med.uoa.gr/expembr/
Τελευταία αναθεώρηση : 1/7/2006