ΘΕΣΗ

Οι σπερματοδόχες κύστεις βρίσκονται επί τα εκτός του σπερματικού πόρου και της ληκύθου, πάνω από τον προστάτη και μεταξύ του πυθμένα της ουροδόχου κύστης και του ορθού , στον υποπεριτοναϊκό χώρο. Κάθε μία από αυτές έχει μήκος 4 με 5 εκατοστά, πλάτος 1,5 με 2 εκατοστά, εμφανίζει σχήμα σαν αχλάδι και έχει όψη ανώμαλη και υβώδη. Η σπερματοδόχος κύστη στρέφει την κορυφή της προς τα κάτω και έσω.

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ - ΣΧΕΣΕΙΣ

Κατά την περιγραφή κάθε σπερματοδόχου κύστης , διακρίνουμε δύο επιφάνειες , πρόσθια και οπίσθια, δύο χείλη , έσω και έξω , και δύο άκρα , το έξω και το έσω. Η πρόσθια επιφάνεια έρχεται σε σχέση με τον πυθμένα της ουροδόχου κύστης από τον οποίο αποχωρίζεται εύκολα. Η οπίσθια επιφάνεια πρόσκειται προς το ορθό , δια μέσου του οποίου είναι δυνατόν να ψηλαφηθεί. Το έσω χείλος εφάπτεται με την σπερματική λήκυθο και το έξω χείλος περιβάλλεται από το προστατοκυστικό φλεβώδες πλέγμα και επικοινωνεί με τον προστάτη. Το έξω άκρο η βάση, καλύπτεται από το περιτόναιο του ευθυκυστικού κολπώματος και έρχεται σε σχέση μπροστά με το πέρας του ουρητήρα. Το έσω άκρο (αυχένας) κάθε σπερματοδόχου κύστης , αναστομώνεται υπό οξεία γωνία με το σύστοιχο σπερματικό πόρο , αντίστοιχα προς τη βάση του προστάτη , και σχηματίζει τον εκσπερματικό πόρο.

Η ευθυπροστατική περιτονία , αντίστοιχα προς το έσω χείλος κάθε σπερματικής ληκύθου, αποσχίζεται σε δύο πέταλα, τα οποία περιλαμβάνουν μεταξύ τους την σπερματική λήκυθο και την σπερματοδόχο κύστη. Έτσι, κάθε μία από τις σπερματοδόχες κύστεις με τη σύστοιχη σπερματική λήκυθο περιλαμβάνονται σε ινώδη θήκη ή κάψα.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ

Η σπερματοδόχος κύστη αποτελείται κυρίως από έναν πολυέλικτο πόρο, ο οποίος συνδέεται με παράπλευρους μικρούς πόρους. Στο σύνολό της αποτελεί εκκόλπωμα του πέρατος του σπερματικού πόρου. Το τοίχωμα των πόρων αυτών σχηματίζεται από τα έξω προς τα έσω: α)από πρόσθετο χιτώνα, από συνδετικό ιστό, β)από μυϊκό χιτώνα (έξω επιμήκης, έσω κυκλοτερής στιβάδα), γ) από υποβλεννογόνιο χιτώνα και δ) από βλεννογόνο, ο οποίος είναι πτυχωτός και εμφανίζει μονόστιβο κυλινδρικό εκκριτικό επιθήλιο.

Το έκκριμα των σπερματοδόχων κύστεων προκαλεί αραίωση του σπέρματος και διεγείρει τις κινήσεις των σπερματοζωαρίων. Αμφισβητείται ακόμη εάν αυτές χρησιμεύουν συγχρόνως για την εναποθήκευση του σπέρματος.

ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ

Κάθε σπερματοδόχος κύστη είναι ένα εσπειραμένο αδενικό εκκόλπωμα του σύστοιχου σπερματικού πόρου. Το έκκριμά τους αποτελεί το μισό περίπου του σπερματικού υγρού, ενώ το μεγαλύτερο μέρος από το υπόλοιπο εκκρίνεται από τον προστάτη. Ο αυλός κάθε σπερματοδόχου κύστης είναι ακανόνιστος λόγω των πολυσύνθετων πτυχώσεων που φέρει και σε μικρή μεγέθυνση μοιάζει με κερήθρα.

Συνήθως το επιθήλιο τους είναι ψευδοπολύστιβο και αποτελείται από εκκριτικά κύτταρα τα οποία εκκρίνουν ένα παχύρρευστο λευκοκίτρινο αλκαλικό υγρό το οποίο περιέχει φρουκτόζη, ινωδογόνο, βιταμίνη C και προσταγλανδίνες. Συχνά τα επιθηλιακά κύτταρα περιέχουν καφέ κοκκία λιποφουσκίνης. Παρόλο που οι σπερματοδόχες κύστεις θεωρείται ότι δεν αποθηκεύουν σπερματοζωάρια, συχνά βρίσκονται σπερματοζωάρια στον αυλό τους, τα οποία πιθανώς εισέρχονται σε αυτές λόγω παλινδρόμησής τους από τη λήκυθο. Ο εμφανής μυϊκός χιτώνας αποτελείται από μια έσω κυκλοτερή και μία έξω επιμήκη στιβάδα, οι οποίες νευρώνονται από το συμπαθητικό νευρικό σύστημα. Κατά τη διάρκεια της εκσπερμάτισης η σύσπαση του μυϊκού χιτώνα των σπερματοδόχων κύστεων προωθεί τις εκκρίσεις προς την ουρήθρα μέσω της ληκύθου.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ

• Ανθρώπινο έμβρυο

Οι καταβολές των σπερματοδόχων κύστεων αναγνωρίζονται στο τέλος του τρίτου μήνα. Σχηματίζουν επιμήκεις πτυχές ή εγκολπώσεις στο τοίχωμα των μεσονεφρικών πόρων, πριν από το σημείο εκβολής τους στην ουρήθρα. Τον τέταρτο μήνα οι καταβολές αυτές σχηματίζουν ένα τυφλό ελικοειδή σωλήνα με κοντές θυλακοειδείς προσεκβολές που διαχωρίζονται από διαφράγματα. Μεταξύ έκτου και έβδομου μήνα παρατηρούνται οι σακοειδείς σχηματισμοί των αδένων ενώ η τυπική πτύχωση του βλεννογόνου διακρίνεται κατά την περιγεννητική περίοδο. Τον τέταρτο μήνα ο βλεννογόνος καλύπτεται από επιθήλιο όμοιο με αυτό του σπερματικού πόρου ενώ από τον έκτο μήνα και μετά, το επιθήλιο είναι μονόστιβο ή ψευδοπολύστιβο κυλινδρικό και παρουσιάζει κάποιου βαθμού αποκρινή έκκριση. Ο μυϊκός χιτώνας των αδένων προέρχεται από τον σπερματικό πόρο.

• Ποντίκι

Οι σπερματοδόχες κύστεις εμφανίζονται ως διατάσεις των τελικών τμημάτων των πόρων του Wolff, την δέκατη πέμπτη μέρα της εμβρυϊκής ζωής. Από τη δέκατη έβδομη ημέρα, σχηματίζουν χαρακτηριστικές επιθηλιακές εγκολπώσεις που περιβάλλονται από μεσέγχυμα. Με την επίδραση των υψηλών επιπέδων της τεστοστερόνης του πλάσματος (0,63 ng/ml), οι εγκολπώσεις αναπτύσσονται κεφαλικά και περί το τέλος της κύησης, το τυφλό τους άκρο κάμπτεται ουραία. Κατά τη γέννηση αναγνωρίζονται ως απλές σωληνωτές αποφύσεις των σπερματικών πόρων που μοιάζουν με μπαστούνι και έχουν το κυρτό άκρο στραμμένο προς τη μέση γραμμή.

Η μορφογένεση των σπερματοδόχων κύστεων και η δημιουργία των παράπλευρων κλάδων αρχίζει την τρίτη ημέρα και νέες διακλαδώσεις αναπτύσσονται, μεταξύ έξι και εννιά ημερών.

Ώριμο ζώο: Ο βλεννογόνος σχηματίζει πολύπλοκες θηλοειδείς προσεκβολές και θυλάκους ή κρύπτες που επικοινωνούν με την κεντρική κοιλότητα του αδένα.

Συχνά οι θηλοειδείς προσεκβολές αναστομώνονται και σχηματίζουν γέφυρες.

Ο μυϊκός χιτώνας προέρχεται από το σπερματικό πόρο. Το χόριο περιέχει άφθονες ελαστικές ίνες και μερικές λείες μυϊκές ίνες που αντιδρούν, όπως άλλωστε και ο μυϊκός χιτώνας, σε ορό που περιέχει αντισώματα κατά της ακτίνης.

Εργασία που παρουσιάστηκε από το φοιτητή Αγγουρίδη Άρη-Δημήτριο, με ΑΜ 200100310
στα πλαίσια του κατ'επιλογήν μαθήματος της Πειραματικής Εμβρυολογίας
Υπεύθυνη μαθήματος : Ρωξάνη Αγγελοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Εργαστήριο Ιστολογίας και Εμβρυολογίας
Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να ανατρέξετε στον ιστότοπο του μαθήματος της Πειραματικής Εμβρυολογίας: http://www.med.uoa.gr/expembr/
Τελευταία αναθεώρηση : 1/7/2006