Αναζήτηση / Search

  
Το σύστημα των πόρων του προστάτη
Το σύστημα των πόρων του προστάτη
Το σύστημα των πόρων του προστάτη
Το σύστημα των πόρων του προστάτη
Το σύστημα των πόρων του προστάτη
Το σύστημα των πόρων του προστάτη
Το σύστημα των πόρων του προστάτη

 

 

ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ

Γενικά. Από τα όργανα του ανδρικού γεννητικού συστήματος, οι όρχεις , η επιδιδυμίδα, ο σπερματικός πόρος, οι σπερματοδόχεις κύστεις και ο προστάτης, χρησιμεύουν για την παραγωγή του σπέρματος, τη διαφύλαξη και μεταφορά, όπως και την παραγωγή ορμονών.

Ο Προστάτης, μαζί με τους βολβοουρηθραίους αδένες, την ουρήθρα και τους περιουρηθραίους αδένες έχουν ως εμβρυϊκή καταβολή τον ενδοδερματικής καταβολής ουρογεννητικό κόλπο, ο οποίος αναπτύσσεται από το πρόσθιο τμήμα της αμάρας.

Ο Προστάτης είναι αδενομυώδες όργανο που διαπερνάται από την ουρήθρα και περικλείει μέσα του τους εκσπερματικούς πόρους και τον προστατικό κόλπο. Οι διαστάσεις του ποικίλλουν στα διάφορα άτομα. Ανέρχονται κατά μέσο όρο στον ενήλικο σε 3 εκ. το μήκος , σε 4 εκ. το πλάτος και σε 20 γραμ. περίπου το βάρος του.

Το όργανο αυτό, συνήθως μετά το 50ο έτος της ηλικίας του άνδρα, υπερτρέφεται. Έτσι προκαλούνται ενοχλήματα , τα οποία προέρχονται κυρίως από την πίεση της ουρήθρας. Η καλοήθης προστατική υπερπλασία προσβάλλει περισσότερο από το μισό του ανδρικού πληθυσμού και αποτελεί τη συνηθέστερη μη κακοήθη υπερπλασία που διαγιγνώσκεται.

Κατά την εκσπερμάτωση το έκκριμα του προστάτη που περιέχει αμυλάση , πρωτεολυτικά ένζυμα (περιλαμβανομένης της ινωδολυσίνης), κιτρικό οξύ, όξινη φωσφατάση, λιπίδια , ιόντα ψευδαργύρου και φρουκτόζη, διοχετεύεται στην προστατική μοίρα της ουρήθρας, με τη βοήθεια μυϊκών συσπάσεων.

Α. Ο Προστάτης στον αρουραίο

Μορφολογία Προστάτη

Ο προστάτης στον αρουραίο και τον ποντικό αποτελείται από τρεις ξεχωριστούς λοβούς που περιβάλλονται από ένα χαλαρό σχετικά στρώμα συνδετικού ιστού και τους πηκτοειδείς αδένες.

Οι λοβοί ανάλογα με τη θέση τους σε σχέση προς την ουρήθρα χωρίς να την περιβάλλουν εντελώς, χαρακτηρίζονται ως κοιλιακοί ή πρόσθιοι, πλάγιοι και ραχιαίοι ή οπίσθιοι.

Το αδενικό στοιχείο κάθε λοβού έχει σχήμα δένδρου με πολλαπλές διακλαδώσεις όπου ο κύριος πόρος που εκβάλλει στην ουρήθρα παριστά τον κορμό.

Ο πηκτοειδής αδένας που θεωρείται τμήμα του προστάτη λόγω της παρόμοιας δομής του επιθηλίου του εντοπίζεται στο έλασσον τόξο των σπερματοδόχων κύστεων.

Εικόνα 1. Οι λοβοί του προστάτη, οι πηκτοειδείς αδένες και οι σπερματοδόχες κύστεις σε σχέση με την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα στον αρουραίο.

Οργάνωση του Δικτύου των Πόρων

Στον αρουραίο και το ποντίκι η ιστολογική εικόνα του προστάτη απαρτίζεται από ένα εκτεταμένο δίκτυο επιθηλιακών πόρων μέσα σε χαλαρό, σχετικά, στρώμα συνδετικού ιστού.

Ένας τρόπος για να δειχτεί η ακριβής οργάνωση του δικτύου είναι η κατεργασία του ιστού με κολλαγονάση 1% για 5-10 λεπτά και ο διαχωρισμός των πόρων από το συνδετικό ιστό, με λεπτά όργανα μικροχειρουργικής. Με τη μέθοδο αυτή καθορίζεται ο συνολικός αριθμός των κύριων πόρων, των σημείων διακλάδωσης και των περιφερικών τελικών άκρων. Μετά τη μονιμοποίηση και τη σκήνωση οι πόροι εξετάζονται στο φωτομικροσκόπιο και σε εγκάρσια διατομή φαίνεται ότι αποτελούνται από επιθήλιο, βασική μεμβράνη και 1-5 σειρές στερεά κολλημένα κύτταρα στρώματος. Από τις παρατηρήσεις αυτές επιβεβαιώνεται πως ο προστάτης στα τρωκτικά είναι σύνθετος σωληνωτός αδένας, δεν έχει αδενοκυψέλες και κάθε λοβός παρουσιάζει ένα διαφορετικό τύπο διακλάδωσης των πόρων.

Εικόνα 2. Τα πρότυπα διακλάδωσης των πόρων του προστάτη

Επιθήλιο

Κάθε πόρος επενδύεται από ψευδοπολύστιβο κυλινδρικό εκκριτικό επιθήλιο. Το ύψος των κυττάρων ποικίλει ανάλογα με τη λειτουργική δραστηριότητα του αδένα. Διάσπαρτα κατά μήκος της βασικής μεμβράνης υπάρχουν μη εκκριτικά βασικά επιθηλιακά κύτταρα που δε φτάνουν μέχρι τον αυλό των πόρων.Τα κυλινδρικά επιθηλιακά κύτταρα παρουσιάζουν όλα τα μορφολογικά χαρακτηριστικά εκκριτικών κυττάρων: κοκκιώδες ενδοπλασματικό δίκτυο εντοπισμένο στο βασικό τμήμα του κυττάρου , υπερπυρηνικά συμπλέγματα Golgi και εκκριτικά κυστίδια στο προσαύλιο τμήμα. Η επιφάνεια προς τον αυλό καλύπτεται από κοντές μικρολάχνες ενώ μέσα στον αυλό παρατηρείται εκκριτικό υλικό.

Στον κοιλιακό λοβό του προστάτη, στον αρουραίο, οι πόροι ανάλογα με τη θέση τους σε σχέση προς την ουρήθρα επενδύονται από διαφορετικό τύπο κυττάρων. Υψηλά κυλινδρικά κύτταρα εντοπίζονται στα περιφερικά τμήματα των πόρων. Το έκκριμα από τις θέσεις αυτές μεταφέρεται προς την προστατική ουρήθρα, μέσα από τους κεντρικούς πόρους που επενδύονται από κυβικό ή χαμηλό κυλινδρικό επιθήλιο, με αβέβαιη εκκριτική λειτουργία. Από πρόσφατες παρατηρήσεις φαίνεται ότι οι μεγάλοι κεντρικοί κλάδοι επενδύονται από ψευδοπολύστιβο επιθήλιο και τα κύτταρα εκφράζουν ένα μεμβρανικό αντιγόνο, ειδικό του ουροθηλίου.

Εικόνα 3. Σε κάθε πόρο του προστάτη διακρίνονται τρία τμήματα: το περιφερικό, το ενδιάμεσο και το κεντρικό. Κάθε τμήμα έχει ιδιαίτερα μορφολογικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά

Ανάλογα με τη λειτουργική δραστηριότητα των επιθηλιακών κυττάρων κάθε πόρος υποδιαιρείται σε 3 περιοχές που αναγνωρίζονται από μικροδιατομή:

Βασική Μεμβράνη

Κατά μήκος της βασικής μεμβράνης υπάρχουν διάσπαρτα μη εκκριτικά βασικά επιθηλιακά κύτταρα. Τα κύτταρα αυτά:

Στρώμα

Το στρώμα αποτελείται από 1-5 σειρές στερεών κολλημένων κυττάρων χαλαρού συνδετικού ιστού όπου περιέχονται όλα τα κυτταρικά και εξωκυττάρια στοιχεία. Αυτά είναι λεία μυϊκά κύτταρα, ινοβλάστες, εδραία μακροφάγα, ενδοθηλιακά κύτταρα των αγγείων και περικύτταρα, νευρικές απολήξεις και λεμφαγγεία.

Κατά English το στρώμα υποδιαιρείται σε περιαδενικό και μεσοαδενικό. Το περιαδενικό σχηματίζει θυλάκους που περιβάλλουν άμεσα τους επιθηλιακούς πόρους .Αποτελείται από 3-4 στιβάδες λείων μυϊκών κυττάρων που χωρίζονται από το επιθήλιο μόνο με τη βασική μεμβράνη. Το μεσοαδενικό βρίσκεται μεταξύ των θυλάκων.

Μεταξύ των ειδών υπάρχουν διαφορές ως προς τους σχετικούς αριθμούς των κυττάρων του επιθηλίου και του στρώματος. Έτσι ο κοιλιακός λοβός του προστάτη στον αρουραίο και το σκύλο είναι κατ’ εξοχήν παρεγχυματικό όργανο. Ο λόγος επιθήλιο/στρώμα είναι 5:1. Στον άνθρωπο και άλλα πρωτεύοντα το επιθήλιο και το στρώμα εκπροσωπούνται, κατά προσέγγιση, με ίσους αριθμούς κυττάρων.

Εικόνα 4. Προστάτης Αρουραίου. Τομή δια μέσου της ουρήθρας και του προστάτη από αρσενικό αρουραίο ηλικίας 7 ημερών. Άνω τμήμα: κοιλιακοί λοβοί. Κάτω τμήμα: μεσέγχυμα και οι ελάχιστοι πόροι των ραχιαίων λοβών του προστάτη. Χρώση αιματοξυλίνη-ηωσίνη

Επιθηλιακή μορφογένεση του συστήματος των πόρων

Το σύστημα των πόρων του προστάτη προέρχεται από συμπαγείς ενδοδερματικές εκβλαστήσεις του ουρογεννητικού κόλπου αναπτύσσονται στο περιβάλλον μεσέγχυμα.

Οι δυο μεγάλες επιθηλιακές καταβολές του πηκτοειδή αδένα προέρχονται από το κεφαλικό τμήμα του ουρογεννητικού κόλπου. Η έναρξη διακλάδωσης παρατηρείται στις συμπαγείς επιθηλιακές εκβλαστήσεις που θα σχηματίσουν το ραχιαίο και πλάγιο λοβό.

Στα τρωκτικά του εργαστηρίου η μορφογένεση των πόρων και η ανάπτυξη του προστάτη είναι συνεχείς διεργασίες που αρχίζουν στο τέλος της εμβρυϊκής ζωής και συνεχίζονται μέχρι την αναπαραγωγική ηλικία.

Εικόνα 5.

Εικόνα 6. Οι λοβοί του προστάτη του αρουραίου α) κοιλιακός β) πλάγιος γ) ραχιαίος λοβός δ) πηκτοειδής αδένας. Εγκάρσια διατομή. Χρώση: αιματοξυλίνη-ηωσίνη, Χ63

Β. Ο Προστάτης στον Άνθρωπο

Μορφολογία Προστάτη

Ο προστάτης αποτελείται από εκκριτικά αδένια που εκβάλλουν στην ουρήθρα, η οποία διατρέχει τον αδένα σε όλο του το μήκος.

Τα προστατικά αδένια και οι πόροι αναπτύσσονται μέσα σε στηρικτικό στρώμα από ινοβλάστες, κολλαγόνο και λείες μυϊκές ίνες.

Ο προστάτης περιβάλλεται εξ ολοκλήρου από μία ινοκολλαγονώδη κάψα, απ’ την οποία εκπορεύονται ινώδη διαφράγματα που τον διαιρούν σε πέντε λοβούς: πρόσθιο , οπίσθιο, μέσο και δύο πλάγιους χωρίς σαφή διαχωριστικά όρια μεταξύ τους. Εικόνα 7.

Προστατικά Αδένια

Διατάσσονται σε 3 ομάδες:

Οι δύο πρώτες ομάδες αποτελούν την κεντρική ζώνη, ενώ η τρίτη την περιφερειακή ζώνη.

Οι πόροι των υποβλεννογόνιων και των κύριων αδενίων εκβάλλουν στο οπίσθιο τοίχωμα των ουρηθρικών κόλπων, εκατέρωθεν μιας επιμήκους αύλακας, την ουρηθρική ακρολοφία.

Μορφολογική Διαμόρφωση

Ο Mc Neal βασιζόμενος σε ιστολογικά δεδομένα διακρίνει στον ανθρώπινο προστάτη 4 μορφολογικά διαφορετικές ζώνες :

Η κλινική σημασία του μοντέλου αυτού είναι ότι το αδενοκαρκίνωμα αναπτύσσεται σχεδόν αποκλειστικά στην περιφερική ζώνη (εικόνα 8), ενώ η καλοήθης υπερπλασία ξεκινά από τη μεταβατική ζώνη και τους περιουρηθραίους αδένες (εικόνα 9).

Καλοήθης Υπερπλασία του Προστάτη

Εικόνα 9. Η οζώδης υπερπλασία των περιουρηθρικών αδένων (ΠΑ) προκαλεί συμπίεση και παραμόρφωση της ουρήθρας (ΟΥ). Τα αδένια της περιφερικής ζώνης (Περ) δεν προσβάλλονται. Χαρακτηρίζεται από αξιοσημείωτη υπερπλασία των προστατικών αδενίων της βλεννογόνιας και υποβλεννογόνιας ομάδας, με την έννοια της αύξησης τόσο του αριθμού όσο και του μεγέθους των αδενικών σχηματισμών και των πόρων, καθώς και της μάζας του στηρικτικού ινομυώδους στρώματος. Η αύξηση της μάζας του προστατικού ιστού (διόγκωση) οδηγεί σε συμπίεση της ουρήθρας, με συνέπεια διάφορα δυσουρικά συμπτώματα, όπως και κατακράτηση ούρων.

Αδενοκαρκίνωμα προστάτη

Ο καρκίνος του προστάτη σχεδόν πάντα αναπτύσσεται στα κύρια προστατικά αδένια τα οποία διατάσσονται στην περιφέρεια.

Εικόνα 8. Μικροφωτογραφία που απεικονίζει την καρκινωματώδη εξαλλαγή των κύριων προστατικών αδενίων της περιφερικής ζώνης. Αριστερά : φυσιολογική διαμόρφωση με κανονικό ψηλό κυλινδρικό επιθήλιο. Δεξιά : νεοπλασματικά προστατικά αδένια που έχουν χάσει το χαρακτηριστικό ψηλό κυλινδρικό σχήμα και τη φυσιολογική αρχιτεκτονική τους.

Επιθηλιακή Μορφογένεση των πόρων

Στον άνθρωπο διακρίνονται δύο περίοδοι: η μία πριν τη γέννηση και η άλλη κατά την ήβη. Κατά την περίοδο ανάπτυξης ο ρυθμός του κυτταρικού πολλαπλασιασμού υπερέχει του ρυθμού του κυτταρικού θανάτου ενώ στο φυσιολογικό προστάτη του ενηλίκου αυτοί οι ρυθμοί είναι ίσοι.

Κατά την περιγεννητική ανάπτυξη του προστάτη παρατηρούνται βαθμιαία επιμήκυνση των κεντρικών πόρων και διακλάδωση των περιφερικών άκρων.

Ο τρόπος διακλάδωσης είναι διαφορετικός στους κοιλιακούς και στους πλαγιοραχιαίους λοβούς.Στον κοιλιακό λοβό οι πόροι διακλαδίζονται με διχοτόμηση και έτσι ώστε στον ώριμο αδένα να αντιστοιχούν 30-90 τελικά άκρα σε κάθε κύριο πόρο. Αντίθετα, στο ραχιαίο λοβό οι πόροι επιμηκύνονται πρώτα και ακολούθως διακλαδίζονται με αποτέλεσμα να αντιστοιχούν σε κάθε κύριο πόρο 3-6 τελικά άκρα. Η εικόνα που εμφανίζουν οι πλάγιοι λοβοί είναι ενδιάμεση.

Επιθήλιο

Ο προστάτης στον άνθρωπο αποτελείται από σύνθετους σωληνοκυψελιδωτούς ή σωληνοσακοειδείς αδένες. Το επιθήλιο των αδενοκυψελών κυμαίνεται από ψευδοπολύστιβο κυλινδρικό έως κυβικό. Οι κεντρικοί πόροι καθώς αναδύονται από την ουρήθρα καλύπτονται από μεταβατικό επιθήλιο, ενώ οι περιφερικοί πόροι από μονόστιβο κυβικό ή κυλινδρικό.

Το καλυπτικό επιθήλιο των προστατικών αδενίων επενδύει τις προστατικές πτυχώσεις τους με την υποκείμενη λεπτή βασική μεμβράνη και περιλαμβάνει δύο τύπους επιθηλιακών κυττάρων: Ψηλά κυλινδρικά ή κυβοειδή κύτταρα με ανοιχτοχρωματικό, αφρώδες κυτταρόπλασμα και βασεόφιλο αραιοχρωματικό πυρήνα, και ολιγάριθμα επίπεδα κύτταρα με μικρό βαθυχρωματικό πυρήνα, τα οποία εφάπτονται στη βασική μεμβράνη.

Στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο, τα ψηλά κυλινδρικά κύτταρα εμφανίζουν αναπτυγμένη συσκευή Golgi , η οποία βρίσκεται ανάμεσα στον πυρήνα και την ενδοαυλική επιφάνεια των κυττάρων, καθώς επίσης πολυάριθμα λυσοσώματα, εκκριτικά κοκκία και εκτεταμένο αδρο ενδοπλασματικό δίκτυο.

Τα προϊόντα έκκρισης αυτών των κυττάρων περιλαμβάνουν όξινη φωσφατάση (παρέχεται σε μεγάλες ποσότητες από τα λυσοσώματα), κιτρικό οξύ, ινδολυσίνη (fibrinolysin), αμυλάση και άλλες πρωτεϊνες. Ο αυλός των αδενίων συχνά περιέχει ορισμένες συσσωρευμένες εκκρίσεις. Στους ηλικιωμένους άνδρες συχνά παρατηρούνται μικρά σφαιρικά αμυλοειδή σωμάτια , τα οποία αποτελούνται κυρίως από συμπυκνωμένη γλυκοπρωτεϊνη, αυτά συνήθως εμφανίζουν αποτιτανώσεις (εναποθέσεις αλάτων Ca+2).

Βιβλιογραφία

  1. Πειραματική Εμβρυολογία, της Ρωξάνης Αγγελοπούλου ,σελ: 113-119
  2. Ιστολογία του Ανθρώπου ,σελ: 313-316

Εργασία που παρουσιάστηκε από τη φοιτήτρια Ιατρικής Στουπάκη Μαρία, με ΑΜ 200300185
στα πλαίσια του κατ'επιλογήν μαθήματος της Πειραματικής Εμβρυολογίας
Υπεύθυνη μαθήματος : Ρωξάνη Αγγελοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Εργαστήριο Ιστολογίας και Εμβρυολογίας
Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να ανατρέξετε στον ιστότοπο του μαθήματος της Πειραματικής Εμβρυολογίας: http://www.med.uoa.gr/expembr/
Τελευταία αναθεώρηση : 1/7/2006

Πνευματικά δικαιώματα © 2008 - Ασκληπιακό Πάρκο Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών - Πιλοτική εφαρμογή - Ανάληψη ευθυνών
Επιστροφή στην αρχική σελίδα  -  Επικοινωνία


Σας παρακαλούμε να απαντήσετε στο απλό ερώτημα "Θα συνιστούσατε στους φίλους σας και στους γνωστούς σας να επισκεφτούν την Πύλη και να διαβάσουν το συγκεκριμένο κείμενο;" Η απλή αυτή ερώτηση (Business Week, Lanuary 20, 2006 - quoting a Harvard Business Review article) μπορεί να καταδείξει την απήχηση της συγκεκριμένης ιστοσελίδας, σχετικά με το αν επιτελεί το έργο για το οποίο έχει σχεδιαστεί. Βαθμολογήστε στην κλίμακα από 0 εώς 10. Η βαθμολογία σας θα καταχωρηθεί αυτομάτως.