Αναζήτηση / Search

  
Ριβοσώματα
Ριβοσώματα
Ριβοσώματα
Ριβοσώματα
Ριβοσώματα
Ριβοσώματα
Ριβοσώματα

 

Η πρωτεΐνοσύνθεση ευκαρυωτικών και προκαρυωτικών κυττάρων πραγματοποιείται στα ριβοσωμάτια. Τα οργανίδια αυτά εντοπίζονται στα κύτταρα όλων των ζωντανών οργανισμών με εξαίρεση τα ώριμα ερυθροκύτταρα των θηλαστικών. Στους προκαρυωτικούς οργανισμούς τα ριβοσωμάτια είναι ελεύθερα στο κυτταρόπλασμα. Στα θηλαστικά, ένας μικρός αριθμός ριβοσωματίων βρίσκονται στα μιτοχόνδρια ενώ τα υπόλοιπα παρατηρούνται συνδεδεμένα στη μεμβράνη του ενδοπλασματικού δικτύου ή ελεύθερα στο κυτταρόπλασμα. Η κατανομή τους στο κυτταρόπλασμα δεν είναι τυχαία αλλά σχηματίζουν ομάδες, τα πολυσώματα, τα οποία συνδέονται σε ένα μόριο mRNA και το μεταφράζουν ταυτόχρονα.

Τα οργανίδια παραγωγής πρωτεϊνών είναι αρνητικά φορτισμένα και συνήθως συνδέονται με κατιόντα. Τα δομικά συστατικά τους είναι τα διάφορα μόρια ριβοσωμικού RNA (rRNA) συνδεδεμένα με 50 και πλέον διαφορετικές πρωτεΐνες (2/3 rRNA και 1/3 πρωτεΐνη). Τα μόρια του rRNA διπλώνονται και δημιουργούν μια συμπαγή δομή που αποτελεί τον πυρήνα του ριβοσωματίου. Τα προκαρυωτικά rRNA είναι σημαντικά μικρότερα από τα ευκαρυωτικά. Οι ριβοσωματικές πρωτεΐνες συνδέονται σε κατάλληλες θέσεις στην επιφάνεια του πυρήνα του ριβοσωματίου και επηρεάζουν την δευτεροταγή και τριτοταγή δομή του rRNA και κατ' επέκταση τη λειτουργία ολόκληρου του οργανιδίου.

Το ριβοσωμάτιο σχηματίζει δύο υπομονάδες , τη μικρή και τη μεγάλη υπομονάδα , οι οποίες επιτελούν διαφορετικές λειτουργίες κατά την παραγωγή της πρωτεΐνης: α) η μικρή υπομονάδα συνταιριάζει το μόριο του tRNA στο κωδικόνιο του mRNA και β) η μεγάλη υπομονάδα είναι υπεύθυνη για το σχηματισμό πεπτιδικών δεσμών (σύνδεση αμινοξέων στην πολυπεπτιδική αλυσίδα) με τη συμμετοχή του ενζύμου πεπτιδυλοτρανσφεράση. Μία μόνο κοινή πρωτεΐνη υπάρχει μεταξύ των δύο υπομονάδων και είναι υπεύθυνη για τη σύνδεσή τους.

Το κέντρο παραγωγής των οργανιδίων είναι ο πυρήνας. Εκεί μόρια rRNA και πρωτεΐνες, που έχουν εισαχθεί στον πυρήνα από το κυτταρόπλασμα, σχηματίζουν σύμπλοκα και παρασκευάζουν τις δύο υπομονάδες του ριβοσώματος. Οι τελευταίες εξάγονται ξεχωριστά στο κυτταρόπλασμα. Έπειτα η μικρή υπομονάδα συνδέεται στο 5΄ άκρο του mRNA μαζί με ειδικούς παράγοντες έναρξης και το εναρκτήριο tRNA. Η απελευθέρωση των παραγόντων επιτρέπει την πρόσδεση της μεγάλης υπομονάδας στο mRNA προκειμένου να αρχίσει η διαδικασία της πρωτεϊνικής παραγωγής. Το ριβοσωμάτιο, σαν ολοκληρωμένη μονάδα, κινείται κατά μήκος του mRNA και μεταφράζει την αλληλουχία. Με την ολοκλήρωση της σύνθεσης της πολυπεπτιδικής αλυσίδας, η οποία σηματοδοτείται από παράγοντες τερματισμού, οι δύο υπομονάδες διίστανται και απελευθερώνεται το πρωτεϊνικό προϊόν.

Αν και τα ριβοσωμάτια των ευκαρυωτικών και προκαρυωτικών οργανισμών δεν διαφέρουν λειτουργικά, τα πρώτα είναι μεγαλύτερα σε μέγεθος και διαθέτουν διαφορετικές πρωτεΐνες και θέσεις αναγνώρισης. Αξιοποιώντας αυτές τις διαφορές ο άνθρωπος παρασκεύασε αντιβιοτικά τα οποία παρεμποδίζουν επιλεκτικά τη σύνθεση πρωτεϊνών στα βακτήρια χωρίς να επιδρούν αρνητικά στον ανθρώπινο οργανισμό.

Ανυφαντάκη Φωτεινή, φοιτήτρια Ιατρικής
Τελευταία αναθεώρηση : 1/10/2006

Πνευματικά δικαιώματα © 2008 - Ασκληπιακό Πάρκο Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών - Πιλοτική εφαρμογή - Ανάληψη ευθυνών
Επιστροφή στην αρχική σελίδα  -  Επικοινωνία


Σας παρακαλούμε να απαντήσετε στο απλό ερώτημα "Θα συνιστούσατε στους φίλους σας και στους γνωστούς σας να επισκεφτούν την Πύλη και να διαβάσουν το συγκεκριμένο κείμενο;" Η απλή αυτή ερώτηση (Business Week, Lanuary 20, 2006 - quoting a Harvard Business Review article) μπορεί να καταδείξει την απήχηση της συγκεκριμένης ιστοσελίδας, σχετικά με το αν επιτελεί το έργο για το οποίο έχει σχεδιαστεί. Βαθμολογήστε στην κλίμακα από 0 εώς 10. Η βαθμολογία σας θα καταχωρηθεί αυτομάτως.