Του Καθηγητή κ. Αλ. Κωστάκη
Διευθυντή της Β' Προπαιδευτικής Χειρουργικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Ίδρυση και λειτουργία

Η Β' Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική (Β' Π.Χ.Κ.), της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ιδρύθηκε το έτος 1968 από τον Καθηγητή και Ακαδημαϊκό Γρηγόριο Σκαλκέα και εγκαταστάθηκε στο Περιφερειακό Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «ΛΑΪΚΟ» στο οποίο και στεγάζεται έως σήμερα. Ο κ. Γρ. Σκαλκέας αφυπηρέτησε το 1994 και τον διαδέχθηκε στη διεύθυνση της κλινικής ο Καθηγητής Ιωάννης Γκόγκας. Ο τελευταίος αφυπηρέτησε το 2000 και τη διεύθυνση της κλινικής ανέλαβε ο Καθηγητής Αλκιβιάδης Κωστάκης ο οποίος και εξακολουθεί να προΐσταται της κλινικής. Η Β' Π.Χ.Κ. από της συστάσεώς της δημιούργησε, στελέχωσε και ανέπτυξε αρκετά εξειδικευμένα τμήματα τα οποία εξυπηρετούν τόσο διδακτικές όσο και ερευνητικές, ιατρικές και νοσηλευτικές ανάγκες. Επισήμως και με βάση το Φ.Ε.Κ. 64/18-3-2003 οι επιμέρους ειδικές μονάδες αυτής είναι:

• Γενική Χειρουργική
• Χειρουργική Ενδοκρινών Αδένων
• Λαπαροσκοπική Χειρουργική
• Χειρουργική Μεταμοσχεύσεων
• Ενδοσκοπήσεις
• Χειρουργική Πεπτικού Σωλήνα
• Χειρουργική Ήπατος - Χοληφόρων
• Χειρουργική Μαστού
• Πλαστική Χειρουργική
• Χειρουργική Θώρακος
• Αγγειακή Χειρουργική

Η κλινική συγκροτείται από την κυρίως κλινική με τις ως άνω ειδικές μονάδες και τα εξωτερικά ιατρεία. Από τα πρώτα χρόνια ζωής της κλινικής ιδρύθηκε από τον Καθηγητή κ. Γρ. Σκαλκέα πρότυπο για την εποχή εκείνη Ερευνητικό Εργαστήριο Πειραματικής Χειρουργικής και Χειρουργικής Έρευνας στο οποίο δεκάδες συνάδελφοι τόσο από το χώρο της Ιατρικής αλλά και γενικότερα των Θετικών Επιστημών έχουν εκπονήσει διδακτορικές διατριβές και διατριβές επί υφηγεσία καθώς επίσης και πλήθος πρωτότυπων ερευνητικών εργασιών που έχουν δημοσιευθεί σε μεγάλα διεθνή περιοδικά ή έχουν ανακοινωθεί σε συνέδρια.

Μετεκπαιδευτικά μαθήματα

Στο πλαίσιο της συνεχούς εκπαίδευσης των φοιτητών της Ιατρικής Σχολής Αθηνών και των ειδικευομένων της χειρουργικής εφαρμόσθηκε για πρώτη φορά από τον Καθηγητή Γρ. Σκαλκέα πρωτότυπο εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο πέρα από τις συνήθεις παραδόσεις από αμφιθεάτρου και την πρακτική εξάσκηση 4ετών και 6ετών φοιτητών στην Κλινική, τα εξωτερικά ιατρεία, τα χειρουργεία και το Εργαστήριο Πειραματικής Χειρουργικής και Χειρουργικής Έρευνας, περιελάμβανε στρογγυλές τράπεζες με θέματα που άπτονταν της χειρουργικής και τα οποία αναπτύσσονταν από τους φοιτητές υπό την καθοδήγηση του Καθηγητή και των μελών Δ.Ε.Π. της κλινικής. Παράλληλα δημιουργήθηκε και εξακολουθεί να εφαρμόζεται ολοκληρωμένο πρόγραμμα μετεκπαιδευτικών μαθημάτων το οποίο αποτελείται από στρογγυλές τράπεζες, βιβλιογραφικές ενημερώσεις, διαλέξεις προσκεκλημένων ομιλητών και παρουσίαση ενδιαφερόντων περιστατικών και απευθύνεται τόσο στους ειδικευόμενους της κλινικής και τους 6ετείς φοιτητές, καθώς και σε ιατρούς άλλων ειδικοτήτων που επιθυμούν να τα παρακολουθήσουν ή ακόμα και να συμμετέχουν σε αυτά με γνώμονα την πληρέστερη ενημέρωση και προσέγγιση ιδιαίτερων ιατρικών θεμάτων.

Κλινικό έργο

Στη κλινική πραγματοποιούνται ετησίως τουλάχιστον χίλιες χειρουργικές επεμβάσεις με γενική, ραχιαία ή επισκληρίδιο αναισθησία οι οποίες καλύπτουν όλο το φάσμα της γενικής χειρουργικής, αγγειοχειρουργικής και θωρακοχειρουργικής χωρίς να υπολογίζονται οι διαφόρων ειδών μικροεπεμβάσεις οι οποίες πραγματοποιούνται με τοπική αναισθησία και στις οποίες συγκαταλέγονται μεταξύ άλλων διαφόρων ειδών βιοψίες, τοποθετήσεις κεντρικών φλεβικών καθετήρων, κλειστών παροχετεύσεων θώρακα, τοποθετήσεις αγγειακών μοσχευμάτων ή εμβαλωμάτων κ.ά. Παράλληλα νοσηλεύονται αρκετοί ασθενείς με νοσήματα τα οποία άπτονται της χειρουργικής παθολογίας αλλά δεν υποβάλλονται σε χειρουργικές επεμβάσεις δεδομένου ότι αντιμετωπίζονται είτε συντηρητικά είτε εφαρμόζοντας μοντέρνες επεμβατικές τεχνικές οι οποίες απομακρύνουν την ανάγκη κλασικής χειρουργικής παρέμβασης. Ειδικότερα και επιπρόσθετα στο ήδη αξιόλογο κλινικό έργο της κλινικής ήρθε να προστεθεί την προηγούμενη χρονιά η ανάληψη και υλοποίηση προγράμματος Χειρουργικής και Μεταμόσχευσης Ήπατος καθώς και Ενδοαγγειακής Χειρουργικής από εξειδικευμένα σε κέντρα του εξωτερικού μέλη Δ.Ε.Π. Σύντομα πρόκειται να επαναρχίσει το πρόγραμμα μεταμοσχεύσεων παγκρέατος και η εμφύτευση νησιδίων παγκρέατος.

Συγγραφικό έργο

Σε όλο αυτό το διάστημα παρουσίας της κλινικής, τα μέλη Δ.Ε.Π. έχουν δημοσιεύσει εκατοντάδες εργασίες ερευνητικού ή κλινικού αντικειμένου τόσο σε ξενόγλωσσα όσο και σε ελληνικά ιατρικά περιοδικά. Αρκετές από αυτές χαρακτηρίζονται ως ιδιαίτερα αξιόλογες γεγονός που επιβεβαιώνεται τόσο από τον υψηλό δείκτη απήχησής τους όσο και από το πλήθος των βιβλιογραφικών αναφορών που αυτές συγκεντρώνουν και έχουν επιπρόσθετα ως αποτέλεσμα αρκετές προσκλήσεις μελών Δ.Ε.Π. σε μεγάλα συνέδρια τόσο στην Ελλάδα όσο και στην αλλοδαπή προκειμένου να δώσουν διαλέξεις ή να συμμετέχουν σε στρογγυλές τράπεζες με θέματα τα οποία άπτονται του αντικειμένου της ιδιαίτερης ενασχόλησής τους. Πλήθος εργασιών έχουν παρουσιαστεί ως προφορικές ή αναρτημένες ανακοινώσεις σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια αποσπώντας αρκετές τιμητικές διακρίσεις και βραβεία. Από τους ειδικευόμενους της κλινικής καθώς και από συνεργάτες ιατρούς άλλων νοσοκομείων ή ειδικοτήτων έχουν εκπονηθεί εκατοντάδες διδακτορικές διατριβές, ενώ έως το 1987 εκπονήθηκαν και αρκετές διατριβές επί υφηγεσία.

Μέλη Δ.Ε.Π. έχουν εκδώσει μονογραφίες ή συγγράμματα τα περισσότερα των οποίων είναι εγκεκριμένα και διανέμονται στους φοιτητές της Ιατρικής Σχολής είτε σε υποχρεωτικά είτε σε κατ' επιλογήν μαθήματα. Ενδεικτικά αναφέρουμε: Σημειολογία του Χειρουργικού Ασθενούς (Γρ. Σκαλκέα), Χειρουργική Ι, II και III (Μ. Σέχα), Σύγχρονη Χειρουργική Ι και II (Αλκ. Κωστάκη), Παθήσεις του μαστού (Χρ. Μαρκόπουλου), Χειρουργική θώρακος (Θ. Δόσιου), Πλαστική και Επανορθωτική Χειρουργική (Οθ. Παπαδόπουλου), Μεταμοσχεύσεις Ιστών και Οργάνων (Αλκ. Κωστάκη), Μεταμοσχεύσεις Οργάνων (Γρ. Σκαλκέα-Αλκ. Κωστάκη), Παθήσεις Παχέος Εντέρου (Αντ. Παπαχριστοδούλου), Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής (Αλκ. Κωστάκη - Γρ. Κουράκλη - Χρ. Τσιγκρή - Ν. Νικητέα). Επίσης έχουν συμμετάσχει ως συγγραφείς κεφαλαίων σε ξενόγλωσσα και ελληνικά βιβλία ή έχουν αναλάβει εξ ολοκλήρου τη μετάφραση και την επιμέλεια ξενόγλωσσων συγγραμμάτων. Αρκετά από τα μέλη Δ.Ε.Π. της κλινικής πέρα από τις καθαρά επιστημονικές δραστηριότητές τους ασκούν παράλληλα κοινωνικές δραστηριότητες υπό τη μορφή ομιλιών και επιμορφωτικών σεμιναρίων σε κοινωνικές ομάδες ή φορείς προς ενημέρωση των πολιτών.

Εκπαίδευση - Μεταπτυχιακά Προγράμματα

Μέλη της κλινικής έχουν επιλεγεί κατ' επανάληψη ως υπεύθυνοι ερευνητικών προγραμμάτων τόσο του Πανεπιστημίου Αθηνών όσο και της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Έχει εγκριθεί Μεταπτυχιακό μάθημα με τίτλο «Ελάχιστα Επεμβατική Χειρουργική, Ρομποτική Χειρουργική και Τηλεχειρουργική», το οποίο διδάσκεται από κοινού με συνεργάτες, μέλη Δ.Ε.Π. της Α' Πανεπιστημιακής Χειρουργικής Κλινικής, ενώ μέλη Δ.Ε.Π. συμμετέχουν ως υπεύθυνοι μαθημάτων ή εκπαιδευτές σε μεταπτυχιακά προγράμματα άλλων Πανεπιστημιακών σχολών. Στην κλινική μας εκπαιδεύονται εκτός από τους 4ετείς και 6ετείς φοιτητές της Ιατρικής Σχολής, φοιτητές των Τμημάτων Οδοντιατρικής και Νοσηλευτικής τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο, καθώς και σπουδαστές του τμήματος Νοσηλευτικής του T.E.I. Αθήνας.

Μέλη Δ.Ε.Π. έχουν με επιτυχία οργανώσει Ελληνικά και Ευρωπαϊκά Συνέδρια και Μετεκπαιδευτικά Σεμινάρια με Διεθνή Συμμετοχή. Αρκετά μέλη Δ.Ε.Π. έχουν διατελέσει ή διατελούν Πρόεδροι, Γενικοί Γραμματείς ή μέλη Ελληνικών και Διεθνών Επιστημονικών Εταιρειών ενώ έχουν επίσης τύχει τιμητικών διακρίσεων και Βραβείων τόσο από ελληνικούς φορείς όσο και από οργανώσεις του εξωτερικού.

Το προσωπικό της κλινικής

Η κλινική σήμερα αποτελείται από τους Καθηγητές Α' Βαθμίδος: Αλκ. Κωστάκη, Π. Σκανδαλάκη και Μ. Σαφιολέα, τους Αναπληρωτές Καθηγητές: Αντ. Παπαχριστοδούλου, Χρ. Λιάπη, Γρ. Κουράκλη, Χρ. Μαρκόπουλο και Όθ. Παπαδόπουλο, τους Επίκουρους Καθηγητές: Θ. Καρατζά και Ν. Νικητέα και τους Λέκτορες: Κ. Κόντζογλου, Ευστ. Αντωνίου, Περ. Τόμο, Χρ. Βερύκοκο και Δ. Μαντά, ενώ εκκρεμούν οι διαδικασίες εκλογής τριών ακόμα νέων μελών.

Από την κλινική αυτή έως σήμερα έχουν εκλεγεί συνολικά 10 Καθηγητές Α' Βαθμίδας οι οποίοι έχουν επανδρώσει κλινικές Ιατρικών Σχολών της χώρας μας, τρεις Αναπληρωτές Καθηγητές ως Διευθυντές Πανεπιστημιακών Κλινικών καθώς και οκτώ μέλη Δ.Ε.Π. και αρκετοί άμισθοι συνεργάτες της κλινικής ως Διευθυντές σε κλινικές του Ε.Σ.Υ.

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, «Το Καποδιστριακό»
Τελευταία αναθεώρηση : 1/2/2007