ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η Δ⁹-τετραϋδροκανναβινόλη (Δ⁹-THC) αποτελεί το δραστικό συστατικό της ινδικής καννάβεως. Η συγκέντρωσή της στα φυτά ποικίλλει και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Στην παρούσα εργασία προσδιορίστηκε ποσοτικά με αεριο-χρωματογραφία-φασματομετρία μάζας GCD (GC-EID) η περιεκτικότητα σε Δ9-THC φυτών καννάβεως προερχομένων από παράνομες καλλιέργειες φυτών καννάβεως που κατασχέθηκαν από τις Αστυνομικές Αρχές στη Βόρεια και στη Νότια Ελλάδα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής, στη Β. Ελλάδα η περιεκτικότητα σε Δ⁹-THC κυμαινόταν μεταξύ 0,24-4,41%, ενώ στη Ν. Ελλάδα μεταξύ 0,08-3,83%. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία οι τυπικές συγκεντρώσεις της Δ⁹-THC σε φυτά καννάβεως είναι 0,50-5,0%, επομένως συμπεραίνεται ότι η παράνομα καλλιεργούμενη κάνναβη στην Ελλάδα είναι “καλής ποιότητας”. Η ποιότητα αυτή της καννάβεως πιθανόν να οφείλεται στο εύφορο έδαφος, στο θερμό κλίμα της Ελλάδας, στη μεγάλη ηλιοφάνεια, στη συχνότητα των βροχοπτώσεων, στην περιποίηση των φυτών και στην καλή ποιότητα των φυτικών σπόρων. Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να θεωρηθεί μία περιοχή “υψηλού κινδύνου” για την παράνομη καλλιέργεια φυτών καννάβεως και ιδιαίτερα φυτών “pedigree” (εκλεκτής ποιότητας).

Η καλλιέργεια του φυτού Cannabis sativa L. είναι απαγορευμένη στις περισσότερες χώρες, όπως και στην Ελλάδα. Όμως, παρά την απαγόρευση αυτή, η παράνομη καλλιέργεια και η διακίνηση του φυτού της καννάβεως και των προϊόντων της είναι πολύ διαδεδομένη σε πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η Ελλάδα. Σε μερικές περιοχές της Μεσογείου, και στην Ελλάδα, τα φυτά που ανήκουν στον κλωστικό τύπο της καννάβεως είναι δυνατόν να καλλιεργηθούν νόμιμα για τις ίνες και τα σπέρματά τους, μετά τη λήψη ειδικής άδειας.

Η μαριχουάνα είναι το πιο διαδεδομένο προϊόν της καννάβεως στην Ελλάδα και οι κατασχέσεις που γίνονται από τις Δικαστικές Αρχές ετησίως αυξάνονται συνεχώς. Το μεγαλύτερο ποσοστό της καννάβεως που κατάσχεται ετησίως είναι Αλβανικής προέλευσης, αφού η Αλβανία αποτελεί τον κυριότερο προμηθευτή της Ελλάδας και της Ιταλίας σε κάνναβη.

Σε μία εργασία που πραγματοποιήθηκε στο Εργαστήριο Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών προσδιορίστηκε η συγκέντρωση της Δ⁹-τετραϋδροκανναβινόλης (Δ⁹-THC), που αποτελεί το δραστικό συστατικό της ινδικής καννάβεως, σε φυτά που καλλιεργήθηκαν παράνομα στη Βόρεια Ελλάδα και στη Νότια Ελλάδα. Χρησιμοποιήθηκαν δείγματα προερχόμενα από παράνομες καλλιέργειες φυτών καννάβεως, από δύο περιοχές της Ελλάδας, μία από τη Β. Ελλάδα και μία από τη Ν. Ελλάδα, τα οποία εστάλησαν από τις Δικαστικές Αρχές στο Εργαστήριο Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών για τοξικολογική ανάλυση. Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε ήταν αέρια χρωματογραφία σε συνδυασμό με φασματογράφο μάζας (GC-MS).

Η περιεκτικότητα των φυτών της καννάβεως σε Δ⁹-THC ποικίλλει και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων οι σημαντικότεροι είναι τα γενετικά χαρακτηριστικά των σπερμάτων, το περιβάλλον ανάπτυξης του φυτού, η υγρασία, η θερμοκρασία, η παροχή οξυγόνου, η ηλιοφάνεια, η ωριμότητα, η σύσταση του εδάφους, η γειτνίαση του φυτού με άλλες καλλιέργειες, το φύλο του φυτού, το τμήμα του φυτού, ο χρόνος που μεσολάβησε από τη συγκομιδή του φυτού μέχρι τη χημική του ανάλυση και οι συνθήκες φύλαξης του φυτού.

Όπως είναι γνωστό, η κάνναβις ταξινομείται σε κλωστική και σε φαρμακευτική. Η συγκέντρωση της Δ⁹-THC ποικίλλει στα διάφορα στάδια ανάπτυξης του φυτού και μειώνεται με την πάροδο του χρόνου στα διάφορα δείγματα, ως αποτέλεσμα της οξείδωσης προς κανναβινόλη (CBN), με αποτέλεσμα να είναι δύσκολη η διάκριση ανάμεσα σε ένα νωπό φυτό κλωστικής καννάβεως και σε ένα ώριμο φυτό φαρμακευτικής καννάβεως. Σύμφωνα, όμως, με τους ερευνητές, υποστηρίζεται ότι το άθροισμα Δ⁹-THC + CBN θα μπορούσε να ισοδυναμεί με την ολική συγκέντρωση της Δ⁹-THC, ανεξάρτητα από την οξειδωτική πορεία.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο κλωστικός τύπος περιέχει Δ⁹-THC μέχρι 0,3%, ενώ ο φαρμακευτικός τύπος συνήθως περιέχει Δ⁹-THC από 0,3% μέχρι 5%, αν και έχουν αναφερθεί και υψηλότερες συγκεντρώσεις μέχρι 10%. Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, οι τυπικές συγκεντρώσεις της Δ⁹-THC στα τρία κύρια προϊόντα της φαρμακευτικής καννάβεως είναι οι εξής:

• Φυτό καννάβεως: 0,5-5%
• Ρητίνη καννάβεως: 2-10%
• Χασισέλαιο: 10-30%.

Τα φυτά υβρίδια έχουν μεγαλύτερη συγκέντρωση Δ⁹-THC από τις παραδοσιακές ποικιλίες του φυτού, που μπορεί να φθάσει μέχρι 17%.

Σύμφωνα με την παρούσα εργασία, η περιεκτικότητα των φυτών της καννάβεως σε Δ⁹-THC ποικίλλει από 0,24-4,41% στη Β. Ελλάδα και από 0,08-3,83% στη Ν. Ελλάδα. Τα αποτελέσματα αυτά υποδηλώνουν ότι η παράνομα καλλιεργούμενη κάνναβις στην Ελλάδα είναι καλής ποιότητας, με μια μικρή αύξηση της Δ⁹-THC στη Β. Ελλάδα. Η διαφορά αυτή ως προς την περιεκτικότητα σε Δ9-THC αποδίδεται στις συχνές βροχοπτώσεις που παρατηρούνται στη Β. Ελλάδα.

Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να θεωρηθεί μία περιοχή “υψηλού κινδύνου “ για την παράνομη καλλιέργεια φυτών καννάβεως και ιδιαίτερα των φυτών “pedigree” (εκλεκτής ποιότητας).

Μαρία Στεφανίδου, Ιωάννης Παπουτσής, Αρτεμησία Ντονά, Χ. Σπηλιοπούλου
Εργαστήριο Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας
Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών
Τελευταία αναθεώρηση : 19/5/2007