Αναζήτηση / Search

  
Τερηδόνα ρίζας
Τερηδόνα ρίζας
Τερηδόνα ρίζας
Τερηδόνα ρίζας
Τερηδόνα ρίζας
Τερηδόνα ρίζας
Τερηδόνα ρίζας

 

 

Περιεχόμενα/Contents

Γενικά στοιχεία
• Τι χαρακτηρίζεται ως τερηδόνα ρίζας
• Επιδημιολογικά στοιχεία
• Παράγοντες κινδύνου
Προσδιορισμός τερηδονικού κινδύνου
• Γενική υγεία
• Συνήθειες στοματικής υγείας
• Συνήθειες δίαιτας
• Σάλιο
• Δείκτης πλάκας
Με ποια κριτήρια γίνεται η ένταξη ενός ατόμου σε ομάδα τερηδονικού κινδύνου
Παραδείγματα τερηδονικού κινδύνου
• Χαμηλού
• Μέσου
• Υψηλού
Κλινικά χαρακτηριστικά
• Αρχόμενες τερηδόνες
• Ενεργές τερηδόνες
• Στάσιμες τερηδόνες
Αντιμετώπιση
• Σύνθετες ρητίνες
• Υαλοϊονομερείς κονίες
• Αμάλγαμα
Βιβλιογραφία

 

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

 

Ι. ΤΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΩΣ ΤΕΡΗΔΟΝΑ ΡΙΖΑΣ

Λευκωπή ή δυσχρωμική περιοχή (καφέ, μαύρη) με ανώμαλα όρια, που συνοδεύεται από σχηματισμό ή όχι κοιλότητας και εντοπίζεται σε εκτεθειμένες επιφάνειες ρίζας, χωρίς να έχει μυλική αλλά μόνο ακρορριζική επέκταση; επίσης, εκτείνεται συνήθως ακτινωτά στην επιφάνεια και όχι σε βάθος.

 

ΙΙ. ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

 

ΙΙΙ. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΕΡΗΔΟΝΑΣ ΡΙΖΑΣ

Απαραίτητη προϋπόθεση για την εμφάνιση τερηδόνας ρίζας είναι η έκθεση της επιφάνειας της ρίζας (οστεΐνης) στο στοματικό περιβάλλον (κρίσιμο pH αποδόμησης οστεΐνης 6.7 έναντι 5.5 της αδαμαντίνης). Υπεύθυνα μικρόβια εκτός των στρεπτόκοκκων mutans θεωρούνται οι γαλακτοβάκιλλοι, και οι ακτινομύκητες viscosus, οι οποίοι καλύπτουν το 45% του μικροβιακού πληθυσμού της ΟΜΠ της ρίζας.

Ο μικροβιακός πληθυσμός φαίνεται να συνδέεται με τον τύπο της τερηδόνας. Βλάβη με μαλακό οδοντικό ιστό δείχνει μεγαλύτερη συγκέντρωση τους, ενώ σε βλάβες με σκληρό ή ελαφρά μαλακό υπόστρωμα παρατηρείται μείωση τους.

Οι παράγοντες κινδύνου εξειδικεύονται ως ακολούθως:

Ενδοστοματικοί

Εξωστοματικοί

  • Μείωση ροής & ρυθμιστικής ικανότητας σάλιου
  • Υψηλός δείκτης Ο.Μ.Π.
  • Ύπαρξη περιοδοντικών θυλάκων
  • Υφίζηση ούλων
  • Φτωχή στοματική υγιεινή
  • Αύξηση S.mutans, Lactobacillus και Candida albicans
  • Ύπαρξη πολλών αποκαταστημένων ή μη τερηδόνων μύλης
  • Απώλεια 8 ή περισσοτέρων δοντιών
  • Μείωση μασητικής ικανότητας
  • Ύπαρξη μερικών οδοντοστοιχιών
  • Ηλικία
  • Σπάνιες επισκέψεις στον οδοντίατρο
  • Χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης
  • Φυσική ανικανότητα
  • Φαρμακευτική αγωγή που επηρεάζει τη ροή σάλιου
  • Χρήση μη φθοριούχου ύδατος
  • Συχνή λήψη σακχαρούχων τροφών

 

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΕΡΗΔΟΝΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Γενικά, ανάλογα με τη συχνότητα των επιβαρυντικών παραγόντων που συντρέχουν και τη βαρύτητα τους, οι ασθενείς κατατάσσονται σε ομάδες υψηλού, μέσου και χαμηλού τερηδονικού κινδύνου. Οι ομάδες που μπορούν να προσδιοριστούν με σχετική ασφάλεια είναι η υψηλού και χαμηλού κινδύνου, ενώ στη μέσου εντάσσονται όλα αυτά τα άτομα που δεν μπορούν να ομαδοποιηθούν στις άλλες δύο.

Βαθμονόμηση

0

1

2

3

1. Ιατρικο Ιστορικο

α. Γενική υγεία

 

 

 

 

2. Οδοντιατρικο Ιστορικο

α. Συχνότητα βουρτσίσματος

 

 

 

 

β. Λήψη φθορίου

 

 

 

 

γ. Συχνότητα επισκέψεων στον οδοντίατρο

 

 

 

 

3. Διαιτα

α. Συχνότητα λήψης σακχαρούχων, αμυλούχων τροφών και ποτών

 

 

 

 

4. Σαλιο

α. Ροή

 

 

 

 

β. Ρυθμιστική ικανότητα

 

 

 

 

γ. S.mutans ή και γαλακτοβάκιλλων (προαιρετικά)

 

5. Κλινικη Εξεταση

α. Δείκτης DMFS

 

β. Δείκτης RDFS

 

γ Αριθμός απωλεσθέντων δοντιών

 

δ. Δείκτης πλάκας

 

ε. Ενεργητική περιοδοντική νόσος

ναι......... όχι............

στ. Υφίζηση ούλων

ναι......... όχι............

Χαμηλου.......... Μεσου .......... Υψηλου ..........

 

Γενική Υγεία

Οι πληροφορίες αντλούνται από το ιατρικό ιστορικό, με ερωτήσεις προς τον ασθενή, που αναφέρονται σε:

  • Συστηματική, μακροχρόνια λήψη φαρμάκων σε μορφή σακχαρούχων κυρίως διαλυμάτων
  • Λήψη φαρμάκων που περιορίζουν τη ροή σάλιου , όπως κυρίως τα ψυχοφάρμακα, αντικαταθλιπτικά, διουρητικά, αντιυπερτασικά, αντισπασμωδικά, αντισταμινικά, αντιπαρκινσονικά φάρμακα
  • Ύπαρξη γενικών νοσημάτων όπως σύνδρομο Sjogren, σακχαρώδης διαβήτης, νευρική ανορεξία, ρευματοειδής αρθρίτιδα, AIDS,
  • Πνευματική ή φυσική αναπηρία , που οδηγεί δε πλημμελή εφαρμογή των κανόνων στοματικής υγιεινής
  • Άλλα, όπως χημειοθεραπεία, ακτινοβολίες κεφαλής-τραχήλου

ΒΑΘΜΟΝΟΜΗΣΗ

  • 0 : Απουσία κάποιου/ων από τα προαναφερόμενα
  • 1 : Παρουσία κάποιου/ων από τα προαναφερόμενα για βραχύ ή μεσοπρόθεσμο διάστημα
  • 2 : Παρουσία κάποιου/ων από τα προαναφερόμενα για μακρύ διάστημα

 

Συνήθειες στοματικής υγείας

Οι πληροφορίες αντλούνται από ερωτήσεις που υποβάλλονται στον ίδιο τον ασθενή και αφορούν:

- Συχνότητα βουρτσίσματος

ΒΑΘΜΟΝΟΜΗΣΗ

0:≥2 φορές ημερήσια, 1: 1 φορά ημερήσια, 2: 2-3 φορές εβδομαδιαία, 3: καθόλου

- Λήψη φθορίου (φθοριούχος οδοντόκρεμα, φθοριούχα στοματοπλύματα)

ΒΑΘΜΟΝΟΜΗΣΗ

0: όλα τα προαναφερόμενα, 1: φθοριούχο οδοντόκρεμα και φθοριούχα 2 : ούτε φθοριούχο οδοντόκρεμα, στοματοπλύματα

- Συχνότητα επίσκεψης στον οδοντίατρο το τελευταίο χρόνο

ΒΑΘΜΟΝΟΜΗΣΗ

0:1 ή 2 φορές, 1 : καθόλου

 

Συνήθειες δίαιτας

Οι διαιτητικές συνήθειες του ασθενούς αφορούν, κυρίως:

  • συχνότητα λήψης σακχαρούχων τροφών/ποτών (καφές, τσάϊ, αναψυκτικά, snacks, καραμέλες, μαστίχα) στα ενδιάμεσα των γευμάτων, με την προϋπόθεση ότι τα δόντια δε βουρτσίζονται αμέσως μετά.
  • επίσης, εκτιμάται και η ημερήσια συχνότητα γευμάτων.

ΒΑΘΜΟΝΟΜΗΣΗ

0: μηδενική λήψη σακχάρων, 1: < 3 φορές ημερήσια λήψη σακχάρων, 2 : > 3 φορές ημερήσια λήψη σακχάρων

Οι πληροφορίες αυτές λαμβάνονται, με διάφορους τρόπους:

  1. ερωτήσεις στον ασθενή, που αφορούν τα προαναφερόμενα σημεία (ίσως ο λιγότερο ασφαλής τρόπος αλλά ο πλέον πρακτικός)
  2. σημείωση από τον ασθενή είδους και συχνότητας κατανάλωσης, από λίστα 50-100 τροφίμων/ποτών,
  3. ημερολόγιο δίαιτας 24 ωρών ή 3 ημερών

 

Σάλιο

Τα συνήθη χαρακτηριστικά που προσδιορίζονται στο σάλιο είναι η ροή και η ρυθμιστική ικανότητά του. Πρόσθετα, χωρίς να είναι απαραίτητο, παρά μόνο σε ειδικούς ασθενείς, μπορούν να προσδιοριστούν αριθμητικά οι στρεπτόκοκκοι mutans ή και οι γαλακτοβάκιλλοι του σάλιου. Η ροή και η ρυθμιστική ικανότητα μπορούν να προσδιοριστούν εύκολα και άμεσα, κατά την οδοντιατρική εξέταση, χωρίς να απαιτείται ιδιαίτερος εξοπλισμός

Διαδικασία

  • Ο ασθενής δεν πρέπει να φάει και να καπνίσει, μία ώρα πριν
  • Ο ασθενής παραμένει καθιστός
  • Μασάει ένα κομμάτι παραφίνης για 30 s και φτύνει το σάλιο του
  • Συνεχίζει το μάσημα για 5 min, μαζεύοντας συνεχώς το σάλιο που συσσωρεύεται στο στόμα του σε ογκομετρικό φιαλίδιο
  • Τέλος, υπολογίζεται ο ρυθμός ροής σε ml/min

0 (υψηλός) = > 0.9 ml/min, 1 (μέσος) = 0.5-0.9 ml/min, 2 (χαμηλός) = < 0.5 ml/min

Ρυθμιστική ικανότητα

Από το ίδιο αυτό σάλιο μπορεί να υπολογιστεί και η ρυθμιστική ικανότητα, η οποία καθότι εξαρτάται από το pH μπορεί έμμεσα να προσδιοριστεί και μέσω αυτού. Για το σκοπό αυτό είτε χρησιμοποιείται είτε ειδικώς εμποτισμένη ταινία (π.χ. Dentobuff strip, Vivadent, Liechtenstein) είτε δείκτες pH του εμπορίου Ο δείκτης εμποτίζεται στο σάλιο κι ανάλογα με την αλλαγή χρώματος (κίτρινο, πράσινο, μπλε), η ρυθμιστική ικανότητα χαρακτηρίζεται, αντίστοιχα ως χαμηλή (2), μέση (1), υψηλή (0)

Μικροβιακή εξέταση

Παρότι η ταυτοποίηση των μικροβίων του σάλιου γίνεται σε εξειδικευμένα εργαστήρια, η διαδικασία μπορεί να απλουστευθεί με τη χρησιμοποίηση εμπορικών μικροβιολογικών σκευασμάτων μέτρησης (π.χ. Dentocult SM & Dentocult LB, Vivadent, Liechtenstein) στο χώρο του οδοντιατρείου. Σύμφωνα με την πυκνότητα των αποικιών που σχηματίζονται και με βάση τους δείκτες που συνοδεύουν τα σκευάσματα, γίνεται η διαβάθμιση σε: 0 (χαμηλό) ≤ 25x104 μονάδες στρεπτόκοκκων mutans, 1 (μέσο) = 25x104- 106, 2 (υψηλό) ≥ 106

Η αξιοπιστία του αριθμού των στρεπτόκοκκων mutans στο σάλιο, ως δείκτης εμφάνισης τερηδόνας, εκτιμάται ως μικρότερη του 50%.

Ο αριθμός των στρεπτόκοκκων mutans και γαλακτοβακίλλων στο σύνολο του σάλιου – συνεπώς και της στοματικής κοιλότητας - δε θεωρείται ενδεικτικός παράγοντας για τον πρόσθετο λόγο ότι η τερηδόνα είναι νόσος που επηρεάζεται ιδιαίτερα από τις συνθήκες της περιοχής που αναπτύσσεται κάθε φορά (π.χ. συγκεκριμένη επιφάνεια του δοντιού, μορφολογία κλπ)

 

Δείκτης Πλάκας

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι μέτρησης τους. Σε κάθε περίπτωση η βαθμονόμηση μπορεί να γίνεται κατά τον ακόλουθο τρόπο :

0: μη ύπαρξη ΟΜΠ, 1: 5-20% των επιφανειών κάλυψη με ΟΜΠ , 2: 20-30%, 3 : >50%

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Για τη τερηδόνα μύλης ενηλίκων υπάρχουν κάποιες κατευθύνσεις, οι οποίες βοηθούν στη σχετική κατάταξη. Ειδικά όμως για τη τερηδόνα ρίζας δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι κανόνες, οδηγίες ή ερευνητικά αποτελέσματα που να καθορίζουν με σαφήνεια πόσοι, ποιοι και με τι βαρύτητα (βαθμονόμηση) παράγοντες θα πρέπει να συντρέχουν ώστε ο ασθενής να ταυτοποιείται με ασφάλεια σε κάποια ομάδα τερηδονικού κινδύνου. Συνεπώς κάτι τέτοιο στηρίζεται περισσότερο σε εμπειρία.

 

Με ποια κριτήρια γίνεται η ένταξη ενός ατόμου σε ομάδα τερηδονικού κινδύνου

Η εμφάνιση τερηδόνας είναι το αποτέλεσμα μίας πολυπαραγοντικής διαδικασίας, η οποία ελέγχεται από το σύνολο των παραγόντων που προαναφέρθηκαν. Από την αλληλεπίδρασή τους και από το βαθμό βαρύτητας του καθενός, προκύπτει η τελική πορεία, που μπορεί να οδηγήσει ή όχι στην κλινικά ανιχνεύσιμη τερηδονική προσβολή των οδοντικών ιστών.

Κριτήρια προσδιορισμού ομάδας

Χαμηλού τερηδονικού κινδύνου

Η μη ύπαρξη τερηδόνων (ενεργών ή αρχόμενων) είναι το βασικό κριτήριο για κατάταξη στην ομάδα χαμηλού τερηδονικού κινδύνου . Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση ο ασθενής είναι μέσου ή υψηλού κινδύνου, κι θα πρέπει να γίνει αυτός ο διαχωρισμός.

Μέσου τερηδονικού κινδύνου

εάν ισχύει οποιοδήποτε από τα κριτήρια

Υψηλού τερηδονικού κινδύνου

≥2 ή 3 τερηδόνες τα τελευταία τρία χρόνια ή να ισχύουν τουλάχιστον δύο από τα παρακάτω κριτήρια:

 

Σημαντική σημείωση

Υπάρχει έλλειμμα στη διεθνή έρευνα, σχετικά με τους παράγοντες που θα πρέπει να συντρέχουν κατ΄ελάχιστο για τον προσδιορισμό της ομάδας και την αξιοπιστία του πρότυπου που εφαρμόζεται, στοιχείο που επισημαίνεται σε μια ειδική έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Coulter I D. The NIH Consensus Conference on Diagnosis, Treatment and Management of Dental Caries through Life:Process and outcome. J Evid Base Pract 2001;1:58-63).

Θα πρέπει να υπάρχει επιβεβαίωση του πρότυπου που χρησιμοποιείται μέσα από κλινικές μελέτες που θα ελέγχουν αν η πρόβλεψη που επιτυγχάνεται συμπίπτει και σε ποιο βαθμό με την πραγματική εξέλιξη της τερηδόνας.

Οι έρευνες αυτές είναι διεθνώς πολύ περιορισμένες, παρουσιάζουν ιδιαίτερες δυσκολίες στην υλοποίηση τους και θα πρέπει να πραγματοποιούνται σε συγκεκριμένες δημογραφικές, κοινωνικές και ηλικιακές ομάδες. Στην Ελλάδα δεν έχουν πραγματοποιηθεί τέτοιου είδους μελέτες.

 

Ακολουθούν σχετικά παραδείγματα τερηδονικού κινδύνου (χαμηλού, μέσου, υψηλού)

1ο Παράδειγμα . ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΕΡΗΔΟΝΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Ονομα .................................... Ηλικια:73  ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ..............

Βαθμονόμηση

0

1

2

3

1. Ιατρικο Ιστορικο

α. Γενική υγεία

X

 

 

 

2. Οδοντιατρικο Ιστορικο

α. Συχνότητα βουρτσίσματος

 

X

 

 

β. Λήψη φθορίου

 

X

 

 

γ. Συχνότητα επισκέψεων στον οδοντίατρο

X

 

 

 

3. Διαιτα

α. Συχνότητα λήψης σακχαρούχων, αμυλούχων τροφών και ποτών

 

X

 

 

4. Σαλιο

α. Ροή

X

 

 

 

β. Ρυθμιστική ικανότητα

X

 

 

 

γ. S.mutans ή και γαλακτοβάκιλλων (προαιρετικά)

 

5. Κλινικη Εξεταση

α. Δείκτης DMFS

5

β. Δείκτης RDFS

2

γ Αριθμός απωλεσθέντων δοντιών

3

δ. Δείκτης πλάκας

 

ε. Ενεργητική περιοδοντική νόσος

ναι......... όχι......X ......

στ. Υφίζηση ούλων

ναι.....X.... όχι............

Χαμηλου.....X..... Μεσου ........... Υψηλου ..........

ΧΑΜΗΛΟΥ. Τόσο το σύνολο αυτών που χαρακτηρίζονται ως επιβαρυντικοί παράγοντες, όσο και τα χαμηλά ποσοστά των δεικτών DMFS και RDFS επιτρέπουν τη ένταξη του ασθενή σε αυτή την ομάδα.

 

2ο Παράδειγμα . ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΕΡΗΔΟΝΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Ονομα .................................... Ηλικια:67   ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ..............

Βαθμονόμηση

0

1

2

3

1. Ιατρικο Ιστορικο

α. Γενική υγεία

 

 

X

 

2. Οδοντιατρικο Ιστορικο

α. Συχνότητα βουρτσίσματος

X

 

 

 

β. Λήψη φθορίου

 

X

 

 

γ. Συχνότητα επισκέψεων στον οδοντίατρο

X

 

 

 

3. Διαιτα

α. Συχνότητα λήψης σακχαρούχων, αμυλούχων τροφών και ποτών

X

 

 

 

4. Σαλιο

α. Ροή

 

X

 

 

β. Ρυθμιστική ικανότητα

 

X

 

 

γ. S.mutans ή και γαλακτοβάκιλλων (προαιρετικά)

 

5. Κλινικη Εξεταση

α. Δείκτης DMFS

7

β. Δείκτης RDFS

5

γ Αριθμός απωλεσθέντων δοντιών

3

δ. Δείκτης πλάκας

1

ε. Ενεργητική περιοδοντική νόσος

ναι....X..... όχι............

στ. Υφίζηση ούλων

ναι....X..... όχι............

Χαμηλου.......... Μεσου .....X..... Υψηλου ..........

ΜΕΣΟΥ. Η γενική υγεία, η ενεργή περιοδοντική νόσος, η υφίζηση των ούλων και ο δεικτης RDFS εντοπίζονται ως οι επιβαρυντικοί παράγοντες. Τα στοιχεία του οδοντιατρικού ιστορικού (συχνότητα βουρτσίσματος και επισκέψεις στον οδοντίατρο) παράλληλα με τη μέση ροή και ρυθμιστική ικανότητα του σάλιου λειτουργούν εξισορροπιστικά και επιτρέπουν την κατάταξη του ασθενή στην ομάδα του μέσου κινδύνου.

 

3ο Παράδειγμα . ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΕΡΗΔΟΝΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Ονομα .................................... Ηλικια:73  ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ..............

Βαθμονόμηση

0

1

2

3

1. Ιατρικο Ιστορικο

α. Γενική υγεία

 

X

 

 

2. Οδοντιατρικο Ιστορικο

α. Συχνότητα βουρτσίσματος

 

X

 

 

β. Λήψη φθορίου

X

 

 

 

γ. Συχνότητα επισκέψεων στον οδοντίατρο

 

X

 

 

3. Διαιτα

α. Συχνότητα λήψης σακχαρούχων, αμυλούχων τροφών και ποτών

 

X

 

 

4. Σαλιο

α. Ροή

 

 

X

 

β. Ρυθμιστική ικανότητα

 

X

 

 

γ. S.mutans ή και γαλακτοβάκιλλων (προαιρετικά)

 

5. Κλινικη Εξεταση

α. Δείκτης DMFS

14

β. Δείκτης RDFS

6

γ Αριθμός απωλεσθέντων δοντιών

8

δ. Δείκτης πλάκας

1

ε. Ενεργητική περιοδοντική νόσος

ναι......... όχι......X ......

στ. Υφίζηση ούλων

ναι....X..... όχι............

Χαμηλου.......... Μεσου .......... Υψηλου .....X.....

ΥΨΗΛΟΥ. Η μικρή ροή σάλιου, μαζί με την μέτρια στοματική υγιεινή και τη συχνότητα επισκέψεων στον οδοντίατρο, ο μεγάλος αριθμός απωλεσθέντων δοντιών, ο υψηλός RDFS και DMFS και η μέτρια τερηδονογόνος διατροφή προσδιορίζονται ως οι επιβαρυντικοί παράγοντες. Καθότι δεν εντοπίζονται ισχυροί εξισορροπιστικοί παράγοντες ο ασθενής κατατάσσεται στην ομάδα υψηλού κινδύνου.

 

ΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Ι. ΑΡΧΟΜΕΝΕΣ ΤΕΡΗΔΟΝΕΣ

Τραχεία επιφάνεια

Ελαφρά μαλακιά ή φυσιολογική υφή

Έλλειψη επιφανειακής ανωμαλίας

Χρώμα, έντονο καφέ ή μαύρο ή φυσιολογικό (κίτρινο)

Σχηματισμός ή όχι κοιλότητας


ΧΩΡΙΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑΣ


ΜΕ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑΣ

 

ΙΙ. ΕΝΕΡΓΕΣ ΤΕΡΗΔΟΝΕΣ

Ύπαρξη κοιλότητας βάθους > 0.5 mm

Μαλακιά υφή

Χρώμα, ανοικτό ή σκούρο καφέ ή σκούρο μαύρο


 

ΙΙΙ. ΣΤΑΣΙΜΕΣ ΤΕΡΗΔΟΝΕΣ

Γυαλιστερή, λεία, σκληρή επιφάνεια

Χρώμα, σκούρο καφέ ή μαύρο

Λεία εσωτερικά τοιχώματα σε ύπαρξη κοιλότητας


 

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Το σχέδιο θεραπείας για κάθε ασθενή, περιλαμβάνει την υιοθέτηση γενικών μέτρων πρόληψης/αναχαίτισης (ακόμα κι αν δεν υφίσταται κλινικά βλάβη κατά την εξέταση) και την αποκατάσταση των βλαβών, όπου αυτό απαιτείται.

Ι. Τα γενικά προληπτικά που εφαρμόζονται σε κάθε ομάδα τερηδονικού κινδύνου, είναι:

  1. Τακτικός έλεγχος (1 ή 2x το χρόνο) για απομάκρυνση ΟΜΠ
  2. Περιορισμός κατανάλωσης υδατανθράκων και κυρίως αμυλούχων, μαλακών τροφών; περιορισμός στη λήψη σάκχαρης μέσω στερεών τροφών αλλά και κυρίως μέσω καφέ, αναψυκτικών και ροφημάτων
  3. Χρήση φθοριούχων σκευασμάτων στην καθημερινή στοματική υγιεινή [οδοντόκρεμα, φθοριούχα στοματοπλύματα ή ζελέ] α. χαμηλού & μέσου τερηδονικού κινδύνου : 0.05% ουδέτερο NaF 1x καθημερινά; 0.2% ουδέτερο NaF 1x εβδομαδιαία β. υψηλού τερηδονικού κινδύνου : 2.2% NaF ζελέ, 2 ή 4 min καθημερινά; 0.5% NaF ζελέ καθημερινά; η τοποθέτηση τους στο στόμα γίνεται με εξατομικευμένα δισκάρια
  4. Τοποθέτηση φθοριούχου βερνικιού στο ιατρείο (σε μέσου και υψηλού τερηδονικού κινδύνου) [5% NaF (Duraphat); 0.7% NaF (Fluor Protector) 1 ή 2x ετησίως; σε ασθενείς υψηλού κινδύνου πιθανόν και συχνότερα]
  5. Παρακολούθηση του μικροβιακού πληθυσμού του σάλιου, μέσω των αντίστοιχων test (μόνο σε ασθενείς υψηλού τερηδονικού κινδύνου και μέχρι τον έλεγχο του μικροβιακού πληθυσμού)
  6. Χλωρεξιδίνη, ως αντιμικροβιακό (περιοδικά, μόνο σε ασθενείς υψηλού τερηδονικού κινδύνου)[σε μορφή διαλύματος για στοματόπλυμα (π.χ. 0.12%- Perio Gard ή Peridex), σε μορφή βερνικιού για επάλειψη (π.χ 1% χλωρεξιδίνη-Cervitec)]
  7. Αντιμετώπιση ξηροστομίας, όταν υφίσταται
  8. Υποβοηθητικά σάλιου, όπου απαιτείται; χρήση τσίχλας ξυλιτόλης (5x ημερήσια για 5 min)
  9. Ειδικός σχεδιασμός κινητών προσθετικών εργασιών

ΙΙ. Όταν απαιτείται αποκατάσταση ακολουθούνται οι παρακάτω γενικές αρχές:

ΙΙΙ. Υλικά επιλογής για αποκατάσταση:

Η επιλογή γίνεται εκτιμώντας τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του καθενός από τα υλικά.

ΙV. Οι γενικές αρχές αποκατάστασης συγκεκριμένης τερηδόνας ρίζας, ανάλογα με τον τύπο της, είναι:

Αρχόμενη και στάσιμη τερηδόνα:

Ενεργή τερηδόνα:

Αποκατάσταση με τα υλικά που περιγράφηκαν παραπάνω. Γενικά, ως πρώτα υλικά προτίμησης αναφέρονται οι σύνθετες ρητίνες και ακολουθούν οι υαλοϊονομερείς κονίες. H σειρά αντιστρέφεται σε περιπτώσεις πολυτερηδονισμού.

 

ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΡΗΤΙΝΕΣ

* Τεχνική ευαισθησία στην τοποθέτηση του υλικού

* Μικρός χρόνος εργασίας

* Προβληματική η συγκόλληση των σ.ρ. στην περιοχή της ρίζας

* Σχετικά μεγάλη αντοχή αποδόμησης στο στοματικό περιβάλλον

* Πολή καλή αισθητική απόδοση

* Ενδείκνυνται η χρησιμοποίησή τους σε εκτεταμένες βλάβες

* Απαιτείται σχολαστική στοματική υγιεινή του ασθενούς

* Φτωχή κλινική τεκμηρίωση

* Προτιμούνται μικρόκοκκες σύνθετες ρητίνες, αν και η κλινική τεκμηρίωση που υπάρχει και γι αυτό είναι ιδιαίτερα μικρή

 

ΥΑΛΟΪΟΝΟΜΕΡΕΙΣ ΚΟΝΙΕΣ

* Τεχνική ευαισθησία στην τοποθέτηση του υλικού

* Μεγάλος χρόνος εργασίας

* Συγκόλληση με τους οδοντικούς ιστούς

* Μέτρια/μικρή αντοχή αποδόμησης στο στοματικό περιβάλλον

* Σχετικά φτωχή αισθητική απόδοση

* Αποφυγή τοποθέτησης τους σε εκτεταμένες βλάβες

* Αποφυγή τοποθέτησης τους σε άτομα που χρησιμοποιούν όξινα φθοριούχα σκευάσματα

* Απόλυτη ένδειξη χρήσης τους σε ξηροστομικούς ασθενείς καθώς και σε ασθενείς υψηλού τερηδονικού κινδύνου

* Φτωχή κλινική τεκμηρίωση

 

ΑΜΑΛΓΑΜΑ

* Χρήση μόνο σε γομφίους και σπάνια σε δεύτερους προγομφίους

* Απαιτείται απόδοση συγκρατητικού σχήματος

* Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με συγκολλητικό παράγοντα

* Έχει το μεγαλύτερο χρόνο κλινικής ζωής χωρίς όμως καμία τεκμηρίωση στη συγκεκριμένη χρήση.

* Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε άτομα με μη συστηματική στοματική υγιεινή καθώς και σε περιπτώσεις με δυσκολία στην απομόνωση της κοιλότητας

* Δυσκολία στην τοποθέτηση του λόγω συμπύκνωσης μόνο με εργαλεία χειρός.

* Προτιμάται αμάλγαμα σφαιρικό και ελεύθερο Zn

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

  1. Fejerskov O. Recent advantages in the treatment of root surface caries. International Dental Journal 1994; 44:139-144.
  2. Shay K. Root caries in the older patient. Significant, Prevention, and Treatment. Dental Clinics of North America. 1997; 41:763-793.
  3. Clinical decision making for caries management in root surfaces. A report fot the NIH Consensus Developed Conference on Diagnosis and Management of dental caries through life. National Institute of Health Bethesda Md USAMarch 26-28 2001
  4. Burgess J, Gallo R. Treating root-surface caries. Dent Clin N Am 2002;46:385-404.
  5. Κακάμπουρα Α, Βουγιουκλάκης Γ. Τερηδόνα ρίζας. Αρχεία Ελληνικής Γεροδοντιατρικής 1992; 1:61-71. (μπορείτε να το διαβάσετε σε αρχείο pdf)

Αφροδίτη Κακάμπουρα, Αν. Καθηγήτρια
Εργαστήριο Οδοντικής Χειρουργικής
Οδοντιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών
Τελευταία αναθεώρηση : 27/4/2004

Πνευματικά δικαιώματα © 2008 - Ασκληπιακό Πάρκο Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών - Πιλοτική εφαρμογή - Ανάληψη ευθυνών
Επιστροφή στην αρχική σελίδα  -  Επικοινωνία


Σας παρακαλούμε να απαντήσετε στο απλό ερώτημα "Θα συνιστούσατε στους φίλους σας και στους γνωστούς σας να επισκεφτούν την Πύλη και να διαβάσουν το συγκεκριμένο κείμενο;" Η απλή αυτή ερώτηση (Business Week, Lanuary 20, 2006 - quoting a Harvard Business Review article) μπορεί να καταδείξει την απήχηση της συγκεκριμένης ιστοσελίδας, σχετικά με το αν επιτελεί το έργο για το οποίο έχει σχεδιαστεί. Βαθμολογήστε στην κλίμακα από 0 εώς 10. Η βαθμολογία σας θα καταχωρηθεί αυτομάτως.