Ομοιόσταση του οργανισμού ονομάζεται η ικανότητά του να διατηρεί σταθερές τις εσωτερικές του συνθήκες. Η διατήρηση ομοιόστασης αντιστοιχεί σε καλή υγεία, ενώ η διαταραχή ομοιόστασης αντιστοιχεί σε κακή λειτουργία του οργανισμού, ασθένεια ή θάνατο.

Ο ρόλος της απόπτωσης στους ενήλικες οργανισμούς συνίσταται στην

1. Ρύθμιση του αριθμού των κυττάρων σε ένα ιστό ή ένα όργανο. Κατά τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου συμβαίνουν 1016 κυτταρικές διαιρέσεις. Το σώμα ενός ενήλικου ανθρώπου αποτελείται από 1012 κύτταρα. Για κάθε κύτταρο που διατηρείται στο σώμα, 10.000 άλλα κύτταρα αποβάλλονται και αντικαθίστανται
2. Καταστροφή ανεπιθύμητων κυττάρων ή κυττάρων που αποτελούν απειλή για την ακεραιότητα του οργανισμού. Για παράδειγμα, τα κύτταρα με κατεστραμμένο DNA αυξάνουν την έκφραση του γονιδίου p53, που είναι ισχυρός επαγωγέας της απόπτωσης.
3. Άμυνα του οργανισμού έναντι ενδοκυττάριων μικροβίων. Για παράδειγμα, τα CTLs (κυτταροτοξικά λεμφοκύτταρα) σκοτώνουν τα μολυσμένα από ιούς κύτταρα, ενεργοποιώντας τους αποπτωτικούς μηχανισμούς τους. Απόπτωση συμβαίνει και στο λεμφικό ιστό. Στο θύμο αδένα επιλέγονται τα Τ-λεμφοκύτταρα, που οι υποδοχείς τους έχουν σωστή συγγένεια για ένα από τα MHC μόρια. Στα ώριμα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος η απόπτωση είναι απαραίτητη για την προστασία του οργανισμού από δυσμενείς ανοσοαντιδράσεις, όπως π.χ. αλλεργίες και αυτοάνοσα νοσήματα.
4. Προστασία από τον καρκίνο.
5. Διατήρηση των πολυκύτταρων οργανισμών. Πειράματα σε αρουραίους έδειξαν ότι η αφαίρεση τμήματος του ήπατος οδήγησε σε αύξηση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού και αναπλήρωση της απώλειας. Εξάλλου, σε λήψη φαινοβαρβιτάλης, η αύξηση του μεγέθους του ήπατος, οδηγεί και σε αύξηση του ρυθμού της απόπτωσης, οπότε το ήπαρ επιστρέφει στο φυσιολογικό μέγεθος.

Παρακάτω αναφέρονται παραδείγματα κυττάρων, ιστών ή οργάνων όπου παρατηρείται απόπτωση.

Σε ιστούς με ταχεία αναγεννητική ικανότητα, απόπτωση παρατηρείται σε τελικώς διαφοροποιημένα κύτταρα, όπως τα απορροφητικά και καλυκοειδή κύτταρα του βλεννογόνου του εντέρου και τα επιφανειακά επιδερμικά.

Απόπτωση παρατηρείται επίσης σε ιστούς που υπόκεινται σε ορμονική ρύθμιση μετά τη διακοπή του ορμονικού ερεθίσματος όπως :

• στον προστάτη

• το μαστό

• και τη μήτρα

Απόπτωση παρατηρείται και σε ιστούς που δεν παρουσιάζουν ταχεία αναγεννητική ικανότητα, όπως στο ήπαρ, τους νεφρούς, το πάγκρεας, ακόμη και στην καρδιά.

Εργασία που παρουσιάστηκε από τη φοιτήτρια Ιατρικής Παναγιωτοπούλου Νικολέττα
στα πλαίσια του κατ'επιλογήν μαθήματος της Πειραματικής Εμβρυολογίας
Υπεύθυνη μαθήματος : Ρωξάνη Αγγελοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
Εργαστήριο Ιστολογίας και Εμβρυολογίας
Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να ανατρέξετε στον ιστότοπο του μαθήματος της Πειραματικής Εμβρυολογίας: http://www.med.uoa.gr/expembr/
Τελευταία αναθεώρηση : 1/5/2006