ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ: κύτταρα του αίματος που είναι υπεύθυνα για τον έλεγχο μιας αιμορραγίας "φράζοντας" το σημείο του αγγείου που αιμορραγεί.

ΑΝΟΣΟΣΥΜΠΛΕΓΜΑ: ομάδα συνδεδεμένων μεταξύ τους αντιγόνων και αντισωμάτων, τα οποία σχηματίζουν ένα μεγάλο δίκτυο μορίων.

ΑΝΟΧΗ: κατάσταση στην οποία το Τ λεμφοκύτταρο δεν μπορεί πλέον να αντιδράσει στο αντιγόνο.

ΑΝΤΙΓΟΝΟ: ουσία ή μόριο που αναγνωρίζεται από το ανοσοποιητικό σύστημα. Το μόριο μπορεί να αποτελεί ξένη ύλη, όπως ένα βακτήρια ή ιός, ή μπορεί να προέρχεται από τον ίδιο οργανισμό (το ίδιο το σώμα) οπότε ονομάζεται αυτοαντιγόνο.

ΑΝΤΙΓΟΝΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΚΥΤΤΑΡΟ: κύτταρο που παρουσιάζει ένα αντιγόνο συνδεδεμένο με ένα μόριο MHC στην επιφάνειά του.

ΑΝΤΙΣΩΜΑ: μόριο (επίσης ονομάζεται ανοσοσφαιρίνη) που παράγεται από ένα Β λεμφοκύτταρο ως αντίδραση σε κάποιο αντιγόνο. Η προσκόλληση του αντισώματος στο αντιγόνο οδηγεί στην καταστροφή του αντιγόνου.

ΑΥΤΟΑΝΟΣΟ ΝΟΣΗΜΑ: παθολογική κατάσταση στην οποία το ανοσοποιητικό σύστημα προσβάλλει όργανα και ιστούς του ίδιου του σώματος.

ΑΥΤΟΑΝΤΙΣΩΜΑ: αντίσωμα που στρέφεται εναντίον οργάνων και ιστών του ίδιου του σώματος και όχι εναντίον ξένων μορίων, δηλαδή βακτήρια ή ιούς.

Β ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΟ: τύπος λεμφοκυττάρου, δηλαδή κυττάρου του ανοσοποιητικού συστήματος. Ανάμεσα στους πολλαπλούς ρόλους του, το Β λεμφοκύτταρο παράγει αντισώματα που συνδέονται με αντιγόνα.

ΓΟΝΙΔΙΟ: μονάδα γενετικού υλικού, που κληρονομείται από έναν γονέα. Το γονίδιο περιέχει τις οδηγίες που χρησιμοποιεί το κύτταρο για την εκτέλεση μιας συγκεκριμένης λειτουργίας.

ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΡΙΖΕΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ: τοξικά μόρια παν απελευθερώνονται από ανοσοκύτταρα και βοηθούν στην καταστροφή μικροβίων. Τα μόρια αυτά μπορούν μερικές φορές να καταστρέψουν παρακείμενους υγιείς ιστούς του σώματος.

ΗΠΑΤΙΚΑ ΕΝΖΥΜΑ: δείκτες της λειτουργίας του αίματος.

ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΟΚΙΜΗ: η επιστημονική εκτίμηση σε εθελοντές κάποιας θεραπευτικής αγωγής, συσκευής ή διαδικασίας που χρησιμοποιείται για την πρόληψη, διάγνωση ή αντιμετώπιση κάποιας νόσου.

ΚΥΤΤΑΡΟΚΙΝΕΣ: χημικές ουσίες που έχουν ποικίλες δράσεις σε πολλά κύτταρα του οργανισμού. Για παράδειγμα, κάποιες κυτταροκίνες προκαλούν την αύξηση και ενεργοποίηση κάποιων κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος.

ΚΥΤΤΑΡΑ: τα βασικά "υλικά" από τα οποία, αποτελούνται οι ιστοί, τα όργανα και το αίμα. Τα κύτταρά του ανοσοποιητικού συστήματος συνήθως φέρονται με το αίμα σε όλο το σώμα και καταλήγουν προσωρινά στους λεμφαδένες, την σπλήνα και το θύμο αδένα

ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΟ: τύπος λευκού αιμοσφαιρίου του ανοσοποιητικού συστήματος. Τα Τ και Β λεμφοκύτταρα είναι λεμφοκύτταρα που δείχνουν ίδια υπό το μικροσκόπιο, αλλά έχουν διαφορετικές λειτουργίες.

ΜΑΚΡΟΦΑΓΟ: τύπος λευκού αιμοσφαιρίου που λειτουργεί ως κύτταρο που "περιπολεί", φαγοκυτταρώνει και καταστρέφει τους ξένους λοιμογόνους εισβολείς.

MHC (Major Histocompatibility Complex / Μείζον Σύμπλεγμα Ιστοσυμβατότητας) ΜΟΡΙΑ: μόρια που βρίσκονται σε επιφάνειες κυττάρων και παρουσιάζουν αντιγόνα. Τα MHC μόρια με τα αντιγόνα μπορούν μετά ν' αλληλεπιδράσουν μ' έναν υποδοχέα Τ λεμφοκυττάρου.

ΜΟΡΙΟ: μικρή φυσική μονάδα από χημικές ουσίες όπως πρωτεΐνες, σάκχαρα ή λίπη. Τα μόρια είναι τα βασικά "υλικά" των κυττάρων.

ΟΥΔΕΤΕΡΟΦΙΛΟ: τύπος κυττάρου του ανοσοποιητικού συστήματος που επιτίθεται σε λοιμογόνους παράγοντες και ειδικά σε βακτήρια. Τα ουδετερόφιλα περιέχουν κοκκία γεμάτα με ισχυρές χημικές ουσίες, που μπορούν όταν απελευθερωθούν να καταστρέφουν βακτήρια ή άλλα παραπλήσια κύτταρα.

ΠΡΩΤΕΪΝΗ: δομικά και λειτουργικά μόρια του κυττάρου

ΣΥΝΔΙΕΓΕΡΤΙΚΑ ΜΟΡΙΑ: ζεύγη μορίων πάνω στις επιφάνειες δύο κυττάρων που λειτουργούν μαζί με τα μόρια MHC και τους υποδοχείς Τ λεμφοκυττάρων. Τα συνδιεγερτικά μόρια βοηθούν στη διέγερση ή καταστολή της ανοσοποιητικής αντίδρασης που προκαλείται από τα δύο κύτταρα.

ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ: αυτή η αλυσίδα μορίων επιτελεί πολλές λειτουργίες του ανοσοποιητικού συστήματος. Για παράδειγμα, το σύστημα συμπληρώματος βοηθά στη διάλυση και απομάκρυνση των ανοσοσυμπλεγμάτων και στην καταστροφή των ξένων κυττάρων.

Τ ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΟ: τα Τ λεμφοκύτταρα έχουν υποδοχείς Τ λεμφοκυττάρων και κάποιες φορές συν-διεγερτικά μόρια στις επιφάνειές τους. Το Τ λεμφοκύτταρο βοηθά στην "ενορχήστρωση" του ανοσοποιητικού συστήματος και μπορεί να δώσει "εντολές" προς άλλα κύτταρα για την κατασκευή κυτταροκινών και χυμοκινών.

ΥΠΟΔΟΧΕΑΣ Τ ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΟΥ: μόριο που βρίσκεται στην επιφάνεια των Τ λεμφοκυττάρων. Ο υποδοχέας Τ λεμφοκυττάρων μπορεί ν' αναγνωρίσει και ν' αλληλεπιδράσει με το αντίστοιχο MHC μόριο που παρουσιάζει ένα αντιγόνο.

ΦΛΕΓΜΟΝΗ: συσσώρευση κυττάρων και μορίων του ανοσοποιητικού συστήματος που διηθούν ιστούς και όργανα, στα πλαίσια ανοσολογικής αντίδρασης.

ΧΥΜΟΚΙΝΗ: ουσία που κατασκευάζεται από κύτταρα και ιστούς και προκαλεί την κίνηση και ενεργοποίηση κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος στην περιοχή παραγωγής της χυμοκίνης.

ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ: μόρια στην επιφάνεια των κυττάρων που προσδένονται με ειδικότητα σε κάποια άλλα μόρια, π.χ. ο υποδοχέας του TNFa προσδένει τον TNFa.

Καθηγητής Χ. Μ. Μουτσόπουλος
Διευθυντής Κλινικής και Εργαστηρίου Παθολογικής Φυσιολογίας
Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών
Τελευταία αναθεώρηση : 1/1/2006