Το παρόν εγχειρίδιο απευθύνεται σε ασθενείς με Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο, γνωστό επίσης ως ΣΕΛ ή Λύκο, καθώς επίσης στο οικογενειακό και φιλικό τους περιβάλλον και όσους άλλους επιθυμούν να κατανοήσουν καλύτερα τη νόσο. Το κείμενο περιγράφει τη νόσο και τα συμπτώματά της και περιέχει πληροφορίες για τη διάγνωση και τη θεραπεία της. Επίσης, πραγματεύεται Θέματα, όπως, φροντίδα υγείας, εγκυμοσύνη και ποιότητα ζωής των ασθενών με Λύκο. Εάν έχετε επιπλέον απορίες διαβάζοντας το κείμενο, θα πρέπει να συμβουλευτείτε το γιατρό σας.

Τι ορίζουμε ως Λύκο

Ο Λύκος αποτελεί διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος, γνωστή ως αυτοάνοση συστηματική νόσος. Στις αυτοάνοσες ασθένειες, ο οργανισμός δημιουργεί φλεγμονή καταστρέφοντας τα ίδια του τα υγιή κύτταρα και τους ιστούς. Έτσι ο Λύκος μπορεί να προσβάλλει πολλά όργανα του ανθρώπινου σώματος, όπως τις αρθρώσεις, το δέρμα, τους νεφρούς, την καρδιά, τους πνεύμονες, τα αιμοφόρα αγγεία και τον εγκέφαλο, γι' αυτό χαρακτηρίζεται σαν συστηματική νόσος.

Αν και οι ασθενείς με Λύκο μπορεί να εμφανίζουν ποικίλα διαφορετικά συμπτώματα, μερικά από τα περισσότερο κοινά περιλαμβάνουν: αίσθημα κακουχίας, επώδυνες ή οιδηματώδεις αρθρώσεις (αρθρίτιδα), πυρετό, δερματικά εξανθήματα και υπέρταση, λευκωματουρία, αιματουρία που υποδηλώνουν προσβολή των νεφρών.

Ο Λύκος μπορεί να αντιμετωπιστεί πολύ ικανοποιητικά με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, επιτρέποντας στους περισσότερους ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο να ζουν φυσιολογικά.

Ο Λύκος χαρακτηρίζεται από περιόδους επίτασης των συμπτωμάτων, καλούμενες εξάρσεις και περιόδους ηρεμίας ή υφέσεις. Η κατανόηση του τρόπου αποτροπής των εξάρσεων και της θεραπείας τους, βοηθά τους ασθενείς με Λύκο να διατηρούνται σε καλή κατάσταση υγείας . Εκτενείς έρευνες βρίσκονται σε εξέλιξη και οι επιστήμονες συνεχίζουν να κάνουν μεγάλα βήματα στην κατανόηση της νόσου, γεγονός που τελικά, μπορεί να οδηγήσει σε ριζική θεραπεία.

Ποιος προσβάλλεται από Λύκο και γιατί, είναι δύο από τα ερωτήματα που απασχολούν τους ερευνητές. Γνωρίζουμε ότι περισσότερες γυναίκες, παρά άνδρες, πάσχουν από Λύκο. Ο Λύκος είναι τρεις φορές πιο συχνός σε Αφροαμερικανίδες από ό,τι σε λευκές γυναίκες. Επιπρόσθετα, ο Λύκος μπορεί να εμφανιστεί σε μέλη της ίδιας οικογένειας, αν και ο κίνδυνος για το παιδί, τον αδελφό ή την αδελφή ασθενούς να προσβληθεί από Λύκο είναι σχετικά χαμηλός. Ο ακριβής υπολογισμός του αριθμού των ασθενών που πάσχουν από Λύκο είναι δυσχερής, γιατί τα συμπτώματα της νόσου ποικίλουν ευρέως και συχνά η έναρξή της αναγνωρίζεται δύσκολα.

Μολονότι ο «Λύκος» χρησιμοποιείται ως ευρύς όρος, στην πραγματικότητα υπάρχουν πολλοί τύποι Λύκου:

• Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος (ΣΕΛ): είναι η μορφή της νόσου στην οποία αναφέρονται οι περισσότεροι άνθρωποι όταν χρησιμοποιούν τον όρο «Λύκος. Τα συμπτώματα του ΣΕΛ μπορεί να είναι ήπια ή βαριά. Αν και ο ΣΕΛ συνήθως πρωτοεμφανίζεται σε ασθενείς ηλικίας μεταξύ 15 και 45 ετών, μπορεί να εμφανιστεί επίσης στην παιδική ή και σε μεγαλύτερες ηλικίες. Το παρόν εγχειρίδιο εστιάζεται στον ΣΕΛ.
• Δισκοειδής Ερυθηματώδης Λύκος: αναφέρεται σε δερματική βλάβη που συνήθως είναι ερυθρό, ψηλαφητό εξάνθημα και εμφανίζεται στο πρόσωπο, το τριχωτό της κεφαλής ή αλλού. Το εξάνθημα μπορεί να δημιουργήσει ουλές, και να παραμείνει για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Ένα πολύ μικρά ποσοστά ασθενών με Δισκοειδή Λύκο έχουν ΣΕΛ.
• Φαρμακευτικός Λύκος: αναφέρεται σε μορφή Λύκου που προκαλείται από συγκεκριμένα φάρμακα. Τα συμπτώματα προσομοιάζουν με εκείνα του ΣΕΛ (αρθρίτιδα, εξάνθημα, πυρετός και θωρακικός πόνος) και τυπικά εξαφανίζονται με τη διακοπή του φαρμάκου.
• Νεογνικός Λύκος: είναι σπάνια μορφή Λύκου που προσβάλλει νεογέννητα βρέφη γυναικών με ΣΕΛ ή ορισμένες άλλες αυτοάνοσες νόσους. Μητέρες που γεννούν νεογνά με νεογνικό Λύκο έχουν στο αίμα τους αντισώματα κατά των αντιγονών Ro (SSA) και La (SSA). Κατά τη γέννηση, τα νεογνά παρουσιάζουν δερματικό εξάνθημα, ηπατικές διαταραχές ή και χαμηλά αριθμό λευκοκυττάρων. Τα συμπτώματα αυτά εξαφανίζονται μετά από μερικούς μήνες. Μερικά όμως νεογέννητα με Νεογνικό Λύκο μπορεί να εμφανίσουν σοβαρή καρδιακή βλάβη. Η βλάβη αυτή είναι δυνατόν να διαγνωστεί και να αντιμετωπισθεί πριν το τοκετό.

Χ. Μ. Μουτσόπουλος
Καθηγητής και Διευθυντής Κλινικής και Εργαστηρίου Παθολογικής Φυσιολογίας
Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών
Φ. Ν. Σκοπούλη
Καθηγήτρια Παθολογίας - Ανοσολογίας
Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας - Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
και Διευθύντρια Παθολογικής Κλινικής Ευρωκλινικής Αθηνών
Αθήνα 2002
Τελευταία αναθεώρηση : 1/1/2006