Το μεγαλύτερο τμήμα της άνω γνάθου καταλαμβάνεται από την κοιλότητα του ιγμορείου (γναθιαίος κόλπος), που φαίνεται ως διαύγαση στο κεντρικό τμήμα του προσώπου. Το κάτω όριο του ιγμορείου ορίζεται σαφώς από το επίπεδο της υπερώας. Προς τα πρόσω και άνω υπάρχει ο οφθαλμικός κόγχος ενώ το οπίσθιο όριο της άνω γνάθου ορίζεται από τον πτερυγοϋπερώιο βόθρο .

• Το επίπεδο της υπερώας αποτελεί τη σκίαση των υπερωίων πετάλων της άνω γνάθου και των υπερωίων οστών. Εκτείνεται από την πρόσθια ρινική άκανθα έως την οπίσθια ρινική άκανθα.
• Το τμήμα του οφθαλμικού κόγχου που φαίνεται στην ακτινογραφία είναι το έξω και κάτω χείλος, τα οποία είναι περισσότερο συμπαγή από το έσω. Συνήθως εμφανίζονται δύο κόγχοι, λόγω διαφορετικής μεγέθυνσης της δεξιάς και αριστερής πλευράς.
• Η σκιερή (άσπρη) γραμμή που διατρέχει κατακόρυφα τη διαύγαση του ιγμορείου δημιουργείται από τη ζυγωματική απόφυση (ή αντηρρίδα) της άνω γνάθου. Συνήθως ανακάμπτει ακριβώς πάνω από τον άνω πρώτο μόνιμο γομφίο.
• Ο πτερυγοϋπερώιος βόθρος βρίσκεται μεταξύ της οπίσθιας επιφάνειας της άνω γνάθου και της πρόσθιας πλευράς των πτερυγοειδών αποφύσεων του σφηνοειδούς οστού. Συνήθως ιχνογραφείται σαν δάκρυ (αλλά βλέπε παρακάτω). Εφόσον η πρόσθια επιφάνειά του ανήκει στην άνω γνάθο και αποτελεί το οπίσθιο τμήμα της, αν το ακολουθήσουμε προς τα κάτω θα βρεθούμε στο οπίσθιο όριο της υπερώας. Εκεί μπορούμε να σημειώσουμε την οπίσθια ρινική άκανθα, αν αυτή δεν είναι εμφανής επειδή επισκιάζεται από το σπέρμα κάποιου γομφίου.
• Στο άνω τμήμα της περιοχής της άνω γνάθου βλέπουμε το τετρημένο πέταλο του ηθμοειδούς, από όπου διέρχονται τα οσφρητικά νεύρα.

Κινήστε το ποντίκι πάνω στην εικόνα για να δείτε τα ανατομικά στοιχεία που περιγράφονται. Πρέπει να βρείτε 6.

Η περιοχή των οφθαλμικών κόγχων, όπου φαίνεται ότι το έξω και κάτω τμήμα είναι περισσότερο συμπαγές. Το έξω τμήμα ανήκει στο ζυγωματικό και μετωπιαίο οστούν. Στο βάθος, το οπτικό τρήμα.

Η ζυγωματική απόφυση της άνω γνάθου. Παρατηρείστε ότι βρίσκεται πάνω από τον πρώτο μόνιμο γομφίο, γεγονός που αποδίδεται από πολλούς στην ανάγκη απορροφήσεως και διασποράς των μασητικών δυνάμεων. Το οπίσθιο όριο της άνω γνάθου (γναθιαίο κύρτωμα) αποτελεί το πρόσθιο όριο του πτερυγοϋπερώιου βόθρου. Το οπίσθιο όριό του είναι η πτερυγοειδής απόφυση του σφηνοειδούς, που καταλήγει στο πτερυγοειδές άγκιστρο.

Ο πτερυγοϋπερώιος βόθρος, όπως φαίνεται από κάτω. Προσέξτε ότι συνεχίζει προς τα άνω και εμπρός, καταλήγοντας στον οφθαλμικό κόγχο μέσω του κάτω οφθαλμικού σχίσματος. Έτσι, η σχεδίασή του σαν δάκρυ δεν είναι σωστή. Στον πτερυγοϋπερώιο βόθρο εισέρχεται ο δεύτερος κλάδος του τριδύμου, μέσω του στρογγύλου τρήματος, που βρίσκεται στο άνω και πίσω τμήμα του (δεν φαίνεται εδώ).

Το κάτω οφθαλμικό σχίσμα, μέσω του οποίου επικοινωνεί ο πτερυγοϋπερώιος βόθρος με τον οφθαλμικό κόγχο.

Το στρογγύλο τρήμα, από την εσωτερική όψη του κρανίου. Στο βάθος το τετρημένο πέταλο του ηθμοειδούς.

Παραδείγματα της περιοχής της άνω γνάθου.

 Κινήστε το ποντίκι πάνω στις εικόνες για να δείτε το ιχνογράφημα:

Ασθενής ηλικίας 8 ετών. Παρατηρείστε τον κυνόδοντα και δεύτερο μόνιμο γομφίο, που βρίσκονται στο ύψος του επιπέδου της υπερώας. Η φατνιακή απόφυση δεν έχει ακόμη αυξηθεί σε ύψος. Συγκρίνατε με την πρώτη εικόνα.

Κεφαλομετρικά σημεία

Or (Orbitale): Το πιο κάτω σημείο στο κάτω χείλος του οφθαλμικού κόγχου.

PNS (Posterior Nasal Spine) Οπίσθια Ρινική Άκανθα: Το πιό πίσω σημείο της υπερώας.

ANS (Anterior Nasal Spine) Πρόσθια Ρινική Άκανθα: Το πιο πρόσθιο σημείο στην άκρη της ρινικής άκανθας.

Κεφαλομετρικά επίπεδα

Επίπεδο Φραγκφούρτης (FH): Το επίπεδο της Φραγκφούρτης ορίζεται από τα σημεία Porion και Orbitale.

Επίπεδο Υπερώας: Σχηματίζεται από τα σημεία ANS και PNS.

Χαλαζωνίτης Δημήτριος, Επ. Καθηγητής Ορθοδοντικής, E-mail: dhal@dhal.com
Οδοντιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών
© 2002
Τελευταία αναθεώρηση : 1/11/2005