(την παραμελούμε)

Ένα πολύ μεγάλο μέρος ασφαλισμένων συμπολιτών συμπεριφέρεται παθητικά σε ό,τι αφορά την υγεία του. Δηλαδή αφήνει άλλους (γιατρό, ασφαλιστικό ταμείο, κράτος) να την καθορίσουν ή να την αποκαταστήσουν. Ασφαλισμένοι όμως που συμμετέχουν σε όλες τις φάσεις και τους τομείς υγείας (πρόληψη, διατήρηση, θεραπεία) έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να διατηρηθούν υγιείς ή να γίνουν καλά όταν αρρωστήσουν.

Φυσικά φαίνεται ευκολότερο και πιο "βολικό" να καταπίνουμε κάθε πρωί ένα χάπι παρά να αυτενεργούμε. Φαίνεται ίσως ευκολότερο (και καλύτερο;) να αντιμετωπίζουμε την υπέρτασή μας με φάρμακα αντί με δίαιτα και αλλαγή του τρόπου ζωής μας, φαίνεται ανεκτότερο να αφήνουμε ένα φυσιοθεραπευτή να μας κάνει μαλάξεις αντί να αντιμετωπίζουμε την "οσφυαλγία μας" με γυμναστική και σπόρ. Και όμως είναι μεγάλη πλάνη ότι φάρμακα, φυσιοθεραπεία (*) και, άλλες παθητικές μορφές θεραπείας έχουν καλύτερα αποτελέσματα από αυτά που μπορούμε εμείς να κάνουμε για την υγεία μας.

Συχνά τα φάρμακα δεν μπορούν να κάνουν σχεδόν τίποτα εάν δεν αυτενεργήσουμε. Αποτυχίες φαρμακολογικής θεραπείας έχουν συχνά την αιτία τους στην έλλειψη συνεργασίας ασθενούς – γιατρού, δηλαδή στην απουσία αυτενέργειας του ασθενούς.

Λίγα παραδείγματα αιτίας και παθήσεων όπου περισσότερο μετρά η αυτενέργεια του ασφαλισμένου για την πρόληψη:

• Κάπνισμα: κακοήθεις όγκοι σε όλα σχεδόν τα όργανα, σοβαρότατες αγγειακές παθήσεις άκρων, σοβαρότατες καρδιολογικές παθήσεις και συγγενείς παραμορφώσεις ή κακή ανάπτυξη παιδιών από μητέρες που καπνίζουν (**).
• Αλκοολούχα ποτά (***): σοβαρές ηπατικές παθήσεις, κακοήθεις όγκοι (****), συγγενείς παραμορφώσεις σε παιδιά μητέρων που κάνουν κακή χρήση, κατάγματα και οστεοπόρωση (*****).
• Σπορ, σωματική δραστηριότητα: πρόληψη παθήσεων μυοσκελετικού συστήματος, πρόληψη οστεοπόρωσης, πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων.
• Λογική διατροφή (******): πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων, πρόληψη ορισμένων κακοήθων όγκων (π.χ. εντέρου), πρόληψη εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη, πρόληψη οστεοπόρωσης, πρόληψη παθήσεων σκελετικού συστήματος.
• Στόχος ζωής, κοινωνικά ενδιαφέροντα, συμμετοχή στα κοινά (*******): πρόληψη σχεδόν όλων των παθήσεων, από λοιμώξεις μέχρι και κακοήθεις όγκους.

--------------

(*) Η φυσιοθεραπεία θεωρείται κάτι το μαγικό επειδή έχει τη λέξη «φυσιο» που υπονοεί «φυσιολογικό». Όμως δεν είναι συχνά έτσι.

(**) Ακόμα και εάν η μητέρα δεν καπνίζει το έμβρυο επηρεάζεται από τον καπνό άλλων ατόμων που καπνίζουν στον ίδιο χώρο (το παθητικό κάπνισμα είναι επίσης βλαβερό).

(***) Δεν χρειάζεται να γίνει κάποιος αλκοολικός (εξαρτώμενος), αρκεί και η κακή χρήση αλκοολούχων ποτών.

(****) Δεν είναι γνωστό ότι η αλκοόλη είναι σημαντικότατος παράγοντας δημιουργίας πολλών κακοήθων όγκων!

(*****) Η πρόληψη της οστεοπόρωσης είναι ο πραγματικός στόχος, γιατί αποτελεσματική θεραπεία (δηλαδή πρόληψη καταγμάτων) δεν υπάρχει, παρόλα όσα διαδίδουν οι φαρμακοβιομηχανίες.

(******) Δεν υπάρχει ανάγκη ακραίων καταστάσεων της ονομαζόμενης "υγιεινής διατροφής". Αρκεί μια λογική διατροφή.

(*******) Στόχοι ζωής, αίσθημα χρησιμότητας και κοινωνική συμμετοχή είναι βασικότατοι παράγοντες και της σωματικής υγείας. Συχνότατα όμως παραμελούνται.

Ιωάννης Στ. Παπαδόπουλος
Αναπληρωτής Καθηγητής
Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών
Αθήνα 2003
Τελευταία αναθεώρηση : 1/1/2006