Το παιδικό άσθμα είναι το πιο συχνό χρόνιο νόσημα των παιδιών. Είναι η πιο συχνή αιτία εισαγωγών στο νοσοκομείο και η πιο συχνή αιτία επισκέψεων ενός παιδιού στα επείγοντα περιστατικά. Την τελευταία δεκαετία, πρόσφατη γνώση για την παθοφυσιολογία του άσθματος έχει οδηγήσει σε καλύτερη θεραπεία. Έτσι η αποτελεσματικότερη θεραπεία είναι η προφυλακτική θεραπεία και η τακτική παρακολούθηση ώστε να αποφεύγονται οι συχνές ασθματικές κρίσεις, που συχνά καταλήγουν σε επίσκεψη στα επείγοντα ή σε νοσηλεία στο Νοσοκομείο. Τα παραπάνω απαιτούν συνέπεια από την πλευρά των ασθενών και την ύπαρξη ενός ειδικού κέντρου για παιδιά με άσθμα.

Στο Ηράκλειο, στην Πανεπιστημιακή Παιδιατρική Κλινική του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου, έχουμε ιδρύσει τέτοιο τμήμα για την παρακολούθηση των παιδιών με άσθμα. Με την τακτική παρακολούθηση έχουμε κατορθώσει να ελαττώσουμε τις ασθματικές κρίσεις των παιδιών κατά 70% και τις εισαγωγές τους στο Νοσοκομείο κατά 80%. Αυτό δυστυχώς δεν ισχύει για τα παιδιά που για διάφορους λόγους όπως η απόσταση, η δυσκολία στην εύρεση μεταφορικού μέσου και η αρρώστια κάποιου άλλου παιδιού στο σπίτι, χάνουν τις κανονικές επισκέψεις τους. Έτσι, στη θεραπεία η έλλειψη αναπροσαρμογής της με βάση το ιστορικό του παιδιού, καταλήγει σε ελλιπή έλεγχο της νόσου και ασθματικές κρίσεις.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Κρήτη, μόνο στο Ηράκλειο υπάρχει κέντρο ειδικής παρακολούθησης για παιδιά με άσθμα. Παράλληλα, παιδιά με άσθμα υπάρχουν σε όλο το νησί, τόσο στις ορεινές όσο και στις παραθαλάσσιες περιοχές, τα οποία έχουν συχνά δυσκολία να έρχονται για τακτική παρακολούθηση στο ΠΕΠΑΓΝΗ.

Τα παιδιά από μακρινές περιοχές που δεν μπορούν να έρχονται για τακτική παρακολούθηση στο ΠΕΠΑΓΝΗ, σκεφθήκαμε ότι θα μπορούσαν να πηγαίνουν ευκολότερα για τακτική παρακολούθηση στο κοντινό τους Κέντρο Υγείας (ΚΥ) ή Νομαρχιακό Νοσοκομείο, με δεδομένη την υποδομή του HYGEIAnet.

Σαν αποτέλεσμα, τόσο επιλεγμένα ΚΥ όσο και παιδιατρικές κλινικές Νομαρχιακών Νοσοκομείων που είναι συνδεδεμένες με το δικτυακό κορμό του HYGEIAnet, εξοπλίστηκαν με την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή, δηλαδή την τεχνολογική πλατφόρμα για τηλεπαρακολούθηση ασθενών σε πραγματικό χρόνο, που αναπτύχθηκε στα πλαίσια του έργου ATTRACT, το οποίο χρηματοδοτείται εν μέρει από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Παράλληλα, το Πνευμονολογικό τμήμα στο ΠΕΠΑΓΝΗ συνδέθηκε επίσης με τον δικτυακό κορμό του HYGEIAnet   και εξοπλίστηκε με την απαιτούμενη τεχνολογική υποδομή (Η/Υ, ηχεία, κάμερα βίντεο, μικρόφωνο και κατάλληλο δίκτυο επικοινωνίας), που επιτρέπει την απαιτούμενη ποιότητα εικόνας και ήχου καθώς και τον τηλεχειρισμό συγκεκριμένων ιατρικών συσκευών σε πραγματικό χρόνο.

Μετά από σημαντική προσπάθεια προετοιμασίας και προγραμματισμού, άρχισε η πιλοτική λειτουργία της υπηρεσίας. Ο ειδικός μπορεί να πάρει το ιστορικό από το παιδί και τη μητέρα του, μπορεί να ακούσει τον πνεύμονα του παιδιού με το ακουστικό (διασταυρώνοντας τα ευρήματα με το γιατρό στο Κ.Υ), να παρακολουθήσει άλλες ζωτικές παραμέτρους και βάσει αυτών να τροποποιήσει, αν χρειάζεται, τη θεραπεία του παιδιού.

Πριν την εφαρμογή αυτού του προγράμματος στο Κ.Υ οι υποδομές είχαν δοκιμαστεί και αξιολογηθεί στα πλαίσια του έργου ATTRACT, για την κατ’ οίκον παρακολούθηση 5 παιδιών στο Ηράκλειο. Τα συμπεράσματα από την πρώτη πιλοτική αυτή εφαρμογή έδειξαν ότι είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά η τηλε-επίσκεψη (televisit) αντί για την κανονική επίσκεψη σε παιδιά, το ιστορικό των οποίων ήταν εκ των προτέρων γνωστό στην Πανεπιστημιακή Παιδιατρική Κλινική.

Παράλληλα, σχεδιάζουμε τη μελέτη για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων (κοινωνικών και οικονομικών), από τη χρήση της υπηρεσίας σε περιφερειακό επίπεδο. Σύντομα θα έχουμε τα πρώτα συμπεράσματα αποτίμησης. Οι πρώτες εμπειρίες όμως, είναι ιδιαίτερα θετικές.

Από το περιοδικό HYGEIAnet, Τεύχος 2, Οκτώβριος 2000, 'Κατ’ Οίκον Φροντίδα'
Εύα Ματζουράνη, Αναπλ. Καθηγήτρια
Τμήμα Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Τελευταία αναθεώρηση : 1/1/2006