Η εμβρυϊκή περίοδος και ιδιαίτερα η πρώιμη (4-9εβδομάδες) είναι ιδιαίτερα σημαντική αφού όλα τα συστήματα σχηματίζονται και ξεκινούν να αναπτύσσονται στις πρώτες εβδομάδες της εγκυμοσύνης και ανάλογα οι περισσότερες συγγενείς ανωμαλίες εμφανίζονται κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. (1η-14η εβδομάδα) Το υπερηχογράφημα μας βοηθά μεταξύ άλλων να επιβεβαιώσουμε τη φυσιολογική ανατομική εξέλιξη και λειτουργία του εμβρύου. Παρακάτω καταγράφονται τα φυσιολογικά ανατομικά ευρήματα που ανιχνεύονται στο υπερηχογράφημα από την 4η ως τη 14η εβδομάδα.(Από την 4η εβδομάδα αρχίζουμε να διακρίνουμε υπερηχογραφικά το έμβρυο.)

4η Εβδομάδα

Σε ηλικία κύησης 4 εβδομάδων και 3 ημερών, ένας μικροσκοπικός εμβρυϊκός σάκος με διπλό τοίχωμα γίνεται ορατός μέσα στο φθαρτό. (Η μήτρα εξετάζεται σε επιμήκεις αλλά και σε εγκάρσιες τομές για την τυχόν εύρεση παραπάνω του ενός εμβρυϊκών σάκων.) Η ανεύρεση του θέτει τη διάγνωση της εγκυμοσύνης και δεν αρκεί το πεπαχυσμένο ενδομήτριο.Χρειάζεται προσοχή ώστε να μην αναγνωριστεί ως εμβρυϊκός σάκος ο ψευδοσάκος της εξωμήτριας κύηση -ο οποίος δεν έχει διπλό τοίχωμα - ή η τυχόν συσσώρευση βλέννας στο ενδομήτριο κατά το μέσον συνήθως του κύκλου. Η διάμετρος του σάκου είναι 2-3 χιλιοστά και αυξάνεται 1 χιλιοστό την ημέρα ως τη 12η εβδομάδα.Στα αρχικά στάδια της εγκυμοσύνης(ως την 20η εβδομάδα) το μήκος του εμβρύου υπολογίζεται μετρώντας κατά τον επιμήκη άξονα την απόσταση από την κορυφή της κεφαλής ως τον κόκκυγα(κεφαλουραίο μήκος).Εκτός απο τό υπερηχογράφημα, για τη διάγνωση της κύησης χρησιμοποιείται και η μέτρηση της χοριακής γοναδοτροπίνης( hCG )στο αίμα και τα ούρα .

Μήτρα (εγκάρσια άποψη). Εμβρυικός σάκος (βέλος) και η φθαρτική αντίδραση.

5η Εβδομάδα

Ο δευτερογενής λεκιθικός ασκός (σχηματίζεται μετά από την παλινδρόμηση του πρωτογενούς ο οποίος σχηματίζεται την 4η εβδομάδα ) εμφανίζεται στις 5 εβδομάδες και είναι πάντα ορατός στις 5 εβδομάδες και 4 ημέρες .Αποτελεί το πρώτο αιμοποιητικό όργανο. Η εμφάνιση του λεκιθικού ασκού θεωρείται από μερικούς συγγραφείς ότι συμβαδίζει με τη φυσιολογική εξέλιξη της εγκυμοσύνης ενώ η έλλειψη του με κακή εξέλιξη της. Ο εμβρυϊκός πόλος είναι ορατός δίπλα στο λεκιθικό ασκό.

Η εμβρυϊκή κυκλοφορία αρχίζει να σχηματίζεται. Στο τέλος της 5ης εβδομάδας η καρδιακή συχνότητα είναι περίπου 100 παλμοί/λεπτό.H εμφάνιση θετικής (+)καρδιακής λειτουργίας αποτελεί καλό προγνωστικό σημείο σε περιπτώσεις απειλούμενης έκτρωσης και το 80% τέτοιων περιπτώσεων εξελίσσεται φυσιολογικά.Σε κάθε έμβρυο με μήκος 1 εκατοστό και πάνω πρέπει να εμφανίζεται καρδιακή λειτουργία αλλιώς το έμβρυο μπορεί να έχει παλινδρομήσει.Ένας μεγάλος σάκος με μικρό ακίνητο εμβρυϊκό πόλο είναι παλίνδρομη έκτρωση.

Εμβρυϊκός σάκος (gestational sac) Λεκιθικός ασκός (yolk sac) (εμβρυϊκός πόλος μη ορατός)

Τέλος 5ης εβδομάδας. Aπεικόνιση του εμβρύου

6 εβδομάδες (Kεφαλοουραίο μήκος 4-8χιλ.)

Ο εμβρυϊκός πόλος-που ακουμπά στον πυθμένα του σάκου και το μήκος του φτάνει τα 5 χιλ.- ο λεκιθικός ασκός και η καρδιακή λειτουργία είναι πάντα ορατά. Η καρδιακή συχνότητα αυξάνεται σε 130 παλμούς/λεπτό. H εμφάνιση του σάκου γίνεται σαφέστερη τώρα με παχύ τοίχωμα που παρουσιάζει εντονότερη αντανάκλαση απο το περιβάλλον μυομήτριο και με ποσότητα υγρού εσωτερικά χωρίς αντανακλάσεις.Έχει σφαιρικό σχήμα και διακρίνεται η θέση εμφύτευσης του. Συνήθως ειναι στον πυθμένα της μήτρας ενώ μπορεί να γίνει ορατός και στο μέσον της ενδομήτριας κοιλότητας.Σπάνια εμφυτεύεται στο ένα κέρας της μήτρας ή χαμηλά στον τραχηλο.Αν δίπλα στο σάκο μέσα στην ενδομήτρια κοιλότητα υπάρχει αρκετό αίμα ή υγρό μπορούμε να διακρίνουμε το θυλακοειδή φθαρτό απο το γνήσιο.Στο εσωτερικό των σάκων στο 50% των κυήσεων την 6η εβδομάδα υπάρχει κάποια αντανάκλαση.Αυτή μπορεί να οφείλεται στο νεοσχηματιζόμενο εμβρυϊκό πόλο ή σε κάποιο πήγμα αίματος στο εσωτερικό του σάκου. Η αμνιακή κοιλότητα μπορεί να φανεί σαν μια λεπτή μεμβράνη γύρω από το έμβρυο. Στο τέλος της 6ης εβδομάδας , η κοιλότητα του ρομβοειδούς εγκεφάλου εμφανίζεται ως μια μικρή υπερηχογενής περιοχή στο κεφαλικό άκρο του εμβρύου.

Από την 6η ως τη 10η εβδομάδα γίνεται ο σχηματισμός όλων των οργάνων και των εξωτερικών χαρακτηριστικών του εμβρύου.

Έμβρυο 6 εβδομάδων (κεφαλουραίο μήκος 5 χιλ.) σε στεφανιαία τομή. Τα βέλη δείχνουν το έμβρυο. Ο λεκιθικός ασκός βρίσκεται δίπλα στο έμβρυο.

.

Έμβρυο 6 εβδομάδων (κεφαλουραίο μήκος 5 χιλ.). Τρισδιάστατη αναδημιουργία με βέλη που δείχνουν το έμβρυο . Ο λεκιθικός ασκός βρίσκεται δίπλα στο έμβρυο.

7η εβδομάδα (κεφαλουραίο μήκος 9-14χιλ.)

Εξωτερική μορφή

Το εμβρυϊκό σώμα εμφανίζεται ως τρίγωνο σε οβελιαία διατομή. Οι πλευρές του τριγώνου αυτού αποτελούνται από (1) την ραχιαία επιφάνεια του κορμού (2) την οροφή του ρομβοειδούς εγκεφάλου, και (3) το μετωπιαίο τμήμα του κρανίου , τη βάση του ομφάλιου λώρου, και την εμβρυϊκή ουρά. Το εμβρυϊκό σώμα είναι λεπτό σε στεφανιαία τομή. Τα άκρα είναι βραχείες προεξοχές διαμορφωμένες σε σχήμα που μοιάζει με κουπί.

Κεντρικό Νευρικό Σύστημα

Οι κοιλότητες του εγκεφάλου μπορούν να επισημανθούν ώς υποηχογενείς περιοχές συμπεριλαμβανομένων των διακριτών διαχωρισμένων εγκεφαλικών ημισφαιρίων. Οι πλάγιες κοιλίες διαμορφώνονται σαν μικρά στρογγυλά κυστίδια. Η κοιλότητα του διάμεσου εγκεφάλου (μελλοντικά θα εξελιχθεί σε τρίτη ή μέση κοιλία ,θάλαμο και υποθάλαμο.) αναπτύσσεται σε οπίσθια θέση . Στα μικρότερου μεγέθους έμβρυα, ο τελικός εγκέφαλος συνιστά μια συνεχή κοιλότητα μεταξύ των πλάγιων κοιλιών. Τα 2 μελλοντικά τρήματα του Μονρό είναι ασαφώς περιγράψιμα κατά τη διάρκεια της 7ης εβδομάδας .Σε οβελιαία τομή η κοιλότητα του διάμεσου εγκεφάλου είναι ελαφρώς ψηλότερα από του μέσου εγκεφάλου (ο οποίος μελλοντικά θα εξελιχτεί στον υδραγωγό του Sylvius, ένα στενό δίαυλο από τον οποίο θα διέρχεται το Ε.Ν.Υ από την τρίτη προς την τέταρτη κοιλία. ) και τα όρια τους διακρίνονται επαρκώς. Η κοιλότητα του μέσου εγκεφάλου είναι κυρτή σαν σωλήνας. Ευθυγραμμίζεται αρκετά κατά τη διάρκεια των επόμενων εβδομάδων. Μέχρι την 8η εβδομάδα αναγνωρίζεται κανονικά. Η σχετικά ευρεία και ρηχή κοιλότητα του ρομβοειδούς ή οπίσθιου εγκεφάλου (μελλοντικά γέφυρα και παρεγκεφαλίδα) είναι πάντα ορατή από τις 7 εβδομάδες και μετά και διαμορφωνει ένα καθορισμένο με σαφήνεια ρομβοειδές σχήμα .

Έμβρυο ηλικίας 7 εβδομάδων και 2 ημερών (κεφαλουραίο μηκος 12 χιλ.). Λοξή εγκάρσια τομή που δείχνει το ρομβοειδή εγκέφαλο (Rh), το διάμεσο εγκέφαλο (Di) και τα ημισφαίρια (H). Οι συνδέσεις μεταξύ των πλάγιων κοιλιών και της τρίτης κοιλίας (2 μεσοκοιλιακά τρήματα ή τρήματα του Μονρό) είναι ακόμα ασαφείς.Ο ηχογενής δακτύλιος στα αριστερά είναι ο λεκιθικός ασκός .

Έμβρυο ηλικίας 7 εβδομάδων και 5 ημερών (κεφαλουραίο μήκος 14 χιλ.).Σε οβελιαία τομή μέσω- του τριγωνικού σχήματος- σώματος φαίνεται η ρηχή κοιλότητα του ρομβ. εγκεφάλου (Rh),ο σχήματος κυρτού σωλήνα μέσος εγκέφαλος (Mes), ο διάμ.εγκέφαλος (Di) και ο ομφάλιος λώρος (U)

Έμβρυο ηλικίας 7 εβδομάδων και 5 ημερών (κεφαλουραίο μήκος 14 χιλ.).Στεφανιαία τομή όπου δείχνεται η ρηχή κοιλότητα του ρομβ.εγκεφάλου (Rh) και το χοριοειδές πλέγμα (CP).

Καρδιά

Η καρδιά μπορεί να αναγνωριστεί ως μεγάλη , φωτεινή , πάλλουσα δομή , στις 7 εβδομάδες. Η καρδιακή συχνότητα αυξάνεται αυτη την περίοδο από 130 παλμούς/min σe 160 παλμούς/min. Οι λεπτομέρειες της καρδιακής ανατομίας δεν είναι ορατές, αλλά τα ενδοκολπικά και κοιλιακά διαμερίσματα μπορούν μερικές φορές να διακριθούν από τις αμοιβαίες μετακινήσεις των τοιχωμάτων.

Πεπτικό

Ο ομφάλιος λώρος είναι βραχύς και στην είσοδο του στην κοιλία φαίνεται διευρυσμένος και υπερηχογενής .Αυτό είναι το πρώτο σημείο εγκολεασμού του εντέρου στον ομφάλιο λώρο.

Επιπλέον εμβρυϊκές δομές

Η αμνιακή κοιλότητα γίνεται ορατή στην αρχή της 7ης εβδομάδας . Η μέση διάμετρος της αμνιακής κοιλότητας είναι σχεδόν η ίδια με το αντίστοιχο κεφαλουραίο μήκος.

8η Εβδομάδα (κεφαλουραίο μήκος 22 χιλιοστά)

Εμβρυικός σάκος και λεκιθικός ασκός

Εξωτερική μορφή

Το σώμα γίνεται βαθμιαία παχύτερο και παίρνει κυβοειδές σχήμα. Στο τέλος της εβδομάδας διακρίνονται οι αγκώνες , τα χέρια και τα δάχτυλα των χεριών.(βλ.σχήμα)

Κεντρικό Νευρικό Σύστημα

Οι κοιλότητες του εγκεφάλου διακρίνονται σαν μεγάλες ‘τρύπες’ μέσα στην εμβρυϊκή κεφαλή .Τα ημισφαίρια αναπτύσσονται σε παχείς κυκλικές λωρίδες περιφερικά της 3ης κοιλίας . Το μελλοντικό τρήμα του Μονρό γίνεται περισσότερο σαφές κατά τη διάρκεια της 8ης εβδομάδας. Ο ρομβοειδής εγκέφαλος έχει πυραμιδική μορφή .Τα χοριοειδή πλέγματα είναι πλευρικές ηχογενείς περιοχές. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, τα χοριοειδή πλέγματα διαπερνούν την οροφή της τέταρτης κοιλίας, και τη διαιρούν -κατα τη μέση γραμμή- σε δύο ανισομεγέθη τμήματα .

Έμβρυο ηλικίας 8+1 εβδομάδων (κεφαλουραίο μήκος 17 χιλ.). Τομή στο επίπεδο του ρομβ.εγκεφάλου (Rh) και του μέσου εγκεφάλου (βέλος, Μ)

Έμβρυο ηλικίας 8 εβδομάδων και 5 ημερών (κεφαλουραίο μήκος 18χιλ.)Παραοβελιαία τομή στο επίπεδο του ενός ημισφαιρίου (H) που οδηγεί μέσω του τρήματος του Μονρό στην τρίτη κοιλία (διάμ.εγκέφαλος Di). Απεικονίζεται επίσης η μεσεγκεφαλική κοιλότητα (Mes) στην κορυφή του κρανίου και η κοιλότητα του ρομβ.εγκεφάλου στο βάθος. (Το βέλος δείχνει στο χοριοειδές πλέγμα του ρομβ.εγκεφάλου).

Καρδιά

Η καρδιακή συχνότητα είναι 160 παλμοί /λεπτό. Περιστασιακά είναι δυνατό να προσδιοριστούν τα κολπικά και κοιλιακά τοιχώματα που κινούνται αμοιβαία από στο τέλος της 8ης εβδομάδας . Το ενδοκολπικό διαμέρισμα εμφανίζεται ευρύτερο από το κοιλιακό διαμέρισμα Η καρδιά καλύπτει το 50% της θωρακικής κοιλότητας.

Πεπτικό

Δεν υπάρχει κανένα σημάδι του στομαχιού κατά τη διάρκεια της 7ης εβδομάδας . Σε μερικές περιπτώσεις, είναι δυνατό να αναγνωριστεί το γεμάτο με υγρό στομάχι ως μικρή υποηχογενής περιοχή στην αριστερή πλευρά της ανώτερης κοιλίας ,κάτω από την καρδιά, στο τέλος της 8ης εβδομάδας.

9η εβδομάδα (κεφαλουραίο μήκος 23–31 χιλ.)

Εξωτερική μορφή

Το σώμα αναπτύσσει ελλειψοειδές σχήμα Το κεφάλι.είναι άνισα μεγάλο σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα. Τα πέλματα εφάπτουν στη μέση γραμμή στο τέλος της εβδομάδας. Συγχρόνως, είναι δυνατό να ληφθούν ικανοποιητικές εικόνες του στόματος.

Έμβρυο ηλικίας 9-10 εβδομάδων (κεφαλουραίο μήκος 30 χιλ.). Τρισδιάστατη απεικόνιση της εξωτερική μορφής του εμβρυϊκού σώματος (άνω και κάτω άκρα).

Κεντρικό Νευρικό Σύστημα

Οι πλάγιες κοιλίες είναι πάντα ορατές. Φαίνονται καλύτερα σε παραοβελιαία τομή. Ο φλοιός είναι ομαλός και υποηχογενής. Τα φωτεινά χοριοειδή πλέγματα των πλάγιων κοιλιών είναι ανιχνεύσιμα στις 9 εβδομάδες και 4 ημέρες και παρουσιάζουν ταχεία ανάπτυξη,- παρόμοια με των ημισφαιρίων-καταλαμβάνοντας το μεγαλύτερο μέρος των πλάγιων κοιλιών. Το πλάτος της διάμ.εγκεφάλου στενεύει βαθμιαία, ενώ το πλάτος του μέσου εγκεφάλου παραμένει ευρύ. Ευδιάκριτος ισθμός έχει αναπτυχθεί μεταξύ της κοιλότητας του μέσου εγκεφάλου και της τρίτης κοιλίας. Το τοίχωμα του μέσου εγκεφάλου, αρχικά πολύ λεπτό, αρχίζει να πυκνώνει Ο ισθμός του ρομβ.εγκεφαλου απεικονίζεται. Οι πλευρικές γωνίες του ρομβ.εγκεφάλου,δηλαδή οι πλάγιες κοιλίες, προσδιορίζονται εύκολα την 7η και 8η εβδομάδα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η απόσταση μεταξύ αυτών των κοιλοτήτων αυξάνεται (ρομβεγκεφαλικό πλάτος). Αργότερα, κατά τη διάρκεια της 9ης και 10ης εβδομάδας, οι πλάγιες κοιλίες συχνά καλύπτονται από τα διευρυνόμενα παρεγκεφαλιδικά ημισφαίρια . Κατά συνέπεια, μόνο το κεντρικό μέρος της υποηχογενούς τέταρτης κοιλίας, που διαιρείται με τα χοριοειδή πλέγματα, είναι ορατό. Τα χοριοειδή πλέγματα της τέταρτης κοιλίας είναι φωτεινά στίγματα που διαιρούν την κοιλία σε ραμφικά και ουραία διαμερίσματα. Τα παρεγκεφαλιδικά ημισφαίρια είναι εύκολα ανιχνεύσιμα. Κατά τη διάρκεια της εμβρυϊκής περιόδου χωρίζονται στη μέση γραμμή.

Καρδία

Κατά τη διάρκεια της 9ης εβδομάδας , η καρδιακή συχνότητα φθάνει εως 175 παλμούς/λεπτό.

Πεπτικό

Από τις 8 εβδομάδες και 3 ημέρες εως τις 10 εβδομάδες και 4 ημέρες της ηλικίας κύησης, σε όλα τα έμβρυα το έντερο εγκολεάζεται στην ομφαλίδα και φαίνεται υπερηχογραφικά ως μεγάλη υπερηχογενής μάζα. Το στομάχι μπορεί να ανιχνευθεί σε 75% των εμβρύων πριν από 10 τις εβδομάδες.

Έμβρυο ηλικίας 9 εβδομάδων και 4 ημερών(κεφαλουραίο μήκος 28 χιλ.).Επιμήκης τομή που καταδεικνύει το φυσιολογικό εγκολεασμό του εντέρου ως μεγάλη υπερηχογενή μάζα.

10η και 11η Εβδομάδα (Κεφαλουραίο Μήκος 32-54 χιλ.)

Εξωτερική μορφή

Τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του εμβρύου γίνονται σαφέστερα. Το εμβρυϊκό σώμα επιμηκύνει,τα χέρια και τα πόδια αναπτύσσονται . Στα μεγαλύτερα μέγεθος έμβρυα, τα πέλματα περιστρέφονται στο οβελιαίο επίπεδο . Το κεφάλι είναι ακόμα άνισα μεγάλο με προεξέχον μέτωπο και ευθύ ινίο. Η οστεοποίηση του κρανίου αρχίζει στις 11 περίπου εβδομάδες με το ινιακό οστό. Η οστεοποίηση της σπονδυλικής στήλης γίνεται στο τέλος του 1ου τριμήνου.Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι από τη 10η εβδομάδα σε όλα τα έμβρυα απεικονίζεται συλλογή υγρού στον τράχηλο η οποία ονομάζεται αυχενική διαφάνεια. Η μέτρηση της από την 11η εβδομάδα και μετά και η εύρεση υψηλών τιμών ,πάνω από 2,5 χιλιοστά –σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες όπως η ηλικία της μητέρας ή και με άλλες δοκιμασίες-καθορίζει σε μεγάλο ποσοστό τον κίνδυνο χρωμοσωμικών ανωμαλιών, ανατομικών ανωμαλιών και γενετικών συνδρόμων.

Κεντρικό Νευρικό Σύστημα

Οι παχιές ημισεληνοειδείς πλάγιες κοιλίες γεμίζουν το προσθιο μέρος της κεφαλής και καλύπτουν το διάμεσο εγκέφαλο . Το πάχος του φλοιού είναι περίπου 1 χιλ. στο τέλος του πρώτου τριμήνου. Η 3η κοιλία μετά μετά από παροδική διεύρυνση σμικρύνεται.Ο μεσος εγκέφαλος κινείται βαθμιαία προς το κέντρο του εγκεφάλου. Μετά από μια αρχική αύξηση, το πλάτος της τρίτης κοιλίας γίνεται στενό προς το τέλος του πρώτου τριμήνου.Τα παρεγκεφαλιδικά ημισφαίρια φαίνονται να συναντιούνται στη μέση γραμμή κατά τη διάρκεια της 11ης-12ης εβδομάδας . Μετά από τις 10 εβδομάδες και 3 ημέρες, τα χοριοειδή πλέγματα της τέταρτης κοιλίας μπορούν πάντα να απεικονιστούν. Η απόσταση μεταξύ των χοριοειδών πλεγμάτων και της παρεγκεφαλίδας γίνεται πιό σύντομη κατά τη διάρκεια της 9ης ως 11ης εβδομάδας λόγω της παρεγκεφαλιδικής αύξησης.

Απεικόνιση οπίσθιου κρανιακού βόθρου σε οβελιαία τομή.

Καρδιά

Στις 10 εβδομάδες, διακρίνεται η κίνηση των κολποκοιλιακών βαλβίδων και το κολποκοιλιακό διάφραγμα. Η καρδιακή συχνότητα μειώνεται στους 165 παλμούς/λεπτό στο τέλος της 11ης εβδομάδας ενώ ολοι οι καρδιακοί σχηματισμοί είναι πλέον απεικονίσιμοι.

Πεπτικό

Ο μέγιστος εγκολεασμός του εντέρου απεικονίζεται στην αρχή της 10 ης εβδομάδας και η επιστροφή του στην κοιλιακή κοιλότητα αρχίζει από τις 10 εβδομάδες και 4 ημέρες και τελειώνει στις 11 εβδομάδες και 5 ημέρες. Σε έμβρυα που είναι μεγαλύτερα από 11 εβδομάδες και 5 ημέρες συνήθως δεν διακρίνεται κανένα στοιχείο εγκολεασμού. Ο οισοφάγος μπορεί να προσδιοριστεί ως ηχογενής διπλή γραμμή . Το στομάχι είναι ορατό σε όλα τα έμβρυα πριν από το τέλος της 11ης εβδομάδας.

Εμβρυϊκή Αύξηση από 7η εώς 12η Εβδομάδα

Οι μετρήσεις της αμφιβρεγματικής διαμέτρου, το κεφαλουραίο μήκος, η διάμετρος του αμνιακού σάκου παρουσιάζουν υψηλό βαθμό ομοιομορφίας ως προς την ταχύτητα αύξησης. Ο λεκιθικός ασκός αυξάνεται ομοιόμορφα μόνο μέχρι την 10η εβδομάδα .

Τρισδιάστατη απεικόνιση στις 5-6 εβδομάδες

Εμβρυϊκή Αύξηση από 12η έως 14η Εβδομάδα

Κεντρικό Νευρικό Σύστημα

Σε αυτήν την φάση αναπτύσσονται το σύστημα των κοιλιών, η παρεγκεφαλίδα (cerebellum) και ο οπίσθιος κρανιακός βόθρος . Η πλήρης ανάπτυξη της παρεγκεφαλίδας θα ολοκληρωθεί στις 17 εβδομάδες κύησης.

Επίλογος

Η γνώση της υπερηχογραφικής απεικόνισης της φυσιολογικής ανατομικής εξέλιξης και λειτουργίας του εμβρύου κατά το 1ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης είναι σημαντική για να πιστοποιήσουμε ότι ένα έμβρυο εξελίσσεται ομαλά .Είναι εξίσου σημαντική όμως- όπως θα δούμε στο αντίστοιχο τμήμα αυτής της εργασίας- και για να προχωρήσουμε στη διάγνωση ανατομικών ανωμαλιών όταν τα ευρήματα από το υπερηχογράφημα δε συμβαδίζουν με τα φυσιολογικά.

Βιβλιογραφία

1. O’Rahilly R, Mόller F. Developmental Stages in Human Embryos. Washington DC: Carnegie Institute Publ, 1987
2. O’Rahilly R, Mόller F. The Embryonic Human Brain. An Atlas of Developmental Stages. New York: Wiley-Liss, 1994
3. Blumenfeld Z, Rottem S, Elgali S, Timor-Tritsch IE. Transvaginal sonographic assessment of early embryological development. In Timor-Tritsch IE, Rottem S, eds. Transvaginal Sonography, London: Heinemann Medical Books, 1988:87–108
4. Γεώργιου Κ. Κρεατσά. Σύγχρονη Γυναικολογία & Μαιευτική. Ιατρικές Εκδόσεις Πασχαλίδη 1998 :Τόμος ΙΙ : 2-40, 50-66
5. Bree RL, Marn CS. Transvaginal sonography in the first trimester: embryology, anatomy, and hCG correlation. Sem Ultrasound, CT, MR 1990;11:12–21
6. Blaas HG, Eik-Nes SH, Kiserud T, Hellevik LR. Early development of the forebrain and midbrain: a longitudinal ultrasound study from 7 to 12 weeks of gestation. Ultrasound Obstet Gynecol 1994;4: 183–92
7. Wisser J, Dirschedl P. Embryonic heart rate in dated human embryos. Early Hum Dev 1994;37: 107–15
8. Blaas HG, Eik-Nes SH, Kiserud T, Hellevik LR. Early development of the hindbrain: a longitudinal ultrasound study from 7 to 12 weeks of gestation. Ultrasound Obstet Gynecol 1995;5:151–60
9. Blaas HG, Eik-Nes SH, Kiserud T, Hellevik LR. Early development of the hindbrain: a longitudinal ultrasound study from 7 to 12 weeks of gestation. Ultrasound Obstet Gynecol 1995;6:240–9
10. Blaas HG, Eik-Nes SH, Berg S, Torp H. In-vivo three-dimensional ultrasound reconstructions of embryos and early fetuses. Lancet 1998;352:1182–6
11. Blaas HG, Eik-Nes SH, Bremnes JB. Embryonic growth. A longitudinal biometric ultrasound study. Ultrasound Obstet Gynecol 1998;12:346–54

Μπέκας Στυλιανός, Φοιτητής Ιατρικής Σχολής
Β’ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών
Αρεταίειο Νοσοκομείο
Διευθυντής: Καθηγητής Γ. Κ. Κρεατσάς