ΑΤΡΗΣΙΑ ΤΟΥ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ

Ορισμός: Η ατρησία του οισοφάγου είναι μία διαταραχή που προκαλείται από την κατάληξη του οισοφάγου σε τυφλό άκρο. Στο 90% των περιπτώσεων συνδέεται με τραχειο-οισοφαγικό συρίγγιο στο τυφλό κάτω άκρο του οισοφάγου (Εικ. 6.1)

Εικ. 6.1 Διάφοροι τύποι οισοφαγικής ατρησίας. Ο 2ος και 3ος τύπος δεν συνδυάζονται με τραχειοοισοφαγικό συρίγγιο με αποτέλεσμα το στομάχι να φαίνεται μικρό.

Συχνότητα: Η επίπτωση της νόσου είναι 1800-5000 κυήσεις

Αιτιολογία: Φαίνεται πως η νόσος είναι σποραδική. Στο 20% όμως των περιπτώσεων συνδέεται με χρωμοσωμικές ανωμαλίες (τρισωμία 18, τρισωμία 21). Στο 50% των περιπτώσεων συνδυάζεται και με άλλες ανωμαλίες, κυρίως καρδιακές. Το τραχειο-οισοφαγικό συρίγγιο μπορεί να ανευρεθεί και ως μέρος του συνδρόμου VATER.

Εικ.6.2 Συνδυασμός υδραμνίου και μικρής σχισμής του στομάχου

Εικ 6. 3 Συνύπαρξη μικρού στομάχου με υδράμνιο

Υπερηχογραφικά ευρήματα : Η ανωμαλία πρέπει να υποπτεύεται σε κάθε περίπτωση όπου το κύημα εμφανίζει υδράμνιο (συνήθως μετά την 25η εβδομάδα) και δεν απεικονίζεται το στομάχι του εμβρύου (Εικ.6.2-6.3). Ενδέχεται όμως, εξαιτίας της γαστρικής έκκρισης να καθίσταται ορατό το στομάχι, αν και μικρότερο του φυσιολογικού. Στην περίπτωση του τραχειο-οισοφαγικού συριγγίου, το στομάχι απεικονίζεται φυσιολογικό. Μερικές φορές το τυφλό άκρο του οισοφάγου μπορεί να είναι ορατό, εάν περιέχει πολλά υγρά (Εικ. 6.4). Η κατάσταση πρέπει να διαφοροδιαγνωστεί από παθήσεις που οδηγούν σε ενδοθωρακική συμπίεση, όπως η διαφραγματοκήλη, ή μυοσκελετικές ανωμαλίες που εμποδίζουν την κατάποση του εμβρύου. Μπορεί να συνυπάρχει σοβαρό πολυυδράμνιο (Εικ. 6.3).

Εικ.6.4 Απεικόνιση του τυφλού άκρου του οισοφάγου γεμάτου υγρά

Πρόγνωση : Λόγω υδραμνίου υπάρχει κίνδυνος πρόωρου τοκετού. Για την πρόληψη της επιπλοκής, με τα πρώτα συμπτώματα συνιστάται παροχέτευση του αμνιακού υγρού. Στην μεμονωμένη ατρησία του οισοφάγου η μετεγχειρητική επιβίωση είναι άριστη(>95%) και αποκαθίσταται σχεδόν φυσιολογική λειτουργικότητα. Καρδιακές ανωμαλίες και πρόωρος τοκετός μειώνουν την επιβίωση στο 50-70%.

ΔΩΔΕΚΑΔΑΚΤΥΛΙΚΗ ΑΤΡΗΣΙΑ

Ορισμός: Πρόκειται για την πλήρη εξάλειψη του αυλού του 12δακτύλου.

Συχνότητα: Η επίπτωση της νόσου είναι 1:5000 γεννήσεις.

Εικ.6.5

Αιτιολογία: Συνήθως αποτελεί σποραδική βλάβη, αν και έχουν περιγραφεί περιπτώσεις κληρονομικότητας κατά τον αυτοσωμικό υπολειπόμενο τύπο. Στα μισά νεογνά με 12δακτυλική ατρησία συνυπάρχουν και άλλες βλάβες όπως τρισωμία 21 (40%), σκελετικές ανωμαλίες, άλλες ανωμαλίες του γαστρεντερικού (ατρησία του οισοφάγου/ τραχειοοισοφαγικό συρίγγιο , εκκόλπωμα Meckel ) , καρδιακές και νεφρικές ανωμαλίες.

Η ανωμαλία προκύπτει λόγω αδυναμίας αποκατάστασης της διαβατότητας του 12δακτύλου, περί την 11η εβδομάδα της κύησης. Φυσιολογικά από την 5η εβδομάδα της κύησης ο αυλός εξαφανίζεται από τον γρήγορο πολλαπλασιασμό του επιθηλίου. Κατά τήν 11η εβδομάδα, όμως , το επιθήλιο αποπίπτει και ο αυλός επανέρχεται στη φυσιολογική του διάμετρο. Σε αντίθετη περίπτωση προκύπτει στένωση ή ατρησία (Εικ. 6. ).

Υπερηχογραφικά ευρήματα : Χαρακτηριστικό εύρημα της πάθησης αυτής είναι η απεικόνιση της «διπλής φυσαλίδος» του στομάχου. Πρόκειται για την εικόνα του στομάχου και του παρακείμενου προστενωτικού 12δακτύλου, που είναι γεμάτα με αμνιακό υγρό, εξαιτίας των καταποτικών κινήσεων του εμβρύου και που χωρίζονται μεταξύ τους με τον πυλωρό (Εικ. 6.6). Σε κεντρικές όμως βλάβες η εικόνα μπορεί να είναι η «μονή φυσαλίδα» που αναπαριστά μόνο το διασταλμένο στομάχι (Εικ. 6.7).

Η συνένωση των δύο φυσαλίδων στην εικόνα «διπλής φυσαλίδος» είναι χαρακτηριστική της 12δακτυλικής ατρησίας και θέτει την διαφορική διάγνωση έναντι άλλων κυστικών μορφωμάτων της περιοχής όπως η χοληδόχος κύστη ή ηπατικές κύστεις.

Η βλάβη συνδυάζεται συχνά με υδράμνιο, αν και συνήθως το τελευταίο εύρημα εμφανίζεται μετά τις 24 εβδομάδες.

Εικ 6.6 Τυπική εικόνα διπλής φυσαλίδας σε έμβρυα 24 εβδομάδων , χαρακτηριστική 12δακτυλικής ατρησίας

Εικ 6.7 Μονή φυσαλίδα σε στένωση του εγγύς τμήματος του 12δακτύλου

Πρόγνωση: Εξαιτίας του υδραμνίου ο κίνδυνος πρόωρου τοκετού είναι αυξημένος. Στις περιπτώσεις αυτές ενδείκνυται η παροχέτευση του αμνιακού υγρού.

Η επιβίωση εξαρτάται κατά πολύ από συνύπαρξη και άλλων επιβαρυντικών παραγόντων (π.χ. πρόωρος τοκετός). Η θνητότητα μπορεί να φτάσει το 36%. Μετά όμως την χειρουργική αποκατάσταση της βλάβης η επιβίωση ανέρχεται στο 95%.

ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΑΠΟΦΡΑΞΗ

Ορισμός: Οφείλεται σε συγγενή ατρησία ή στένωση του λεπτού ή του παχέως εντέρου. Η βλάβη μπορεί να αφορά σε εντερικά ή εξωεντερικά αίτια.

Συχνότητα: Η νόσος παρατηρείται σε 1:2000 γεννήσεις. Οι μισές περιπτώσεις αφορούν σε απόφραξη του λεπτού και οι άλλες μισές σε απόφραξη του παχέως εντέρου.

Αιτιολογία: Αν και η νόσος είναι κατά κανόνα σποραδική, έχουν περιγραφεί οικογενείς περιπτώσεις πολλαπλών, κυρίως, στενώσεων ή αποφράξεων.

Εικ.6.8 Ιστολογικό παρασκεύασμα από τμήμα του ειλεού με ατρησία.

Η βλάβη του λεπτού εντέρου προκύπτει από ανώμαλη ανάπτυξη κατά την εμβρυϊκή ζωή και αφορά συνήθως σε 3 τύπους. α) μεμβρανώδες διάφραγμα, β) ινώδες διάφραγμα, γ) πλήρης διακοπή της συνέχειας του λεπτού εντέρου (Εικ. 6.8)

Η βλάβη του παχέως εντέρου βρίσκεται συνήθως στον πρωκτικό σωλήνα. Συχνά συνυπάρχει με ατρησία του οισοφάγου.

Υπερηχογραφικά ευρήματα : Φυσιολογικά η διάμετρος του λεπτού και του παχέως εντέρου δεν υπερβαίνει τα 7-20 χιλ. αντίστοιχα. Στην εντερική απόφραξη, όμως, το προστενωτικό τμήμα του εντέρου εμφανίζεται διασταλμένο. Χαρακτηριστική είναι η εικόνα των πολλαπλών εντερικών ελίκων γεμάτων με υγρά (Εικ. 6.9).

Εικ. 6.9 Διατεταμένες εντερικές έλικες λόγω ατρησίας του εντέρου.

Η κοιλιακή κοιλότητα συνήθως μεγαλώνει ανάλογα, ενώ μπορεί να έχει επηρεαστεί ο φυσιολογικός περισταλτισμός του εντέρου. Αν επισυμβεί διάτρηση του εντέρου μπορεί να εμφανιστεί ασκίτης, περιτονίτιδα από μηκώνιο, ή ψευδοκύστης από μηκώνιο (Εικ. 6.10) (βλέπε αντίστοιχα κεφάλαια). Υδράμνιο εμφανίζεται συνήθως μετά την 25η εβδομάδα, κυρίως σε εγγύς βλάβες.

Σε βλάβες του πρωκτικού σωλήνα η διάγνωση μπορεί να είναι δύσκολη επειδή δεν απεικονίζεται σημαντική διάταση του εντέρου και το αμνιακό υγρό συνήθως είναι φυσιολογικό, Σε μερικές περιπτώσεις ασβεστοποιημένο μηκώνιο στην εμβρυϊκή πύελο μπορεί να θέσει υπόνοια της νόσου.

Εικ 6. 10 Ανάπτυξη επιπλοκών σε εντερική απόφραξη.

Πρόγνωση: Τα νεογέννητα με εντερική απόφραξη εμφανίζουν νωρίς στην πρώτη νεογνική ηλικία συμπτώματα κοιλιακής διάτασης και εμέτων, Η θνητότητα σχετίζεται με την ηλικία κύησης κατά τον τοκετό και την παρουσία άλλων ανωμαλιών, καθώς και την θέση του κωλύματος. Σε νεογνά που γεννήθηκαν στις 32 εβδομάδες κύησης ή περισσότερο και δεν παρουσιάζουν άλλη βλάβη η μετεγχειρητική επιβίωση είναι πάνω από 95%, Απώλεια μεγάλου μέρους του εντέρου οδηγεί στο σύνδρομο μικρού εντέρου που είναι θανατηφόρο

ΝΟΣΟΣ HIRSCHSPRUNG (ΣΥΓΓΕΝΗΣ ΕΝΤΕΡΙΚΗ ΑΓΑΓΓΛΙΩΣΗ)

Ορισμός: Η νόσος hirschsprung χαρακτηρίζεται από έλλειψη των τοιχωματικών παρασυμπαθητικών νευρικών γαγγλίων ενός τμήματος του εντέρου, συνήθως του παχέως.

Συχνότητα: Η επίπτωση της νόσου είναι 1:3000 γεννήσεις.

Αιτιολογία: Θεωρείται σποραδική νόσος, αν και 5% των περιπτώσεων είναι οικογενείς. Σε μικρό ποσοστό συνδέεται με τρισωμία 21.

Η νόσος οφείλεται σε αποτυχία μετανάστευσης των νευροβλαστών από το νευρικό δέρμα στο έντερο, που συνήθως γίνεται μεταξύ 6ης και 12ης εβδομάδας της κύησης. Μία άλλη θεωρία υποστηρίζει πως οι νευροβλάστες αν και φτάνουν στο έντερο αποπίπτουν κατά την εμβρυϊκή ζωή.

Εικ 6. 11 Διατεταμένες εντερικές έλικες.

Υπερηχογραφικά ευρήματα : Το αγαγγλιωτικό τμήμα του εντέρου δεν μπορεί να μεταδώσει το περισταλτικό κύμα. Έτσι μηκώνιο λιμνάζει στο εγγύς τμήμα του εντέρου, προκαλώντας διαστολή του αυλού του. Επομένως τα υπερηχογραφικά ευρήματα είναι κοινά με οποιαδήποτε άλλη αιτία απόφραξης (Εικ. 6.11-6.12) Ανάλογα με το επίπεδο της βλάβης, υπάρχουν και αντίστοιχα ευρήματα. Έτσι σε βλάβες του παχέως εντέρου και του ορθού υπάρχει μικρή διαστολή του αυλού του προστενωτικού τμήματος, ασβέστωση του μηκωνίου και φυσιολογικό αμνιακό υγρό. Αντίθετα, σε βλάβη εντοπιζόμενη στο λεπτό έντερο εμφανίζεται υδράμνιο και διαστολή των εντερικών ελίκων.

Εικ. 6. 12

Πρόγνωση: Μετά την γέννηση γίνεται χειρουργική εκτομή του αγαγγλιωτικού τμήματος του εντέρου, με προσωρινή κολοστομία. Η νεογνική θνητότητα ανέρχεται στο 10%. Στην Εικ. 6.13 φαίνεται η ακτινολογική εικόνα νεογνού με νόσο Hirschsprung.

Εικ 6. 13 Ακτινογραφία κοιλίας και βαριούχος υποκλυσμός νεογνού με νόσο Hirschsprung. Παρατηρείται εκτεταμένη διόγκωση του παχέως εντέρου.

ΠΕΡΙΤΟΝΙΤΙΔΑ ΑΠΟ ΜΗΚΩΝΙΟ

Ορισμός: Πρόκειται για άσηπτη φλεγμονή του περιτοναίου του εμβρύου που προκαλείται από διάτρηση του εμβρυϊκού εντέρου και έξοδο μηκωνίου στην περιτοναϊκή του κοιλότητα.

Συχνότητα: Η επίπτωση είναι 1 3000 γεννήσεις.

Εικ 6. 14

Αιτιολογία: Η νόσος είναι σποραδική εκτός από τις περιπτώσεις όπου επιπλέκει κυστική ίνωση, που είναι αυτοσωμική υπολειπόμενη νόσος.

Για την διάτρηση του εντέρου (Εικ. 6.14) ενοχοποιούνται στένωση ή ατρησία του εντέρου και ειλεός από μηκώνιο στο 65% των περιπτώσεων. Άλλα αίτια είναι εντερικά εκκολπώματα (π.χ. Meckel). Ειλεός από μηκώνιο συμβαίνει όταν το τελευταίο έχει κολλώδη και παχύρρευστη σύσταση, κάτι που παρατηρείται ως επί το πλείστον στην κυστική ίνωση.

Εικ 6. 15 Διατεταμένες εντερικές έλικες και υπερηχογενής απεικόνιση του περιτοναίου.

Υπερηχογραφικά ευρήματα : Υπερηχογενείς περιοχές, ως αποτέλεσμα ασβέστωσης, ανευρίσκονται στο εμβρυϊκό περιτόναιο, συνήθως δεξιά και κάτω από το διάφραγμα. Ψευδοκύστεις από μηκώνιο μπορεί να απεικονίζονται, συνήθως σαν υπόηχες βλάβες με ανώμαλα όρια (Εικ. 6.16). Συνήθως οι βλάβες αυτές υποστρέφουν αυτόματα. Ασκίτης συνυπάρχει στο 50% των περιπτώσεων και δίνει ελαφρά υπερηχογενή εικόνα, εξαιτίας της ανάπτυξης αμνιακού υγρού και εντερικού περιεχομένου. Στο 25% των περιπτώσεων παρατηρούνται διατεταμένες έλικες του εντέρου, ως αποτέλεσμα της εντερικής απόφραξης που οδήγησε σε διάτρηση του εντέρου (Εικ. 6.15). Υδράμνιο συνυπάρχει στο 60% των περιπτώσεων, ενώ η περίμετρος της κοιλιάς μπορεί να είναι αυξημένη.

Ειλεός από μηκώνιο καθώς και υπερηχογενές εμβρυϊκό έντερο ανευρίσκεται στο 75% των εμβρύων με κυστική ίνωση (Εικ. 6.17). Η επίπτωση της νόσου σε έμβρυα με προγεννητική διάγνωση εντερικής απόφραξης ανέρχεται στο 10%. Επομένως, όταν δεν υπάρχει σαφές άλλο αίτιο υπερηχογενούς εμφάνισης του εντέρου συνιστάται έλεγχος DNA για κυστική ίνωση.

Στην διαφοροδιάγνωση του υπερηχογενούς εντέρου περιλαμβάνονται 1) ενδοκοιλιακή αιμορραγία, 2) ασκίτης, 3) εμβρυϊκή υποξία, 4) περιτονίτιδα από μηκώνιο και 5) κυστική ίνωση.

Εικ 6. 16 Ψευδοκύστη από μηκώνιο σε έμβρυο 15 εβδομάδων με κυστική ίνωση. Παρατηρείται υπερηχογενής περιφέρεια της ψευδοκύστης καθώς και ασβεστώσεις στο περιτόναιο.

Εικ 6. 17 Ασκίτης και ασβεστώσεις του περιτοναίου σε έμβρυο με κυστική ίνωση.

Πρόγνωση: Η νόσος συνδέεται με θνητότητα > 50% στη νεογνική περίοδο.

ΗΠΑΤΟΣΠΛΗΝΟΜΕΓΑΛΙΑ

Το εμβρυϊκό ήπαρ και ο σπλήνας μπορούν να μετρηθούν υπερηχογραφικά. Αίτια ηπατοσπληνομεγαλίας περιλαμβάνουν εμβρυϊκό ύδρωπα ανοσολογικής ή μη αιτιολογίας συγγενείς λοιμώξεις και μεταβολικές διαταραχές καθώς και τα σύνδρομα Beckwith - Wiedmann και Zellweger. Ηπατομεγαλία συναντάται επίσης στο αιμαγγείωμα που είναι συνήθως υποηχογενές ή το ηπατοβλάστωμα (ο συνηθέστερος κακοήθης όγκος της εμβρυϊκής ζωής) όπου παρατηρούνται ασβεστώσεις.

ΗΠΑΤΙΚΕΣ ΑΣΒΕΣΤΩΣΕΙΣ

Ορισμός: Πρόκειται για υπερηχογενείς εστίες στο παρέγχυμα ή την κάψα του ήπατος .

Συχνότητα: Στο δεύτερο τρίμηνο της κύησης απαντάται σε 1/2000 περιπτώσεις .

Αιτιολογία: Η πλειοψηφία είναι ιδιοπαθείς περιπτώσεις, αν και μπορεί να είναι αποτέλεσμα ισχαιμίας συγγενών λοιμώξεων ή νεοπλασμάτων.

Υπερηχογραφικά ευρήματα : Στην υπερηχογραφική εξέταση ανευρίσκονται υπερηχογενείς εστίες στο ήπαρ είτε στο παρέγχυμα είτε στην κάψα. Οι βλάβες μπορεί να είναι μεμονωμένες ή πολλαπλές και συνήθως έχουν διάμετρο 1-2 mm. (Εικ. 6.18).

Εικ 6. 18 Υπερηχογενείς βλάβες του ήπατος

Πρόγνωση: Μεμονωμένες βλάβες δεν επηρεάζουν την πρόγνωση . Η τελευταία εξαρτάται από συνύπαρξη λοιμώδους ή νεοπλασματικής αιτιολογίας.

ΕΝΔΟΚΟΙΛΙΑΚΕΣ ΚΥΣΤΕΙΣ

Αποτελούν συχνό υπερηχογραφικό εύρημα. Συνήθως οφείλονται σε ανωμαλίες του ορθού ( π.χ. ατρησία - στένωση ) και διάταση του εντέρου. Άλλες θέσεις όπου μπορούν να αναπτυχθούν κύστεις είναι το χοληφόρο δέντρο, οι ωοθήκες, το μεσεντέριο και η μήτρα. Η υπερηχογραφική τους διαφοροδιάγνωση μπορεί να είναι δύσκολη και στηρίζεται στη θέση, τη σχέση τους με άλλα όργανα και την υπερηχογραφική εικόνα των άλλων δομών.

ΧΟΛΗΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ

Η κύστη απεικονίζεται στο άνω δεξιό τεταρτημόριο της κοιλιάς. (Εικ. 6.19-6.20). Πρέπει να διαφοροδιαγνωστεί από ηπατικές κύστεις, ατρησία 12δακτύλου και κύστεις εντερικού διπλασιασμού. Σε αυτό βοηθά η έλλειψη υδραμνίου και ο φυσιολογικός περισταλτισμός του εντέρου. Μετά την γέννηση ακολουθεί αφαίρεση της κύστης, για πρόληψη κίρρωσης, πυλαίας υπέρτασης ή αδενοκαρκινώματος. Η θνητότητα φτάνει το 10%.

Εικ 6. 19 Τομή όπου απεικονίζονται το στομάχι (ST) η ουροδόχος κύστη (BL) και η χοληδόχος κύστη.

Εικ 6. 20 Αυξημένες διαστάσεις χοληδόχου κύστης

ΩΟΘΗΚΙΚΕΣ ΚΥΣΤΕΙΣ

Είναι συχνές (1/3 των νεογνών κατά την αυτοψία) ,αν και συνήθως είναι μικρές και ασυμπτωματικές. Είναι ορμονοεξαρτώμενες και συχνά αναπτύσσονται μετά την 25η εβδομάδα κύησης. Είναι πιο συχνές σε διαβητικές μητέρες ή σε Rh ανοσοποίηση, λόγω υπερπλασίας του πλακούντα. Οι πιο πολλές υποστρέφουν κατά την νεογνική περίοδο. Υπερηχογραφικά φαίνονται σαν ετερόπλευρες μονήρεις πυελικές κύστεις, αν και μπορεί να υποστούν ρήξη και αιμορραγία δίνοντας συμπαγή εικόνα. Μεγάλες κύστεις μπορεί να επιπλακούν με υδράμνιο, πιθανώς εξαιτίας συμπίεσης του εντέρου. Η διαφοροδιάγνωση είναι δύσκολη από τον υδρομητρόκολπο, που επίσης απεικονίζεται σαν πυελική κύστη σε θήλεα νεογνά. Συχνά συνδυάζεται με άλλες ανωμαλίες π.χ. πολυκυστικοί νεφροί ,οισοφαγική ατρησία, 12δακτυλική ατρησία, ατρησία ορθού κ.α.

ΜΕΣΕΝΤΕΡΙΕΣ ΚΥΣΤΕΙΣ

Προκαλούνται από παρεμπόδιση της λεμφικής παροχέτευσης ή λεμφικού αμαρτώματος. Περιέχουν υγρό που μπορεί να είναι ορώδες, χυλώδες ή αιμορραγικό. Προγεννητικά, στον υπερηχογραφικό έλεγχο ανευρίσκονται πολλαπλές ή μονήρεις κύστεις διαφόρου μεγέθους, συνήθως κατά μήκος της μέσης γραμμής. Αν δημιουργηθεί θωρακική συμπίεση μπορεί να χρειαστεί διασωλήνωση του νεογνού. Συνήθως η αντιμετώπιση είναι συντηρητική και επεμβατικές μέθοδοι χρησιμοποιούνται σε μεγάλες βλάβες με εντερική απόφραξη ή ρήξη και αιμορραγία.

ΗΠΑΤΙΚΕΣ ΚΥΣΤΕΙΣ

Συνήθως ανευρίσκονται στο δεξιό λοβό του ήπατος. Προκαλούνται από απόφραξη του χοληφόρου δέντρου. Απεικονίζονται σαν μονήρεις ενδοηπατικές κύστεις. Συνήθως είναι ασυμπτωματικές, αν και μπορεί να επιπλακούν από λοιμώξεις ή αιμορραγίες.

Είναι πολύ σπάνιες και μπορούν να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε τμήμα του γαστρεντερικού σωλήνα. Υπερηχογραφικά απεικονίζονται σαν σωληνώδεις ή κυστικές δομές διαφόρου μεγέθους. Μπορεί να είναι μεμονωμένες ή να συνδέονται και με άλλες βλάβες του γαστρεντερικού.

Η διαφοροδιάγνωση πρέπει να γίνει από άλλες ενδοκοιλιακές κύστεις ή βρογχογενείς κύστεις, αδενωματώδεις κύστεις των πνευμόνων ή χωροκατακτητικές βλάβες των πνευμόνων. Το πάχος του τοιχώματος και ο περισταλτισμός βοηθούν την διάγνωση.

Βιβλιογραφία

1. www.fetus.net
2. www.centrus.com.br
3. Diagnosis of fetal abnormalities Gianluigi Pilu & Kypros H.Nicolaides
4. Ultrasound Diagnosis of Fetal Anomalies M.Entezami, M. Albig, A.Gasiorek-Weins, R.Becker

Παπαδόπουλος Κωνσταντίνος, Φοιτητής Ιατρικής Σχολής
Β’ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών
Αρεταίειο Νοσοκομείο
Διευθυντής: Καθηγητής Γ. Κ. Κρεατσάς