Το υπερηχογράφημα του δευτέρου τριμήνου πραγματοποιείται μεταξύ της 18ης και 23ης εβδομάδας της κύησης, ονομάζεται δε και υπερηχογράφημα β΄ επιπέδου ή αναλυτικό ή προγεννητικό εφ’ όσον είναι εκείνο το οποίο κατά κύριο λόγο ελέγχει τόσο το ρυθμό ανάπτυξης του εμβρύου, όσο και τυχόν ανωμαλίες στη διάπλαση των διαφόρων οργάνων και συστημάτων του. Ταυτόχρονα βέβαια μπορεί να τεκμηριώσει τη βιωσιμότητα του κυήματος και νa αξιολογήσει τη θέση και τη λειτουργικότητα του πλακούντα καθώς και την επάρκεια του αμνιακού υγρού.

Α) Ο έλεγχος της ανάπτυξης του εμβρύου γίνεται με την πραγματοποίηση μετρήσεων που αφορούν καίρια σημεία του σώματός του:

α) Η αμφιβρεγματική διάμετρος (ΑΒΔ) υπολογίζεται σε μια εγκάρσια τομή του κρανίου στο επίπεδο των θαλάμων . η μέτρηση γίνεται από την εξωτερική επιφάνεια του εγγύς βρεγματικού οστού μέχρι την εσωτερική επιφάνεια του αντίθετου βρεγματικού οστού.Το μέγεθος της ΑΒΔ σε κάθε ηλικία, δίνεται από τον πίνακα Ι, στον οποίο φαίνεται ότι γύρω στην 20η εβδομάδα κυμαίνεται από 45 έως 54 mm με τη μέση τιμή στα 49 mm. Η παράμετρος αυτή χρησιμοποιείται μόνο για τη διάγνωση της σύμμετρης καθυστέρησης της ανάπτυξης.

Εικόνα 1: ΑΒΔ 51 mm σε έμβρυο 21w 3d

β) H περιφέρεια του κρανίου υπολογίζεται στο ίδιo επίπεδο με την ΑΒΔ και δεν επηρεάζεται από το σχήμα του κρανίου. Όπως φαίνεται από τον πίνακα ΙΙ την 20η εβδομάδα η διακύμανση είναι από 162 έως 189 mm με μέση τιμή τα 175 mm. Συνεπώς σε μια τομή όπως της εικόνας 1 εκτός από την ΑΒΔ είναι δυνατόν να μετρηθεί και η περιφέρεια του κρανίου του εμβρύου.

γ) Η περίμετρος της κοιλίας . Η μέτρηση γίνεται κατά τον εγκάρσιο άξονα στο ύψος του ενδοηπατικού τμήματος της ομφαλικής φλέβας. Σύμφωνα με τον πίνακα ΙΙΙ, την 20η εβδομάδα κυμαίνεται από 133 έως 168 mm και η μέση τιμή είναι περί τα 149 mm. Είναι η περισσότερο ευαίσθητη παράμετρος για τη διάγνωση της ενδομήτριας καθυστέρησης της ανάπτυξης ή της αύξησης του ρυθμού ανάπτυξης του εμβρύου.

Εικόνα 2: Περιφέρεια κοιλιάς 140 mm σε έμβρυο 30w 2d

δ) Tο μήκος του μηριαίου. Πραγματοποιείται μέτρηση της οστεοποιούμενης διάφυσης του μηριαίου και σύμφωνα με τον πίνακα ΙV την 20η εβδομάδα είναι από 29 έως 36 mm με μέση τιμή τιμή τα 32mm.

Εικόνα 3 : Μήκος μηριαίου οστού 31,9 mm σε κύηση 19w 6d

Οι παράμετροι αυτές μπορούν επίσης να καθορίσουν και την ηλικία του κυήματος. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιείται κυρίως η ΑΒΔ και το μήκος του μηριαίου, δηλαδή οι μετρήσεις που επηρεάζονται λιγότερο από οποιαδήποτε αιτία ελάττωσης του ρυθμού ανάπτυξης του εμβρύου.

B) Ο δεύτερος στόχος του υπερηχογραφήματος β΄ επιπέδου είναι ο έλεγχος της φυσιολογικής διάπλασης των σπλάγχνων και μελών του εμβρύου . Η αποτελεσματική διερεύνηση των παραπάνω απαιτεί μια συστηματοποιημένη σάρωση του εμβρύου σε όλο το μήκος του όπως περιγράφεται παρακάτω:

i) Εγκεφαλικό κρανίο. Οι τομές που χρησιμοποιούνται είναι κατά κύριο λόγο σε εγκάρσιο επίπεδο, και ο έλεγχος γίνεται κατά την εξέταση του εγκεφάλου και την μέτρηση της ΑΒΔ. Η φυσιολογική υπερηχογραφική ανατομία του εμβρυϊκού κρανίου φαίνεται στην εικόνα.

ii) Πρόσωπο. Το μέτωπο, οι οφθαλμικοί κόγχοι, η μύτη, τα χείλη και τα ώτα μπορούν ν’αναγνωριστούν με βεβαιότητα από την 12η εβδομάδα.Απαραίτητες για την εξέτασή τους είναι επιμήκεις, εγκάρσιες και στεφανιαίες τομές. ωστόσο οι επιμήκεις τομές είναι οι σπουδαιότερες για την αξιολόγηση της ακεραιότητας της ανατομίας του προσώπου. Μία μέση επιμήκης τομή επιτρέπει την απεικόνιση της πλάγιας όψης του εμβρύου, ενώ τ’αφτιά απεικονίζονται σ’εγκάρσια τομή στο ύψος του θόλου του κρανίου. Γενικά με μια σειρά από εγκάρσιες τομές που ξεκινούν απο την κορυφή του θόλου του κρανίου με κατεύθυνση κεφαλουραία είναι δυνατόν να εξετασθούν όλες οι δομές του προσώπου (μέτωπο, ράχη της μύτης, οφθαλμικοί κόγχοι, μύτη, άνω χείλος, σκληρή υπερώα, γλώσσα μέσα στη στοματική κοιλότητα, κάτω χείλος και κάτω γνάθος). Η εκτίμηση της παρουσίας και του μεγέθους των ματιών είναι συνήθως υποκειμενική, όταν όμως κρίνεται απαραίτητο γίνεται με μέτρηση της εσωτερικής και εξωτερικής διαμέτρου του κόγχου (η εσωτερική διάμετρος του κόγχου είναι περίπου το 1/3 της εξωτερικής).

Εικόνα 5: Έμβρυο ηλικίας 23w 0d. Τομή επιμήκης στην οποία διαφαίνονται τα χείλη, η μύτη,το πηγούνι και ο λαιμός.

Υπάρχει στενή συσχέτιση μεταξύ της ανάπτυξης των δομών της μέσης γραμμής του προσώπου (μέτωπο, μύτη, ενδοκογχικές δομές, άνω χείλος) και της διαφοροποίησης του προσθίου εγκεφάλου. Συνεπώς, βλάβες των δομών της μέσης γραμμής του προσώπου συνδυάζονται συχνά με εγκεφαλικές ανωμαλίες κυρίως ολοπροσεγκεφαλία.

iii) Εγκέφαλος. Ο εμβρυϊκός εγκέφαλος υφίσταται πολυάριθμες μεταβολές κατά τη διάρκεια της κύησης. Γύρω στην 11η εβδομάδα τα έντονα υπερηχογενή χοριοειδή πλέγματα των πλαγίων κοιλιών είναι οι εμφανέστερες ενδοκρανιακές δομές. Στην αρχή του δευτέρου τριμήνου οι πλάγιες κοιλίες καθώς και τα χοριοειδή πλέγματα μειώνονται σε μέγεθος σε σχέση με την εγκεφαλική ουσία.

Εικόνα 7: Εγκάρσια διατομή θόλου κρανίου εμβρύου ηλικίας 18 εβδομάδων. Διακρίνονται τα χοριοειδή πλέγματα.

Υπερηχογραφικά η εξέταση του εγκεφάλου μπορεί να καλυφθεί με δύο εγκάρσιες τομές. Η πρώτη τομή στο ύψος του διαφανούς διαφράγματος (διπλή μεμβράνη που χωρίζει μεταξύ τους τις δύο πλάγιες κοιλίες αποτελώντας ταυτόχρονα το έσω τοίχωμα κάθε μίας από αυτές) θα σκιαγραφήσει τα πρόσθια και τα οπίσθια κέρατα των πλαγίων κοιλιών, τα χοριοειδή πλέγματα, την τρίτη κοιλία και τον υδραγωγό του Sylvius . είναι η τομή που χρησιμοποιείται για την μέτρηση της ΑΒΔ , της περιφέρειας του κρανίου και του πλάτους των κοιλιών. Η δεύτερη τομή, η υπινιοβρεγματική, επιτρέπει την εξέταση του μεσεγκεφάλου και του οπίσθιου κρανιακού βόθρου . χρησιμοποιείται για την μέτρηση της εγκάρσιας διαμέτρου της παρεγκεφαλίδας και της παρεγκεφαλιδοπρομηκικής δεξαμενής. Όσο για τα εγκεφαλικά ημισφαίρια, στην εξέταση της καθ’ ημέρα πράξης είναι ορατό μόνο το ένα και, αν δεν υπάρχει υποψία για κάτι διαφορετικό, η συμμετρία θεωρείται δεδομένη.

Εικόνα 8: Εγκάρσια τομή της παρεγκεφαλίδας και της παρεγκεφαλιδο-προμηκικής δεξαμενής

Ίσως βέβαια σε κάποιες επιλεγμένες περιπτώσεις να είναι αναγκαίες επιπρόσθετες τομές διαφορετικών κατευθύνσεων προκειμένου να επιτευχθεί λεπτομερέστερη απεικόνιση των ενδοκρανιακών δομών. Επιπλέον, η ταυτόχρονη εξέταση των δύο εγκεφαλικών ημισφαιρίων, απαιτεί επιμήκεις και στεφανιαίες τομές για τις οποίες συχνά χρειάζεται διακολπικό υπερηχογράφημα.

β) Σπονδυλική στήλη. Η εξέταση πρέπει να πραγματοποιηθεί τόσο σε επιμήκεις όσο και σε εγκάρσιες τομές και οι μαλακοί ιστοί που περιβάλλουν τη σπονδυλική στήλη να ελεγχθούν προσεκτικά σε ολόκληρο το μήκος της, από την αυχενική έως την ιεροκοκκυγική μοίρα. Συγκεκριμένα στις επιμήκεις τομές, η φυσιολογική σπονδυλική στήλη παρουσιάζει μια εικόνα “σιδηροδρομικής γραμμής”, ενώ σε στεφανιαίο επίπεδο οι πυρήνες οστέωσης των σπονδύλων σχηματίζουν τρεις συνεχείς γραμμές που φθάνουν μέχρι το ιερό οστό. Ταυτόχρονα, οι υπερηχογενείς περιοχές που φαίνονται στις εικόνες του εγκάρσιου επιπέδου αντιπροσωπεύουν το σώμα και τα σπονδυλικά τόξα, εφ’ όσον οι αποφύσεις των σπονδύλων δεν απεικονίζονται. Οι εικόνες αυτές αξιοποιούνται στην εκτίμηση της ακεραιότητας κάθε ενός από τους σπονδύλους, καθώς και της σπονδυλικής στήλης στο σύνολό της.

Εικόνα 9: Οβελιαία τομή σπονδυλικής στήλης και πυέλου

γ) Θωρακικός κλωβός και θωρακική κοιλότητα.

i) Θωρακικός κλωβός. Η εξέταση του θωρακικού κλωβού γίνεται ταυτόχρονα με των σπλάγχνων του σε εγκάρσιες κι επιμήκεις (όπως στη διπλανή εικόνα) τομές που ελέγχουν την παρουσία και ακεραιότητα κυρίως των πλευρών.

ii) Πνευμονικό παρέγχυμα. Το φυσιολογικό πνευμονικό παρέγχυμα απεικονίζεται όπως φαινεται στη εικόνα.

Εικόνα 11: Εγκάρσια τομή στην οποία διακρίνονται το πνευμονικό παρέγχυμα , οι τέσσερις κοιλότητες της καρδιας, η αορτή καθώς και μία πλευρά με τον σύστοιχο σπόνδυλο.

iii) Διάφραγμα. Η εξέταση του διαφράγματος πραγματοποιείται με μεγαλύτερη ακρίβεια κατα τις επιμήκεις τομές, ενώ ο βασικός στόχος είναι η τεκμηρίωση της ακεραιότητάς του προς αποκλεισμό διαφραγματοκήλης.

iv) Καρδιά.

H καρδιά μπορεί να μελετηθεί σε άπειρα επίπεδα, ωστόσο μόνο μερικές συγκεκριμένες τομές έχουν πρακτική χρησιμότητα στη διάγνωση των περισσότερων ανωμαλιών. Οι τομές αυτές περιλαμβάνουν εικόνες των τεσσάρων κοιλοτήτων, των δεξιών κοιλοτήτων, των αριστερών κοιλοτήτων και άποψη των μεγάλων αγγείων. Στην εμβρυϊκή υπερηχοκαρδιογραφία θα πρέπει πάντα να περιλαμβάνεται και τοπογραφική μελέτη του θώρακα και της κοιλιάς. Ο καθορισμός της δεξιάς και της αριστερής πλευράς επιτυγχάνεται με τη συνεκτίμηση της θέσης της κεφαλής και της σπονδυλικής στήλης κι ακολούθως γίνεται συσχέτιση με το στόμαχο, τα ηπατικά αγγεία, την κοιλιακή αορτή και την κάτω κοίλη φλέβα.

Εικόνα 12

Μία εγκάρσια τομή του θώρακα αποκαλύπτει μια εικόνα των τεσσάρων κοιλοτήτων της εμβρυϊκής καρδιάς η οποία στην τομή αυτή καταλαμβάνει περίπου το 1/3 της θωρακικής κοιλότητας (εικ. 11). Ταυτόχρονα στην εικόνα αυτή είναι αναγνωρίσιμες οι κοιλίες, οι κόλποι, οι κολποκοιλιακές βαλβίδες, το μεσοκολπικό και το μεσοκοιλιακό διάφραγμα, το ωοειδές τρήμα με τη βαλβίδα του και οι πνευμονικές φλέβες. Το πάχος του μεσοκοιλιακού διαφράγματος είναι ίσο με αυτό του ελεύθερου κοιλιακού τοιχώματος. Η καρδιά δεν βρίσκεται στο κέντρο της θωρακικής κοιλότητας αλλά είναι μετατοπισμένη προς τ’ αριστερά. Οι πνευμονικές φλέβες αναγνωρίζονται από τη συμβολή τους με τον αριστερό κόλπο.

Χρήσιμη επίσης είναι και η εκτίμηση των οδών εξόδου του αίματος από την καρδιά ώστε ν’ αποκλειστούν ανωμαλίες των μεγάλων αγγείων. Οι εικόνες της αριστερής καρδιάς σκιαγραφούν την αριστερή κοιλία και την αορτή . το πρόσθιο τοίχωμα της τελευταίας βρίσκεται σε συνέχεια με το μεσοκοιλιακό διάφραγμα όπως φαίνεται χαρακτηριστικά στην εικόνα 12. Οι λήψεις της δεξιάς καρδιάς απεικονίζουν τη δεξιά κοιλία και το χώρο εξώθησής της με το στέλεχος της πνευμονικής αρτηρίας να εξέρχεται από την κοιλία και αμέσως να τριχάζεται δίνοντας το Βοττάλειο πόρο και δύο μικρότερα αγγεία, τις πνευμονικές αρτηρίες.

Αναγνωρίζονται επίσης τα δύο αρτηριακά τόξα του εμβρύου: το αορτικό τόξο, από το οποίο εξέρχονται το βραχιονοκεφαλικό στέλεχος, η αριστερή καρωτίδα και η υποκλείδιος αρτηρία, και εκείνο του Βοτταλείου πόρου από το οποίο δεν εκπορεύεται κανένα αγγείο. Οι κοίλες φλέβες φαίνονται σε επιμήκη τομή όπως εισέρχονται στο δεξιό κόλπο.

Εικόνα 13: Διακρίνεται το αορτικό τόξο και η κατιούσα αορτή έμπροσθεν της σπονδυλικής στήλης.

Η ηχοκαρδιογραφική εκτίμηση του εμβρύου μπορεί σ’επιλεγμένες περιπτώσεις να συμπληρωθεί με την εξέταση M-mode η οποία δίνει χρήσιμες πληροφορίες για τον καρδιακό ρυθμό και την κίνηση των βαλβίδων και του μυοκαρδίου.

Εικόνα 14: Ομφαλικές αρτηρίες και ουροδόχος κύστη.

δ) Kοιλιακό τοίχωμα. H φυσιολογική εξέλιξη του κοιλιακού τοιχώματος εξαρτάται από την ομαλή συνένωση τεσσάρων εξωδερμικών πτυχών (κεφαλικό, ουραίο και δύο πλάγια).Την 8η με 10η εβδομάδα όλα τα έμβρυα εμφανίζουν ένα έλλειμμα του κοιλιακού τοιχώματος και μια προβολή του μέσου εντέρου προς τα έξω (φαίνεται ως υπερηχογενής μάζα στη βάση του ομφαλίου λώρου). Στις 10 με 12 εβδομάδες τα σπλάγχνα επιστρέφουν μέσα στην κοιλιακή κοιλότητα και το τοίχωμα ολοκληρώνεται έως την 5η μέρα της 11ης εβδομάδας.Η ακεραιότητα του κοιλιακού τοιχώματος θα πρέπει πάντα ν’ αποδεικνύεται με τομές κατά την εγκάρσια διάμετρο που απεικονίζουν την είσοδο του ομφαλίου λώρου στην κοιλιακή κοιλότητα. Είναι επίσης απαραίτητο ν’ απεικονίζεται η ουροδόχος κύστη, ώστε ν’ αποκλείεται η πιθανότητα εκστροφής της.

ε) Γαστρεντερικός σωλήνας. Υπερηχογραφικά το εμβρυϊκό στομάχι είναι ορατό από την 9η εβδομάδα ως ένα άνηχο κυστικό μόρφωμα στο αριστερό άνω τεταρτημόριο της κοιλιάς. Πίσω από αυτό και προς τ’ αριστερά ίσως απεικονίζεται και ο σπλήνας. Το έντερο φυσιολογικά έχει ομοιόμορφη ηχογένεια σε όλο το μήκος του. Το ήπαρ καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της άνω κοιλιάς ενώ ο αριστερός λοβός του είναι μεγαλύτερος από τον δεξιό , λόγω της μεγαλύτερης παροχής σ’ αυτόν οξυγονωμένου αίματος. Η χοληδόχος κύστη φαίνεται σαν ένα ωοειδές κυστικό μόρφωμα στα δεξιά και κάτω από το ενδοηπατικό τμήμα της ομφαλικής φλέβας.

Εικόνα 16 : Είναι ορατή η χοληδόχος κύστη στο άνω δεξιό τμήμα της εικόνας

στ) Νεφροί και ουροφόρος οδός . Οι νεφροί και τα επινεφρίδια εντοπίζονται κάτωθεν του επιπέδου του στομάχου, αμφοτερόπλευρα και έμπροσθεν της σπονδυλικής στήλης . είναι δε ορατά υπερηχογραφικά με βεβαιότητα από τις 12 εβδομάδες. Η ηχογένεια των νεφρών μειώνεται με την πρόοδο της κύησης ενώ τα επινεφρίδια απεικονίζονται ως διαφανείς δομές με υπερηχογενή φλοιό.

Για τη μελέτη των νεφρών απαιτούνται επιμήκεις και εγκάρσιες τομές.Σε μία επιμήκη σάρωση οι νεφροί φαίνονται ως ελλειπτοειδείς περιοχές, ενώ σε εγκάρσια ως στρογγυλές δομές, αμφοτερόπλευρα της σπονδυλικής στήλης. Με την πρόοδο της εγκυμοσύνης αυξάνει τόσο το μήκος όσο και το μέγεθος της περιφέρειάς τους. Συγκεκριμένα η οπισθοπρόσθια διάμετρος της νεφρικής πυέλου είναι περίπου 5 mm στις 15 με 19 εβδομάδες. Στον υπερηχογραφικό έλεγχο εμφανίζονται ελαφρά υποηχογενείς σε σύγκριση με το ήπαρ και τις εντερικές έλικες. Την 20η εβδομάδα εμφανίζουν μία υπερηχογενή άλω (περινεφρικό λίπος) και η φλοιώδης μοίρα είναι υπερηχογενέστερη της μυελώδους. Η ουροδόχος κύστη στις 13 εβδομάδες κύησης μπορεί ν’ απεικονιστεί στο 90% των περιπτώσεων. Οι μεταβολές του όγκου της που επισυμβαίνουν με το πέρασμα του χρόνου βοηθούν στη διαφοροποίησή της από άλλες κυστικές δομές.

ζ) Σκελετικό σύστημα . Όλα τα μακρά οστά φαίνονται με βεβαιότητα από την 11η εβδομάδα. Το μήκος του βραχιονίου, της κερκίδας, της ωλένης, του μηριαίου, της κνήμης και της περόνης αυξάνονται γραμμικά με την πρόοδο της κύησης.Στο υπερηχογράφημα β΄ επιπέδου θα πρέπει ν’ απεικονίζονται και τα τρία τμήματα του κάθε μέλους (εικ. 18) μετράται όμως μόνο το μήκος του μηριαίου.Αξιολογείται επίσης και η σχέση του άκρου πόδα με την κνήμη προς αποκλεισμό συγγενούς παραμόρφωσης.

Εικόνα 17: Φυσιολογική άκρα χείρα με ορατές όλες τις φάλαγγες και των πέντε δακτύλων.

Εικόνα 18

η) Γεννητικό Σύστημα . Με την υπερηχογραφία μπορεί να ελεγχθεί η παρουσία των όρχεων μέσα στο όσχεο (περίπτωση κρυψορχίας), και φυσικά ν’ αναγνωριστεί το φύλο του εμβρύου απο την μορφολογία των έξω γεννητικών οργάνων.

Εικόνα 19: Μεγάλα χείλη του αιδοίου σε έμβρυο 23w 6d.

θ) Αμνιακό Υγρό. Η μέση ποσότητα του αμνιακού υγρού κατά το β΄τρίμηνο της κύησης είναι περίπου 350-400 ml και μετά την 20η εβδομάδα η κύρια πηγή του είναι τα ούρα του εμβρύου. Η μέτρηση της ποσότητάς του γίνεται είτε με τον υπολογισμό των μεγαλύτερων κάθετων διαμέτρων των θυλάκων του αμνιακού υγρού στα τέσσερα τεταρτημόρια της κοιλιάς, είτε με τη μέτρηση του μεγαλύτερου θύλακα του αμνιακού υγρού.Ο τελευταίος πρέπει να είναι πάνω από 1cm.

ι) Πλακούντας . Εκτιμάται ο βαθμός ωρίμανσης με βάση την παρουσία ή απουσία υπερηχογενών περιοχών και το σχήμα αυτών. Χρήσιμη επίσης είναι και η εξέταση της αιματικής ροής στα μητριαία και τα ομφαλικά αγγεία προκειμένου να εκτιμηθεί η πιθανότητα εμφάνισης πλακουντικής ανεπάρκειας.

Εικόνα 20:Φυσιολογικός πλακούντας με αποτιτανώσεις.

ια) Ομφάλιος λώρος. Κατ’ αρχάς εκτιμάται το μήκος και η ομαλή θέση του ομφαλίου λώρου μέσα στον αμνιακό σάκο, ώστε να είναι γνωστή η πιθανότητα περιέλιξής του και στραγγαλισμού του εμβρύου ή ελάττωσης της παροχής αίματος σ’ αυτό. Έπειτα εξετάζονται τα ομφαλικά αγγεία, η μία φλέβα και οι δύο αρτηρίες σε εγκάρσια διατομή.Συνήθως βέβαια η εξέταση αυτή πραγματοποιείται με τη μέθοδο Doppler.

Εικόνα 21: Ομφαλικά αγγεία (φλέβα, αρτηρίες).

Γ) Ένα αλλο πεδίο αξιοποίησης των υπερήχων είναι στην καθοδήγηση των επεμβατικών μεθόδων που εφαρμόζονται στο δεύτερο τρίμηνο της κύησης:

α) Αμνιοπαρακέντηση. Η μέθοδος αυτή, που εφαρμόζεται μετά τη 16η εβδομάδα της κύησης, βασίζεται στην παρακέντηση της αμνιακής κοιλότητας και κατόπιν λήψη αμνιακού υγρού, διαμέσου του κοιλιακού τοιχώματος. Πρέπει να προηγηθεί προσεκτικός υπερηχογραφικός έλεγχος της θέσης του πλακούντα, της ουροδόχου κύστης της μητέρας και φυσικά του εμβρύου (θέση, καρδιακοί παλμοί) και να επιλεγεί μία λίμνη αμνιακού υγρού. Η είσοδος της βελόνας στη επιθυμητή θέση επιτυγχάνεται μεσω υπερηχογραφικής καθοδήγησης. Θεωρείται αρκετά ασφαλής εξέταση, εφ’ όσον στα περισσότερα κέντρα ο κίνδυνος απώλειας του εμβρύου είναι από 0,3% έως 1%.

β) Λήψη αίματος από το έμβρυο . Η συνηθέστερη ένδειξη της εξέτασης αυτής στο δεύτερο τρίμηνο (και ιδίως μετά την 20η εβδομάδα), είναι η ανάγκη για ταχεία ανάλυση του εμβρυϊκού καρυοτύπου επί ιδιαίτερων συνθηκών. Η διαδικασία αυτή πραγματοποιείται υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση με πλακουντοκέντηση, παρακέντηση της εμβρυϊκής καρδιάς ή παρακέντηση των ηπατικών αγγείων.

γ) Ομφαλιδοπαρακέντηση. Η εξέταση αυτή πραγματοποιείται μετα την 18η εβδομάδα και συνίσταται στη διακοιλιακή λήψη αίματος από τα ομφαλικά αγγεία και κυρίως την ομφαλική φλέβα που είναι μεγαλύτερης διαμέτρου από τις αρτηρίες.Η θέση παρακέντησης του ομφαλίου λώρου είναι κοντά στην έκφυσή του από τον πλακούντα διότι το σημείο εκείνο είναι λιγότερο κινητό σε σχέση με τον υπόλοιπο ομφάλιο λώρο.Με τη διαδικασία αυτή ο κίνδυνος απώλειας του εμβρύου είναι περίπου 1-2%.

Παράρτημα (πίνακες)

Πίνακας I:Αμφιβρεγματική διάμετρος, Πίνακας II: Περιφέρεια της κεφαλής

Πίνακας III: Περιφέρεια κοιλίας, Πίνακας IV: Μήκος μηριαίου οστού

Βιβλιογραφία

1. Gianluigi Pilu & Kypros H. Nikolaides: Diagnosis of fetal abnormalities, the 18-23 week scan. (1999)
2. Entezami Michael & Albig Matthias & Gasiorek-Wiens Adam & Becker Rolf : Ultrasound Diagnosis of Fetal Abnormalities (2004)
3. Βλάχος Λάμπρος: Σύγχρονη διαγνωστική απεικόνιση vol 2 (1999)
4. Aγγελοπούλου Ρωξάνη: Εμβρυολογία (1993)
5. Κρεατσάς Γεώργιος : Σύγχρονη γυναικολογία και μαιευτική (1998), Γυναικολογία και μαιευτική της νεαρής ηλικίας (2001)
6. www.employees.org
7. www.med.upenn.edu
8. www.telemed.lt
9. http://womenshealth.jhmi.edu
10. www.gehealthcare.com
11. www.centrus.com.br

Συγκεκριμένα οι φωτογραφίες προέρχονται από:

1. Εικ. 1, 2, 3, 20 από :Βλάχος Λάμπρος : Σύγχρονη διαγνωστική απεικόνιση vol 2
2. Εικ.4, 6, 8, 9, 10, 11, 14, 18 από : Gianluigi Pilu & Kypros H. Nikolaides : Diagnosis of fetal abnormalities , the 18-23 week scan.
3. Εικ. 7 από : Aγγελοπούλου Ρωξάνη: Εμβρυολογία
4. Εικ. 19 από : Entezami Μichael & Albig Matthias & Gasiorek-Wiens Adam & Becker Rolf : Ultrasound Diagnosis of Fetal Abnormalities (2004)
5. Εικ. 5 από: www.employees.org
6. Εικ. 12, 13 από : www.med.upenn.edu
7. Εικ. 15 από : www.centrus.com.br
8. Εικ. 16 από : www.telemed.lt
9. Εικ. 17 από : http://womenshealth.jhmi.edu
10. Εικ. 21 από : www.gehealthcare.com

Παπαδοπούλου Σταματία, Φοιτήτρια Ιατρικής Σχολής
Β’ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών
Αρεταίειο Νοσοκομείο
Διευθυντής: Καθηγητής Γ. Κ. Κρεατσάς