Συγγενείς ανωμαλίες των πόρων του Müller που οδηγούν σε καθ'έξιν αποβολές

Οι ανατομικές ανωμαλίες της μήτρας αποτελούν μια μεγάλη ομάδα με διαφορετικές παθολογικές περιπτώσεις. Οι περισσότερες γυναίκες με τέτοιου είδους συγγενείς ανωμαλίες παρουσιάζουν προβλήματα σύλληψης και εμβρυϊκές απώλειες που διαφέρουν ανάλογα με την βαρύτητα της συγγενούς βλάβης.

Οι ανωμαλίες διάπλασης της μήτρας προκύπτουν στην αρχή της όψιμης εμβρυϊκής περιόδου από την ατελή ένωση των παραμεσονεφρικών πόρων. Οι διαμαρτίες αυτές είναι δυνατόν να ταξινομηθούν στις ακόλουθες συμβατικές ομάδες:

1. Απλασία της μήτρας: προκύπτει όταν δεν γίνεται επαρκής ουραία ανάπτυξη των παραμεσονεφρικών πόρων. Επίσης, συνήθης είναι η υποπλασία της μήτρας , δηλαδή η ύπαρξη ενός υπανάπτυκτου οργάνου.

2. Μονόκερη μήτρα: παρουσιάζεται όταν ένας από τους παραμεσονεφρικούς πόρους δεν αναπτύσσεται επαρκώς, έτσι έχουμε την ύπαρξη ενός υποπλαστικού κέρατος.

3. Δίδελφυς μήτρα ή δίκερη διτράχηλη μήτρα: ανευρίσκεται όταν οι παραμεσονεφρικοί πόροι παραμένουν ανεξάρτητοι, με εξωτερικά δύο ξεχωριστά κέρατα.

4. Δίκερη μονοτράχηλη μήτρα: εμφανίζεται όταν οι παραμεσονεφρικοί πόροι ενώνονται στην περιοχή του τραχήλου.

5. Διαφραγματοφόρος ή διθάλαμη μήτρα: χαρακτηρίζεται από την παραμονή ολόκληρου του εσωτερικού μέσου διαφράγματος μεταξύ των ενωμένων παραμεσονεφρικών πόρων.

Από τις ανωμαλίες διαπλάσεως της μήτρας, η διθάλαμη μήτρα σχετίζεται με το υψηλότερο ποσοστό αποβολών, το οποίο κυμαίνεται από 26-94%, σε κάποιες μελέτες. Το ποσοστό για την μονόκερη μήτρα φθάνει και μέχρι 47% αλλά ελαττώνεται σημαντικά όσο αυξάνεται ο αριθμός των κυήσεων. Το ίδιο ισχύει και για τη δίκερη και τη δίδελφη μήτρα, οι ανωμαλίες αυτές όμως σχετίζονται κυρίως με πρόωρους τοκετούς. Ακόμα θα ήταν σκόπιμο να αναφέρουμε πως η υποπλασία της μήτρας ανευρίσκεται σε πολλές περιπτώσεις πρώιμων αποβολών.

Το γεγονός πως η διαφραγματοφόρος - διθάλαμη μήτρα σχετίζεται με πολύ υψηλό ποσοστό αποβολών οφείλεται στη συχνή εμφύτευση του κυήματος στο σχετικά ανάγγειο διάφραγμα, το οποίο συνήθως καταλαμβάνει μεγάλο μέρος της μητρικής κοιλότητας, ακόμη και ένα μικρό όμως σε μήκος διάφραγμα σχετίζεται με την ύπαρξη καθ’ έξη αποβολών. Επιπρόσθετα, το σχήμα της μήτρας σε αυτές τις ανωμαλίες διάπλασης προδιαθέτει σε ισχιακή προβολή με αποτέλεσμα το ποσοστό της Καισαρικής τομής να είναι υψηλό στις περιπτώσεις αυτές.

Εκτός από τις συγγενείς ανωμαλίες της μήτρας υπάρχουν και οι επίκτητες, οι οποίες σχετίζονται με επανειλημμένες αποβολές. Το Σύνδρομο Asherman, με πληθώρα συμφύσεων της ενδομητρικής κοιλότητας προκαλεί κατά κύριο λόγο υπογονιμότητα, αλλά σε περίπτωση κυήσεως η πιθανότητα αποβολής φθάνει έως και 80%. Η πιο συχνή αιτία του συνδρόμου είναι η σε πολύ μεγάλη έκταση και βάθος καταστροφή του ενδομητρίου, μετά από απόξεση ή ο μεγάλος αριθμό αποξέσεων.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Η υστεροσαλπιγγογραφία, το υπερηχογράφημα και τελευταία η μαγνητική τομογραφία είναι οι αρχικές βασικές εξετάσεις που οδηγούν στην διάγνωση ή την υποψία υπάρξεως των ανωμαλιών της μήτρας. Η οριστική διάγνωση τίθεται λαπαροσκοπικά παρατηρώντας το βάθος του πυθμένα της μήτρας. Αν ο πυθμένας της μήτρας είναι μεγάλος και ενωμένος η διάγνωση είναι διθάλαμη ή διαφραγματοφόρος μήτρα, αν ο πυθμένας της μήτρας είναι διαχωρισμένος από μια βαθιά σχισμή τότε η διάγνωση είναι δίκερη μήτρα. Η λαπαροσκόπηση θέτει την ακριβή διάγνωση και βοηθά στο να ληφθούν οι κατάλληλες αποφάσεις για την περαιτέρω αντιμετώπιση. Τελευταίες μελέτες, δείχνουν πως η υπερηχοϋστεροσαλπιγγογραφία περιορίζει την ανάγκη για χρήση της λαπαροσκόπησης στην τελική διάγνωση.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

• Στην περίπτωση της υποπλαστικής μήτρας, συστήνεται να γίνεται προληπτική περίδεση της μήτρας εξαιτίας του υψηλού ποσοστού τραχηλικής ανεπάρκειας.
• Στην περίπτωση της δίδελφης μήτρας, τα αποτελέσματα, μετά από κάποιες αποβολές, είναι επίσης εξίσου καλά και χωρίς επέμβαση.
• Στην περίπτωση της μονόκερης μήτρας, η αφαίρεση τυχόν υπάρχοντος δεύτερου υποπλαστικού κέρατος μπορεί να βοηθήσει, και εδώ όμως μπορεί να υπάρχουν καλά αποτελέσματα και χωρίς επέμβαση.
• Στην περίπτωση διθάλαμης - διαφραγματοφόρου μήτρας η αφαίρεση μέρους ή όλου του διαφράγματος υστεροσκοπικά, προσφέρει σημαντική βοήθεια στις ασθενείς, ελαττώνοντας σημαντικά τα ποσοστά αποβολών. Ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών δυνατόν να φέρει εις πέρας την κύηση μετά από κάποιο αριθμό αποβολών χωρίς να έχει προηγηθεί επέμβαση, ιδίως αν το διάφραγμα είναι μερικό. Το ποσοστό αυτό όμως είναι οπωσδήποτε χαμηλότερο από αυτό για την δίκερη μήτρα.

Β’ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών
Αρεταίειο Νοσοκομείο
Διευθυντής: Καθηγητής Γ. Κ. Κρεατσάς
Συντονιστής : Σπ. Δενδρινός, Αναπληρωτής Καθηγητής
Αθήνα, Νοέμβριος 2005