Η προλακτίνη είναι μια απλή πρωτεΐνη Μ.Β 26000 Daltons που αποτελείται από 205 αμινοξέα. Φυσιολογικά οι τιμές της δεν υπερβαίνουν τα 20 με 25ng/ml. Η διάταξη των αμινοξέων της μοιάζει με την αυξητική ορμόνη και το πλακουντιακό γαλακτογόνο. Η PRL παράγεται από τα λακτοτρόπα κύτταρα του προσθίου λοβού της υποφύσεως και τα οποία πολλαπλασιάζονται κατά την εγκυμοσύνη. Η έκκρισή της βρίσκεται υπό την συνεχή ανασταλτική επίδραση του υποθαλαμικού παράγοντα PIF ο οποίος ασκεί τη δράση του μέσω ντοπαμινεργικών υποδοχέων των λακτοτρόπων κυττάρων. Η ντοπαμίνη αναστέλλει την παραγωγή και έκκριση της προλακτίνης από τα λακτοτρόπα κύτταρα μέσω του ασβεστίου ή της αναστολής του CAMP. Οι ντοπαμινεργικοί υποδοχείς παίζουν σημαντικό ρόλο στην έκκριση της PRL γι αυτό και κάθε ερέθισμα που θα δράσει διεγερτικά σε αυτούς όπως ο PIF ή η ντοπαμίνη θα προκαλέσει αναστολή της έκκρισης της προλακτίνης εντός ολίγων μάλιστα λεπτών. Αντίθετα οι ανταγωνιστικές ουσίες της ντοπαμίνης θα δεσμεύσουν τους υποδοχείς της και θα εξουδετερώσουν τη δράση της με αποτέλεσμα την απελευθέρωση προλακτίνης.

Παράλληλα η προλακτίνη δέχεται και διεγερτική επίδραση μέσω των παραγόντων PRF (Prolactin Releasing Factors) όπως η εκλυτική ορμόνη της θυρεοειδοτροπίνης (TRH) και το αγγειοδραστικό εντερικό πεπτίδιο.

Το γονίδιο της PRL εκφράζεται εκτός από τα λακτοτρόπα κύτταρα του προσθίου λοβού της υποφύσεως , και στο φθαρτοποιημένο ενδομήτριο και ακόμη στο μυομήτριο.

Η βασική έκκριση της PRL χαρακτηρίζεται από μικρές παλμικές αυξομειώσεις, όπως οι άλλες υποφυσιακές ορμόνες χωρίς όμως συγκεκριμένο ρυθμό. Η βασική αυτή έκκριση, μπορεί να αυξηθεί κατά τον ύπνο το stress, τον ερεθισμό της θηλής του μαστού.

Κατά τη διάρκεια του ύπνου η PRL παρουσιάζει όπως η αυξητική ορμόνη εκκριτικές αιχμές που αρχίζουν να εμφανίζονται μέσα σε 60 έως 90 λεπτά από την έναρξη του ύπνου. Ο μηχανισμός που εξηγεί αυτό το φαινόμενο παραμένει μέχρι σήμερα άγνωστος.

Χειρουργικές επεμβάσεις, γενική αναισθησία, άγχος, ψυχικές αναστατώσεις διεγείρουν την έκκριση της προλακτίνης.

Ο ερεθισμός της θηλής του μαστού, προκαλεί την έκκριση PRL μέσω ενός νευροορμονικού αντανακλαστικού του οποίου η κεντρομόλος οδός ξεκινά από αισθητικά νεύρα της θηλής, δεδομένου ότι η απονεύρωση της θηλής καταργεί το εν λόγω αντανακλαστικό.

Ακόμη παρατηρείται αύξηση της προλακτίνης από φάρμακα που ανήκουν στη σφαίρα της Ψυχοφαρμακολογίας όπως οι φαινοθειαζίνες, η ρεζερπίνη και η αλοπεριδόλη που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ψυχικών νοσημάτων. Η λήψη αυτών των ουσιών προκαλεί υπερπρολακτιναιμία και γαλακτόρροια εξ αιτίας της αντιντοπαμινεργικής τους δράσης. Αυτές οι καταστάσεις θα πρέπει να αποκλειστούν από το ιστορικό ή να τεθούν στη διαφορική διάγνωση της υπερπρολακτιναιμίας.

Τέλος στο αίμα κυκλοφορούν μορφές PRL με μεγαλύτερο ή μικρότερο Μ.Β(big-big, big and small PRL) των οποίων η βιολογική σημασία παραμένει άγνωστη.

Β’ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών
Αρεταίειο Νοσοκομείο
Διευθυντής: Καθηγητής Γ. Κ. Κρεατσάς
Συντονιστής : Σπ. Δενδρινός, Αναπληρωτής Καθηγητής
Αθήνα, Νοέμβριος 2005