Η πιθανότητα επιτυχούς έκβασης μιας εγκυμοσύνης είναι αρκετά υψηλή, ενώ οι περισσότεροι φορείς θρομβοφιλικών διαταραχών δεν θα παρουσιάσουν τις επιπλοκές, που έχουμε αναφέρει. Γι’ αυτούς τους λόγους δε συστήνεται έλεγχος ρουτίνας για θρομβοφιλικές διαταραχές σε όλες τις εγκυμονούσες. Οπωσδήποτε πρέπει να ελέγχονται οι έγκυες με ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό θρομβοεμβολισμού, γιατί ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου. Ακόμα θα πρέπει να γίνεται έλεγχος στις γυναίκες που έχουν ήδη εμφανίσει στο παρελθόν τις παρακάτω επιπλοκές:

• Εμβρυϊκή απώλεια και συγκεκριμένα 3 ή περισσότερες απώλειες πρώτου τριμήνου ή 2 ή περισσότερες δεύτερου τριμήνου
• Σε οποιαδήποτε γέννηση νεκρού εμβρύου
• Σε πρώιμη σοβαρή ή επαναλαμβανόμενη προεκλαμψία
• Σε σοβαρό ενδομητρικό περιορισμό της ανάπτυξης.

Συγκεκριμένα, γυναίκες με πρώιμες καθ’ έξιν αποβολές θα πρέπει να εξετάζονται για τον παράγοντα V Leiden, την αντίσταση στην ενεργοποιημένη πρωτεΐνη C, τη μετάλλαξη του γονιδίου της προθρομβίνης (PTm) και την ανεπάρκεια της πρωτεΐνης S. Από την άλλη, γυναίκες με όψιμες καθ’ έξιν αποβολές χρήζουν ελέγχου για τον παράγοντα V Leiden, την PTm και την ανεπάρκεια της πρωτεΐνης S.

Όταν η ασθενής δε λαμβάνει αντιπηκτική αγωγή, κουμαρινικά ή ηπαρίνη και δεν έχει λάβει αντιπηκτικά ή δεν έχει παρουσιάσει θρομβωτικό επεισόδιο τις τελευταίες 10 μέρες, είναι απαραίτητο να γίνονται οι παρακάτω εξετάσεις:

Ο βασικός έλεγχος πηκτικότητας:

• PT
• aPTT
• ινωδογόνο
• D-dimmer

Ο εργαστηριακός έλεγχος περιλαμβάνει:

Α. βασικό έλεγχο της θρομβοφιλίας:

1. Αντιθρομβίνη ΙΙΙ
2. Πρωτεΐνη C
3. Πρωτεΐνη S
4. Αντισώματα καρδιολιπινών(IgG , IgM)
5. Αντιπηκτικό του λύκου(LA)
6. Ομοκυστεΐνη
7. Παράγοντας VIII
8. Έλεγχος αντίστασης στην ενεργοποιημένη πρωτεΐνη C (Pro-C Global)

Β. γονιδιακό έλεγχο της θρομβοφιλίας:

1. Παράγοντας V G1691A(Leiden)
2. Παράγοντας XIII V34L
3. MTHFR C677T
4. Παράγοντας II-προθρομβίνη G20210A
5. β-ινωδογόνο - 455G>A
6. PAI-1 4G/5G
7. Παράγοντας VIII

Όταν η ασθενής λαμβάνει αντιπηκτική αγωγή – κουμαρινικά ή ηπαρίνη - παρουσίασε θρομβωτικό επεισόδιο ή έλαβε αντιπηκτική αγωγή τις τελευταίες 10 μέρες, γίνονται οι παρακάτω εξετάσεις:

• Αντίσταση στην ενεργό πρωτεϊνη C, όταν η μέτρηση είναι κάτω από το κατώτερο όριο, ελέγχουμε για μετάλλαξη του παράγοντα V Leiden
• Μέτρηση ομοκυστεϊνης
• Αντικαρδιολιπιδιακά αντισώματα IgG , IgM
• Έλεγχο μετάλλαξης προθρομβίνης G20210A

Ειδικότερα για τη διάγνωση του παράγοντα V Leiden, που αποτελεί την πιο συχνή από τις κληρονομικές θρομβοφιλίες ελέγχουμε το aPTT καθώς προστίθεται η ενεργός πρωτεϊνη C. Σε υγιή άτομα η ενεργός πρωτεϊνη C αυξάνει το χρόνο aPTT, ενώ σε ασθενείς με παράγοντα V Leiden η παρουσία της πρωτεϊνης θα επηρεάσει ελάχιστα το χρόνο πήξης.

Η ανίχνευση της μετάλλαξης του παράγοντα Leiden επιτυγχάνεται με τη βοήθεια της PCR στο εξώνιο X του ανθρώπινου παράγοντα πήξης V. Η μετάλλαξη αυτή θα έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια της θέσης σύνδεσης της APC με τον παράγοντα FV. Η μετάλλαξη ανιχνεύεται με δύο τρόπους:

α) Εισάγοντας ένα περιοριστικό ένζυμο ή,

β) Εισάγοντας ένα ολιγονουκλεοτίδιο που περιέχει μη συμπληρωματικές βάσεις, το οποίο δημιουργεί μια καινούργια θέση πρόσδεσης του ενζύμου για επιδιόρθωση, όταν η μετάλλαξη είναι παρούσα.

6% acrylamide gel showing the three possible results: 1. mutated homozygote individual 2. mutated heterozygote individual 3. normal homozygote individual

Αντίστοιχα πραγματοποιείται και ο έλεγχος για την μετάλλαξη του παράγοντα II στη νουκλεοτιδική θέση G20210A. Προϋποθέτει τη διερεύνηση με PCR του 3’UTR στοιχείου του ανάλογου γονιδίου. Η ανίχνευση γίνεται με το περιορισμό στη λυτική δράση του ενζύμου.

Τα 3 πιθανά αποτελέσματα είναι:

α) Φυσιολογικό για τη G20210A μετάλλαξη , όταν δεν ανιχνεύεται μεταβολή σε κανένα από τα 2 αλλήλια

β) Φορέας της G20210A μετάλλαξης , όταν υπάρχει μεταβολή σε ένα από τα 2 αλλήλια

γ) Ομοζυγωτία της μετάλλαξης, όταν έχουν μεταλλαχθεί και τα 2 αντίγραφα του γονιδίου.

Αποτελέσματα με μη φυσιολογικές τιμές σε οποιαδήποτε από αυτές τις εξετάσεις αποτελούν ένδειξη αυξημένου κινδύνου εμφάνισης θρόμβωσης στα πλακουντιακά αγγεία και εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης. Γι’ αυτό θεωρείται επιθυμητή αλλά και απαραίτητη η ανευρεση της κατάλληλης προφυλακτικής θεραπείας.

Β’ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών
Αρεταίειο Νοσοκομείο
Διευθυντής: Καθηγητής Γ. Κ. Κρεατσάς
Συντονιστής : Σπ. Δενδρινός, Αναπληρωτής Καθηγητής
Αθήνα, Νοέμβριος 2005