Εισαγωγή

Το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα εξελίχθηκε με το πέρασμα των χρόνων τόσο μέσα από σπονδυλωτά όσο και ασπόνδυλα ώστε να καταλήξει στη δημιουργία ιδιαίτερα εξειδικευμένων αμυντικών μηχανισμών για την προστασία του ξενιστή από τα μικρόβια και τους βλαπτικούς παράγοντες.

Από τα ασπόνδυλα, οι άνθρωποι, κληρονόμησαν τη φυσική ανοσία (innate immunity), ένα αρχέγονο αμυντικό σύστημα που χρησιμοποιεί συγκεκριμένες πρωτεϊνικές αλληλουχίες για να αναγνωρίζει παθογόνους μικροοργανισμούς. Τα κύτταρα που συγκαταλέγονται στο σύστημα της φυσικής ανοσίας όπως τα μακροφάγα, τα δενδριτικά κύτταρα και τα ΝΚ λεμφοκύτταρα (natural killer cells - κύτταρα φυσικοί φονείς), αναγνωρίζουν παθολογικά μοριακά μοτίβα τα οποία είναι ιδιαίτερα συντηρημένα ανάμεσα σε πολλά μικρόβια (PAMPs) και χρησιμοποιούν ένα διαφορετικό είδος υποδοχέων (PRRs). Αναγκαίες συνθήκες για την αναγνώριση των μικροβίων από το σύστημα της φυσικής ανοσίας είναι οι εξής:

α) αναγνώριση μέσω κωδικοποιημένων πρωτεϊνικών αλληλουχιών

β) αναγνώριση των βασικών μικροβιακών παραγόντων αλλά και

γ) μη αναγνώριση των ιδίων μορίων του ξενιστή.

Η επίκτητη ανοσία βρίσκεται μόνο στα σπονδυλωτά και βασίζεται στη δημιουργία αντιγονικών υποδοχέων επάνω στα Τ και Β λεμφοκύτταρα, μετά από ανασυνδυασμούς γονιδίων, τέτοιους ώστε τα εκάστοτε Τ και Β λεμφοκύτταρα να εκφράζουν μοναδικούς υποδοχείς στην επιφάνειά τους ικανούς να αναγνωρίζουν ειδικά καθένα από τους αντιγονικούς επιτόπους που φέρει ο εκάστοτε μικροοργανισμός. Εκτός όμως από την απόλυτα εξειδικευμένη αναγνώριση των διαφόρων αντιγονικών επιτόπων που είναι ικανό το εν λόγω σύστημα να επιτελέσει, έχει ακόμα την ικανότητα να αναγνωρίσει ιδία κύτταρα και ως εκ τούτου να μην ενεργοποιηθεί εναντίων τους με αποτέλεσμα μια ιδιαίτερα ρυθμισμένη απάντηση εις όφελος του ξενιστή.

Β’ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών
Αρεταίειο Νοσοκομείο
Διευθυντής: Καθηγητής Γ. Κ. Κρεατσάς
Συντονιστής : Σπ. Δενδρινός, Αναπληρωτής Καθηγητής
Αθήνα, Νοέμβριος 2005