Οι πολύποδες του ενδομητρίου συνίστανται σε προσεκβολές του ενδομητρίου εντός της μητρικής κοιλότητας. Μορφολογικά είναι συνηθέστερα μισχωτής μορφής, ενώ ενίοτε έχουν ευρεία βάση. Η συχνότητα εμφάνισής τους είναι αρκετά υψηλή, ιδίως στην ηλικιακή ομάδα μεταξύ 30 και 50 ετών. Η παθογένεσή τους φαίνεται να έχει να κάνει με την οιστρογονική επίδραση επί του ενδομητρίου. Κλινικά οι πολύποδες ενδέχεται να είναι ασυμπτωματικοί, μπορεί όμως να αποτελούν το αίτιο ανωμαλιών της εμμήνου ρήσεως με τη μορφή μηνορραγιών ή μητρορραγιών.

Ιστολογικά οι ενδομητρικοί πολύποδες, που πολλές φορές συνυπάρχουν με υπερπλασία του ενδομητρίου διακρίνονται στους αδενωματώδεις και τους πλακουντιακούς. Οι αδενωματώδεις είναι οι συχνότεροι. Αποτελούνται από ινώδη ιστό και ενδομήτριους αδένες και καλύπτονται από ενδομήτριο. Η πλακώδης μετάπλαση του καλυπτικού επιθηλίου είναι συχνή ενώ, σπάνια, αναπτύσσεται σ΄ αυτούς αδενοκαρκίνωμα. Όσον αφορά τους πλακουντιακούς πολύποδες είναι σπάνιοι και οφείλονται σε παραμονή εντός της μήτρας τμήματος του πλακούντα μετά από τοκετό αν δεν έχει γίνει μαιευτική απόξεση ή μετά από έκτρωση. Αποτελούνται από υπολείμματα χοριακών στοιχείων και ινώδη ιστό.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Η διάγνωση των πολυπόδων του ενδομητρίου δεν είναι πάντα εύκολη, εκτός αν ο πολύποδας προβάλλει από το τραχηλικό στόμιο. Η υποψία τίθεται από το ιστορικό (μηνομητρορραγίες), την υπερηχογραφική εξέταση και την υστεροσαλπιγγογραφία, η οποία όμως δε διακρίνει αξιόπιστα μεταξύ υποβλεννογόνιων μυωμάτων και πολυπόδων. Η διάγνωση μπορεί να τεθεί με την υστεροσκόπηση, ενώ επιβεβαιώνεται με τη δοκιμαστική απόξεση, η οποία ακολουθείται από ιστολογική εξέταση προς διερεύνηση του ενδεχομένου κακοήθειας. Τελευταία με την όλο και ευρύτερη εφαρμογή του διακολπικού υπερηχογραφήματος (TVUS) και τις νεότερες τεχνικές εφαρμογές του Doppler η υπερηχογραφική διάγνωση είναι αρκετά αξιόπιστη, με την υστεροσκόπηση όμως να αποτελεί τη μέθοδο αναφοράς.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η θεραπευτική αγωγή είναι πάντοτε χειρουργική και συνίσταται στη διαστολή του τραχηλικού στομίου και στην εξαίρεση του πολύποδα που ακολουθείται από απόξεση του ενδομητρίου. Η πιο σύγχρονη μέθοδος είναι η αφαίρεση του πολύποδα υπό υστεροσκοπικό έλεγχο. Η ιστολογική εξέταση είναι απαραίτητη για να μας αποκλείσει τυχόν συνύπαρξη κακοήθειας.

Οι ενδομητρικοί πολύποδες συγκαταλέγονται μεταξύ των ανατομικών αιτίων των καθ’ έξιν αποβολών. Η σχετική συχνότητα εμφάνισης παθήσεων που συμπεριλαμβάνονται στην εν λόγω κατηγορία είναι αρκετά υψηλή αλλά από την άλλη είναι θετικό το γεγονός ότι κατά κανόνα η αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων είναι πλέον αρκετά ευκολότερη απ’ ό,τι στο παρελθόν.

Φαίνεται να υπάρχει θετική συσχέτιση των πολυπόδων με τις επανειλημμένες αυτόματες εκτρώσεις. Το θέμα έχει κάνει τα τελευταία χρόνια την εμφάνισή του στη διεθνή βιβλιογραφία, ύστερα κι από την όλο ευρύτερη εφαρμογή του διακολπικού υπερηχογραφήματος. Ο μηχανισμός της αυτόματης αποβολής σε περιπτώσεις ενδομήτριων πολυπόδων είναι πολυπαραγοντικής αιτιολογίας, ενώ η αποβολή μπορεί να συμβεί σε ένα ευρύ χρονικό διάστημα στην πορεία της κύησης. Σε μελέτη των Valli et al. από την πανεπιστημιακή κλινική της Ρώμης τεκμηριώνονται οι πολύποδες σαν ένα από τα ανατομικά αίτια των καθ’ έξιν αποβολών. Συγκεκριμένα πραγματοποιήθηκε αναδρομική μελέτη όπου εξετάστηκαν οι περιπτώσεις γυναικών με ιστορικό καθ’ έξιν αποβολών και συγκρίθηκαν με αντίστοιχες γυναίκες που έφεραν εις πέρας φυσιολογικές εγκυμοσύνες. Το δείγμα ήταν γυναίκες από τη γυναικολογική κλινική του νοσοκομείου και το τμήμα υπερήχων. Η έρευνα που αφορούσε σε μια περίοδο εννέα ετών και στην οποία εκτός των πολυπόδων εξετάστηκαν και οι λοιπές ανατομικές ανωμαλίες έδειξε ότι η συχνότητα των πολυπόδων στις γυναίκες με θετικό ιστορικό καθ’ έξιν αποβολών, ομάδα ελέγχου, ήταν υψηλότερη από εκείνη της ομάδας των υγιών μαρτύρων. Τα ποσοστά εμφάνισης πολυπόδων ήταν 32% στην ομάδα ελέγχου έναντι 9% στους μάρτυρες, διαφορά που κρίνεται στατιστικά σημαντική ( p< 0,001). Φαίνεται λοιπόν η στατιστικά θετική συσχέτιση των ενδομήτριων πολυπόδων με τις καθ’ έξιν αποβολές.

Β’ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών
Αρεταίειο Νοσοκομείο
Διευθυντής: Καθηγητής Γ. Κ. Κρεατσάς
Συντονιστής : Σπ. Δενδρινός, Αναπληρωτής Καθηγητής
Αθήνα, Νοέμβριος 2005